امسال براي اولين بار طي 2 دهه اخير برگزاري جشنواره، محمد خزاعي، دبير اين رويداد طبق برنامه پيش رفت و به عهدش وفادار ماند كه زمان براي ارسال كپي فيلم‌ها به دفتر جشنواره تمديد نخواهد شد، بنابراين با وجود اين كه چند فيلم سرشناس هنوز نتوانسته‌اند خود را به جشنواره برسانند، قرار است محمد خزاعي جدول تازه جشنواره را تنظيم كند. بنا به گفته دبير جشنواره سي‌ام هيچ فيلمي جايگزين فيلم‌هاي مسابقه سينماي ايران نخواهد شد و بنابراين فيلم‌هاي حذفي اگر تا پايان جشنواره توانستند خود را برسانند تنها در بخشي بيرون از مسابقه اكران خواهند شد. در اين مطلب كه بر اساس جدول ابتدايي دفتر جشنواره تنظيم شده است از 32 فيلم به عنوان فيلم‌هاي بخش مسابقه نام برده مي‌شود و در آن نگاهي اجمالي داريم به همه فيلم‌هاي بخش مسابقه صورت گرفته كه البته از ميان آنها روي برخي فيلم‌ها كه حواشي بيشتري داشتند و از گزينه‌هاي احتمالي سيمرغ محسوب مي‌شوند تمركز بيشتري داشتيم. فيلم‌هاي ديگر يعني بزن بريم بهشت (مصطفي كيايي)، پرواز بادبادك‌ها (علي قوي تن)، تلفن همراه رئيس‌جمهور (علي عطشاني)، چك (كاظم راست‌گفتار)، راه بهشت (مهدي صباغ‌زاده)، روزهاي زندگي (پرويز شيخ‌طادي)، زندگي خصوصي (محمدحسين فرح‌بخش)، محرمانه تهران (مهدي فيوضي)، يك روز ديگر (حسن فتحي)، يكي مي‌خواد باهات حرف بزنه (منوچهر هادي)، من و زيبا (فريدون حسن‌پور)، بي‌خداحافظي (احمد اميني)، بي‌خود و بي‌جهات (عبدالرضا كاهاني) ، ضد گلوله ( مصطفي كيايي )و سلام بر فرشتگان (فرزاد اژدري) نيز در بخش سوداي سيمرغ حضور دارند.
گيرنده / مهرداد غفارزاده
داستان فيلم: گيرنده، روايت حاج صمد، راننده وانت كارخانه‌ای در شهرستانی دورافتاده و كوچك است كه در پی اتفاقی ماموریتی مهم می‌یابد.
گيرنده، اولين فيلم سازنده آن است كه توانسته علاوه بر بخش نگاه نو در بخش مسابقه سينماي ايران هم حضور داشته باشد. نكته قابل توجه حضور سعيد راد به عنوان بازيگر در اولين ساخته كارگردانش است. گیرنده به تهیه‌كنندگی محمد قهرمانی و با مشاركت مركز گسترش سینمای مستند و تجربی تولید شده است.
گشت ارشاد / سعيد سهيلي
داستان فيلم: این فیلم داستان 3 جوان جنوب شهری است كه برای به دست آوردن پول دست به كار خطرناكی می‌زنند و وقايع فيلم را شكل مي‌دهند.
بهترين فيلم سهيلي را بايد اولين ساخته او يعني «مردي شبيه باران» دانست وگرنه در كارنامه هنري اين فيلمساز بيشتر آثاري ديده مي‌شود كه مدتي سينماهاي ايران را تسخير كرده بود. چارچنگولي و ازدواج در وقت اضافه نمونه‌هاي متاخر اين نكته هستند.
