معرفي 7 راهي كه مي‌توان با ركاب‌زدن، دنيا را تغيير داد
با ركاب‌زدن به دنيا كمك كنيد
جام جم آنلاين: دوچرخه‌سواري مي‌تواند در جابه‌جايي ما از يك مكان به مكان ديگر سهم بسياري داشته باشد. مخترعان مدام با ايده‌هاي هوشمندانه در تلاشند تا از نيروي توليد شده در دوچرخه‌ها استفاده بهينه ببرند. اكنون به بررسي نمونه‌هايي از اين طرح‌ها مي‌پردازيم.
1ـ توليد آب آشاميدني سالم
تقريبا از هر 8 نفر در سراسر جهان يك نفر از امكان دسترسي به آب سالم محروم بوده و سالانه 5/3 ميليون نفر بر اثر بيماري‌هاي ناشي از شرب آب آلوده، جان خود را از دست مي‌دهند.
اكنون كمپاني ژاپني نيپون بيسيك قصد دارد با اختراع جديد خود ـ كه سيكلو كلين نام دارد ـ اين روند را تغيير دهد. سيكلوكلين نام دوچرخه‌اي است كه آب را به گونه‌اي تصفيه مي‌كند تا قابل نوشيدن باشد.
دوچرخه‌سوار پس از رسيدن كنار رودخانه يا درياچه، شيلنگي را كه متصل به مخزن نصب شده در پشت دوچرخه است، در آب مي‌اندازد و پس از قرار دادن چرخ عقب روي يك پايه ثابت (جك) شروع به ركاب‌زدن مي‌كند. انرژي توليد شده باعث فعال شدن پمپ فشار شده و در نتيجه آب درياچه وارد مخزن مجهز به سيستم تصفيه آب مي‌شود. با اين روش مي‌توان در هر دقيقه حدود 5 ليتر آب سالم توليد كرد. البته اين ميزان بسته به سرعت ركاب زدن فرد، متغير است. بر اساس اطلاعات وب‌سايت كمپاني، مي‌توان با ركاب زدن چند دوچرخه‌سوار طي 10 ساعت، آب شرب مورد نياز 1500 نفر را به اين روش تامين كرد.
اين دوچرخه مجهز به لاستيك‌هاي مخصوصي است كه پنچر نمي‌شود و امكان رسيدن به درياچه يا رودخانه در مناطق صعب‌العبور و كوهستاني را فراهم مي‌كند.
2- احياي يك روستا
بخش عمده‌اي از خانه‌هاي روستاي كارلوس ماركويين واقع در سن اندرس ايتزاپاي گواتمالا طي يك جنگ شهري 36 ساله ويران شده بود اما امروز و به لطف مهندسي هوشمندانه طرحي به نام bicimaquinas بخش اعظم روستا، جان دوباره‌اي گرفته و احيا شده است.
بي سي ماکوئينزيك دستگاه پدالي است كه مانند پمپ آب، مخلوط‌كن و خرمنكوب بر پايه يك چرخ و مواد محلي در دسترس ساخته شده است. اساس ساختار اين دستگاه، بسيار ساده بوده و نيروي لازم براي چرخش تيغه‌هاي دستگاه توسط دوچرخه تامين مي‌شود. اين وسيله به زنان محلي كمك مي‌كند، از گياهاني كه در منزلشان رشد مي‌كند، شامپوهاي آلي توليد كنند.
سيكلوكلين نام دوچرخه‌اي است كه آب را به گونه‌اي تصفيه مي‌كند تا قابل نوشيدن باشد و با کمک آن مي‌توان در هر دقيقه حدود 5 ليتر آب سالم توليد كرد
اساس كار به اين شكل است كه افراد داوطلب، چرخ عقب دوچرخه را روي يك گيربكس دست‌ساز چفت مي‌كنند. دينام از يك محور، توپي و قسمتي از لاستيك ماشين تشكيل شده است. پس از اين‌كه دوچرخه روي يك جك ثابت قرار گرفت، فرد شروع به ركاب زدن مي‌كند. در نتيجه تماس چرخ عقب با گيربكس شروع به كار مي‌كند و حالا روستاييان مي‌توانند اين دستگاه را به پمپ آب، مخلوط‌كن يا خرمنكوب وصل كنند.