پل چوبي / مهدي كرم‌پور
داستان فيلم: «پل چوبی» معبری بود بر خندق شمالی طهران، مابین پایتخت و ییلاق شمیران... محل اتصال طهران قدیم و تهران مدرن. اینجا و اكنون محله پل چوبی یادگار گذشته است. نامی به‌جامانده در قلب شهر پرهیاهو؛ محل رخداد عاشقانه‌ای ناآرام...پل چوبي آنقدر خبر و حاشيه داشت كه هر بيننده‌اي را كنجكاو به ديدنش مي‌كند. تعداد بالاي بازيگران ستاره در يك فيلم آن هم در يك داستان عاشقانه شهري به تنهايي خودش وسوسه‌كننده هست. به اين نام‌ها دقت كنيد: هديه تهراني، بهرام رادان، مهناز افشار، مهران مديري، آتيلا پسياني و... . فيلمنامه اين اثر را كرم‌پور به همراه خسرو نقيبي نوشته است. كرم‌پور در اثر قبلي خود يعني تهران، روزهاي آشنايي توانست نظر منتقدان را جلب كند و اين فيلم هم بتازگي به شبكه نمايش خانگي راه يافته است.
يك عاشقانه ساده / سامان مقدم
داستان فيلم: در خلاصه داستان فیلم «یك عاشقانه ساده» با نام قبلی «باگت» آمده است: فرزند آدم محكوم به سرنوشتي بود كه پدر و مادرش برايش رقم زدند.
سامان مقدم، آثار سينمايي ماندگاري را از جمله «كافه ستاره»، «صد سال به اين سال‌ها»، «مكس» و... را در كارنامه هنري خود دارد كه اغلب اين آثار جزو فيلم‌هاي پرمخاطب سينما محسوب مي‌شود. «صد سال به اين سال‌ها» فيلم قبلي اين كارگردان است كه با گذشت چند سال از ساخت هنوز امكان اكران عمومي پيدا نكرده است. يك عاشقانه ساده، داراي ويِِژگي‌هايي است كه اين اثر را از ساير آثار پيشين مقدم متمايز مي‌كند. كوچ‌كردن از فضاي شهري به يك فضاي بكر روستايي و روايت داستاني در بطن دغدغه‌هاي مردم آن محل يكي از اين ويژگي‌هاست.
در انتظار معجزه / رسول صدرعاملي
داستان فيلم: زن و شوهری را روایت می‌كند كه در اوج اختلاف خانوادگی به همراه دختر 4ساله‌شان جهت زیارت امام رضا(ع) عازم مشهد می‌شوند...
اين فيلم بخش ديگري از سه‌گانه‌اي است كه صدرعاملي از 3 سال پيش ساخت آن را درباره زيارت و زائران حرم حضرت امام رضا(ع) شروع كرده است. فيلمنامه كار بر اساس طرحي از اصغر فرهادي است و حميد فرخ‌نژاد، پريوش نظريه و بيتا فرهي براي او بازي مي‌كنند.
آمين خواهيم گفت / سامان سالور
داستان فيلم: روايت قصه‌اي عاشقانه در بستري انساني است.
كارگردان جوان تجربه‌گرا سال گذشته با فيلمش در جشنواره هوادارانش را نااميد كرد؛ فيلمي كه اتفاقا اين روزها به شبكه نمايش خانگي راه يافته است. سيزده 59 يكي از فيلم‌هايي بود كه سال گذشته بسياري در انتظار ديدنش بودند، اما حاصل كار بدتر از آن بود كه بتواند دوستداران سالور را راضي كند. اين كارگردان اما امسال هم با فيلم «آمين خواهيم گفت» در جشنواره سي‌ام حضور دارد. در اين فيلم بيش از همه حضور فرزاد حسني، گوينده و مجري تلويزيوني جلب توجه مي‌كند. البته او در نقش خودش بازي نمي‌كند و اتفاقا گريم سنگيني در اين فيلم دارد. سالور با فيلم «چند كيلو خرما...» توانست يكي از جوايز ارزشمند جهاني (يوزپلنگ طلايي جشنواره لوكارنو) را براي سينماي ايران به ارمغان بياورد، اما او هنوز نتوانسته است مخاطب ايراني خود را مجاب كند به پاي قصه فيلمش بنشيند، تركيب داوران امسال هم نشان از اين ندارد كه چندان از تجربه‌گرايي سامان سالور لذت ببرند. بنابراين حتي اگر با فيلم خوبي روبه‌رو شديد چندان دل به سيمرغ آن نبنديد. سامان سالور درباره فيلم جديدش گفته است بزرگ‌ترین جایزه برای هر فیلمسازی خوب دیده‌شدن است و بزرگ‌ترین آرزوی من این است كه «آمین خواهیم گفت» بخوبی دیده شود.
خوابم مياد / رضا عطاران
داستان فيلم: فیلم، داستان معلمی به نام رضاست كه در برقراری رابطه با زن‌ها مشكل دارد، او با زنی پاستیل‌فروش آشنا می‌شود كه از رضا خواسته‌های عجیب و غریبی دارد...
اولين فيلم رضا عطاران از آن دسته فيلم‌هايي است كه بسياري منتظر نمايش آن هستند. سال خوب عطاران تنها با ساخت يك فيلم خوب كامل مي‌شود. او در ميان كارگرداناني كه براي تلويزيون مجموعه مناسبتي مي‌ساختند، بهترين بود. هر چند فيلم تازه‌اش (كه بارها نامش تغيير كرد) در داستان ايده دندانگيري ندارد، اما فيلم خوابم مياد با تركيب بازيگرانش جذاب‌تر از آن است كه بخواهيم از ديدنش بگذريم. همين بس كه اكبر عبدي، نقش مادر رضا عطاران را در فيلم بازي مي‌كند.
بيداري / فرزاد موتمن
داستان فيلم: بیداری، داستان زنی به نام زهراست كه حافظه‌اش از زمانی كه برای آخرین بار دختر 6 ساله‌اش یاسمن را دیده، متوقف شده است.
فرزاد موتمن را همواره به نام فيلم به‌يادماندني‌اش يعني شب‌هاي روشن به ياد مي‌آورند و از «بيداري» كه چند سال پيش ساخته شده، اما به دليل مشكل با تهيه‌كننده‌اش مدت‌ها نتوانست روانه سينماها شود چندان اميدي نمي‌توان بست.
«بیداری» از مجموعه فیلمهای سی‌امین سال انقلاب اسلامی است كه توسط سازمان سینمایی سبحان با حمایت و مشاركت بنیاد سینمایی فارابی تولید شده است. فیلمنامه «بیداری» را كریم هاتفی‌نیا با مشاوره و بازنویسی نهایی سعید حاجی‌میری به نگارش درآورده است.
يك سطر واقعيت / علي وزيريان
داستان فيلم: يك سطر واقعيت، ماجرای دشواری‌‌های زندگی یك زوج فرهنگی را به تصویر میكشد.
علي وزيريان پيش از اين ساخت فيلم‌هاي سينمايي «خدا نزديك است» و «يك وجب از آسمان» را در كارنامه هنري خود به ثبت رسانده است. در این فیلم سینمایی بازیگرانی همچون: حسین یاری، مهراوه شریفی‌نیا، همایون ارشادی، رضا ناجی، شیوا خنیاگر و... به ایفای نقش پرداخته‌اند.
بوسيدن روي ماه / همايون اسعديان
داستان فيلم: بوسیدن روی ماه، داستان احترام‌السادات و فروغ‌خانم است كه در همسایگی هم زندگی می‌كنند و بیش از ۲۰ سال است كه در انتظار فرزندانشان هستند.