3- توليد قهوه
از نظر الكس روث ـ يكي از صاحبان و توزيع‌كنندگان دستگاه‌هاي توليد قهوه پدال‌دار در شهر ديويس كاليفرنيا ـ تبديل انرژي مكانيكي به الكتريسيته و سپس تبديل اين الكتريسيته به حركت مكانيكي همواره نمي‌تواند كارآمد باشد. البته در مورد دستگاه‌هايي كه بر اساس حركت چرخشي تكراري كار مي‌كنند، استفاده از اين روش بسيار سودمند است.
پنجشنبه شب‌ها او روي يك دوچرخه شواين قديمي ـ كه به يك قاب فلزي ثابت جوش داده شده ـ نشسته و شروع به ركاب زدن مي‌كند. زنجير چرخ دنده ثابت به محوري متصل است كه باعث چرخش در جاي يك محفظه استوانه‌اي شكل ـ كه بالاي مشعل حرارتي قرار دارد ـ مي‌شود. به اين ترتيب، دانه‌هاي قهوه به همان شكلي كه خشك‌كن ماشين لباسشويي عمل مي‌كند، حرارت ديده، خشك و آماده استفاده مي‌شود. هر مرحله از تفت دادن دانه‌ها حدود 20 دقيقه طول مي‌كشد و پس از آن 5 تا 10 دقيقه براي سرد شدن آنها زمان لازم است. او به كمك دوستانش مي‌تواند 6 بار در هفته اين كار را انجام دهد و قهوه آماده توليد كند.
4- اتصال به شبكه جهاني
سال 2002 بنياد jhai مستقر در سانفرانسيسكو تصميم گرفت، سرويس اينترنت را براي روستاهاي دورافتاده‌اي كه به شبكه سراسري برق لائوس متصل نيستند، راه‌اندازي كند. آنها در اين راه، با چالش بزرگي مواجه بودند و آن، نبود الكتريسيته براي شارژ مجدد كامپيوترهاي مخصوص به اين كار بود. براي رفع اين مشكل از ژنراتورهايي استفاده كردند كه به وسيله ركاب زدن برق توليد مي‌كرد. اين روش نسبت به سلول‌هاي خورشيدي مطمئن‌تر بود چرا كه باتري‌هاي خورشيدي در طول فصول بارندگي‌هاي موسمي لائوس كارآيي نداشتند، ضمن اين‌كه ژنراتورهاي پدالي، يك سوم سلول‌هاي خورشيدي هزينه دربرداشت.
به هر روستا كامپيوترهايي كه مخصوص شرايط همان مكان طراحي شده و با سيستم عامل لينوكس كار مي‌كرد، واگذار شد. كامپيوترها به گونه‌اي طراحي شده بود كه نياز به تعمير و نگهداري خاصي نداشت و تنها نياز به 12 وات برق براي شارژ مجدد داشت. چرخ عقب دوچرخه‌اي كه در يك جا ثابت شده بود، روي محور ژنراتوري قرار مي‌گرفت كه با ركاب زدن فرد، الكتريسيته توليد مي‌كرد. به ازاي هر دقيقه ركاب زدن، افراد روستا قادر بودند 5 دقيقه از كامپيوتر استفاده كرده و اخبار روز يا پست‌هاي الكترونيكي‌شان را چك كنند.