فيلم تازه اسعديان يكي از آن دسته فيلم‌هايي است كه خيلي‌ها از آن تعريف كرده‌اند. يكي از فيلم‌هايي كه بسياري آن را يكي از شانس‌هاي سيمرغ بهترين فيلم مي‌دانند. البته بايد اميدوار باشيم تا با فيلمي مشابه طلا و مس از لحاظ ساختار روبه‌رو نشويم. هر چند طلا و مس را بايد بهترين فيلم اين كارگردان دانست. در فهرست فيلم‌هاي كارنامه كاري اسعديان به فيلم‌هايي برمي‌خوريم كه از هر لحاظ سالم هستند؛ فيلم‌هايي كه هم مخاطب را راضي كرده است و هم منتقدان را به تحسين واداشته است. بوسيدن روي ماه صد و چهارمين فيلم حوزه هنري است كه در جشنواره فيلم فجر به نمايش در مي‌آيد. طرح اين فيلم از منوچهر محمدي است كه تهيه‌كنندگي آن را هم به عهده دارد. بازيگران فيلم هم تركيب جالب‌توجهي دارند. رابعه مدني (مادر اميرشهاب رضويان) كه در سريال وضعيت سفيد بازي‌اش بسيار مورد توجه قرار گرفت يكي از بازيگران اصلي است و همچنين شيرين يزدان‌بخش هم يكي ديگر از بازيگران اصلي فيلم است. مسعود رايگان، صابر ابر، سعيد پورصميمي، شيدا خليق، شاهرخ فروتنيان و شبنم مقدمي از ديگر بازيگران اين فيلم هستند.
برف روي كاج‌ها / پيمان معادي
داستان فيلم: درباره زنی است كه با اتفاقی بزرگ در زندگی‌اش در دو راهه تصمیم قرار می‌گیرد.
فيلمنامه‌نويس موفق و خوب، بازيگري كه ردش را بايد از روي فرش قرمز‌هاي معروف جهان گرفت حالا در جشنواره سي‌ام فيلم ساخته است. فيلمي كه به قول دوستانش امضاي معادي را دارد. فيلمي آرام و عاشقانه به سبك فرانسوي! كار اصلي معادي در سينماي ايران فيلمنامه‌نويسي است. نوشته‌هاي او هم آثار قابل تاملي است، «آواز قو»، «كما»، «كافه ستاره» و... او امسال علاوه بر فيلم خودش در اثر ديگري نيز حضور دارد، معادي يكي از فيلمنامه‌نويس‌هاي انيميشن «تهران 1400» نيز هست و بايد ديد بازيگر موفق فيلم‌هاي اصغر فرهادي پشت دوربين چه كاره است. تركيب بازيگران و عوامل فيلم هم هوشمندانه است. بازيگر اول معادي مهناز افشار است كه سال گذشته با بازي خوبش در سعادت‌آباد داوران را مجاب كرد اولين سيمرغ را به او اهدا كنند. پشت دوربين فيلم معادي هم محمود كلاري است كه يكي از جوايز ارزنده فيلمبرداري در سطح جهان را براي فيلم جدايي نادر از سيمين بتازگي دريافت كرده است و بالاخره حسن معجوني، بازيگر محبوب تئاتري هم يكي از بازيگران فيلم معادي است. نكته جالب اين فيلم البته فيلمبرداري آن به صورت سياه و سفيد است.
پله آخر / علي مصفا
داستان فيلم: امین دكتری میانسال است كه پس از سال‌ها به ایران برگشته و همراه مادرش تنها زندگی می‌كند. او با شنیدن خبر مرگ یكی از دوستان كودكی به خانه‌اش رفته و درگیر ماجرای مرگ او می‌شود.
دومين فيلم بلند علي مصفا پس از 7 سال از اولين ساخته‌اش در جشنواره سي‌ام حضور دارد. مصفا در اولين فيلمش يعني «سيماي زني در دوردست» توانسته بود منتقدان را نسبت به جهان سينمايي‌اش اميدوار سازد و همين است كه بسياري منتظرند تا حاصل اين وقفه طولاني از ساخت اولين فيلمش را در اثر تازه‌اش ببينند. در فیلم سینمایی پله آخر لیلا حاتمی، همسر علی مصفا یكی از متفاوت‌ترین نقش‌های خود را ایفا كرده است.