5- بازگشت انرژي به شبكه برق
اگر براي كاهش وزنتان در يك سالن ورزشي، مشغول ركاب‌زدن روي دوچرخه ثابت باشيد، مي‌توان از انرژي صرف شده براي ركاب‌زدن استفاده‌هاي بهينه‌اي انجام داد. شركت PlugOut مستقر در سياتل كه سابقا در توليد وسايل تناسب اندام فعاليت داشت، دوچرخه ثابتي توليد كرده كه انرژي صرف شده براي ركاب زدن را به شبكه برق برگردانده و از آن به منظور روشن شدن لامپ‌ها و تلويزيون‌هاي سالن استفاده مي‌كند. به جاي استفاده از باتري براي ذخيره انرژي كه منجر به اتلاف انرژي طي فرآيند تبديل مي‌شود، برق توليد شده توسط وسيله ابداعي شركت پلاگ اوت مستقيما به پريز3 شاخه وصل مي‌شود.
هنگام تمرين، ركاب زدن باعث چرخش زنجير متصل به ژنراتوري مي‌شود كه انرژي جنبشي را به انرژي الكتريكي تبديل كرده و به وسيله يك معكوس كننده توكار (تعبيه شده در داخل دستگاه) آن را به جريان برق متناوب تبديل مي‌كند.هر چه توان ركاب زدن فرد بيشتر باشد، انرژي به دست آمده از اين طريق بيشتر خواهد بود.حدودا با نيم ساعت ركاب زدن مي‌توان 75 وات توان ايجاد كرد.هم اكنون از اين وسيله در برخي سالن‌هاي ورزشي پورتلند،اورِگون و سن ديگو استفاده مي‌شود.
6- ارائه كمك‌هاي پزشكي
نبولايزرHPN (وسيله‌اي براي استنشاق اسپري‌هاي دارويي) به منظور كمك به بيماراني كه دچار بيماري‌هاي تنفسي نظير آسم، TB (سل) و بيماري‌هاي انسداد مزمن ريوي بوده و در مناطقي با دسترسي محدود به برق زندگي مي‌كنند، ساخته شده است.
اين وسيله در سال 2009 و به كوشش گروهي از پزشكان دانشگاه ماركوئتي ابداع شد.HPN با استفاده از يك قاب دوچرخه و ركاب‌هايي كه به يك پيستون و تعدادي لوله متصل هستند، داروي مايع را به صورت اسپري درآورده و از طريق دهني، آن را مستقيما وارد ريه فرد ركابزن مي‌كند. نبولايزرهاي تجاري معمولا از يك كمپرسور الكتريكي براي ثابت نگه داشتن جريان هواي ورودي به داخل ريه استفاده مي‌كنند اما در HPN به وسيله ركاب‌زدن با سرعت 8 مايل بر ساعت مي‌توان به همان هدف رسيد.
7- حفظ اعتراض (كمك به انقلابيون)
هنگامي كه وارد دنياي سياست شده و به جنبش‌هاي اعتراضي سراسر جهان مي‌پردازيم، بعضا متوجه روش‌هاي جالبي مي‌شويم كه در اعتراضات مورد استفاده قرار مي‌گيرد. يكي از مشكلات بزرگ معترضان، يافتن راهي براي ارسال پيام‌هايشان بدون دسترسي قابل اطمينان به برق است. بر اين اساس، در جنبش اشغال وال‌استريت در منهتن، شخصي به نام كيگان استيفان تعميركار دوچرخه با تغييراتي كه در يك دوچرخه شواين ايجاد كرد، توانست برق مورد نياز براي تلفن‌هاي همراه و لپ‌تاپ‌هاي معترضان در خيابان را فراهم كند.
روي تاير جلوي اين دوچرخه، دينامي قرار داشت كه با چرخش لاستيك، الكتريسيته توليد مي‌كرد. اين الكتريسيته سپس داخل يك باتري ذخيره مي‌شود. اين باتري پس از 6 ساعت كاملا شارژ مي‌شود و مي‌توان 100 ساعت از برق آن براي شارژ تلفن همراه و لپ‌تاپ استفاده كرد. از اين وسيله همچنين در اردوگاه‌هاي معترضان در بوستون، سانفرانسيسكو، ادينبورگ و اسكاتلند استفاده شده است.
popularmechanics / مترجم: آتنا حسن‌آبادي