ملكه / محمدعلي باشه آهنگر
داستان فيلم: ماجرای «ملكه» در دوران دفاع مقدس اتفاق می‌افتد و داستان آن در پالایشگاه نفت آبادان هنگام جنگ تحمیلی رخ می‌دهد.
شايد نگاه به كارنامه كاري باشه آهنگر براي ورود به فيلم تازه‌اش چندان كمكي به مخاطب نكند، چرا كه آنقدر از فيلم تازه او حرف زده‌اند و تعريف كرده‌اند كه به قولي متصل شدن اين فيلم به آثار قبلي او پايين آوردن سطح فيلم تازه آهنگر است! اين كارگردان البته 2 سال پيش با فيلم بيداري روياها در جشنواره حضور داشت و پيش‌تر از آن هم به واسطه فيلم خوش ساختش يعني «فرزند خاك» توانست سيمرغ بهترين فيلم ملي را از آن خود كند. جالب اين‌كه خبرگزاري سينماپرس كه نزديك به معاونت سينمايي وزارت ارشاد است پيش از آغاز جشنواره اين فيلم را يكي از ركوردداران جشنواره سي‌ام معرفي كرده و نوشته است این فیلم سینمایی به دلیل موضوع متفاوت و فیلمنامه حرفه‌ای كه دارد یكی از ركورددارهای نامزدهای امسال خواهد بود. عوامل حرفه‌اي فيلم هم يكي از مواردي است كه بسياري به واسطه آن اين فيلم را ركورددار سيمرغ‌هاي امسال مي‌دانند. از بازي بازيگراني همچون هومن برق‌نورد، حميد آذرنگ و مصطفي زماني گرفته تا آهنگسازي حسين عليزاده و البته فيلمبرداري عليرضا زرين‌دست كه بسياري تصويربرداري اين فيلم را از نقاط قوت كل فيلم مي‌دانند.
پذيرايي ساده / ماني حقيقي
داستان فيلم: درباره زن و مردی است كه در فضایی سرد و كوهستانی و جنگ‌زده میان مردم پول پخش می‌كنند.
حقيقي كارگردان كاربلدي است. او اين وي‍ژگي را نه‌تنها در سينما، بلكه در نوشتن هم دارد. براي همين انتظار براي ديدن تازه‌ترين ساخته او كه اتفاقا تنها نماينده ايران در جشنواره برلين نيز خواهد بود بسيار است. با توجه به حواشي و داستان فيلم و البته تيزر آن مي‌توان گفت او هم با فيلم تازه‌اش ترجيح داده است به فيلم‌هاي تجربه‌گراي قبلي‌اش بازگردد؛ فيلم‌هايي مثل كارگردان مشغول كارند و آبادان. يكي از نكات قابل توجه اين فيلم حضور اميررضا كوهستاني به عنوان فيلمنامه‌نويس اين اثر است، البته با همكاري ماني حقيقي. كوهستاني يكي از نام‌آوران جوان عرصه تئاتر است كه از آخرين كار او يعني «ايوانف» به عنوان يكي از بهترين آثار تئاتري ياد مي‌شود. همكاري اين دو مي‌تواند بسيار جالب توجه باشد. حقيقي خودش در كنار ترانه عليدوستي نقش‌هاي اصلي مرد و زن فيلم را هم بازي كرده‌اند، خودش هم تيتراژ فيلم را ساخته است.
او كه پيش از اين تجربه ساخت چند تيتراژ متفاوت و تماشايي براي فيلم‌هايي مانند «باج‌خور» و «ماهي‌ها عاشق مي‌شوند» را داشت، عنوان‌بندي متفاوتي براي «پذيرايي ساده» ساخته است.
يكي از ويژگي‌هاي متمايز فيلم، حضور بازيگران تئاتر در نقش‌هاي مكمل، اما كليدي فيلم است. سعيد چنگيزيان، وحيد آقاپور، محمدرضا نجفي و نادر فلاح از چهره‌هاي مطرح تئاتر اين روزها هستند كه نقش‌هاي شاخص و تاثيرگذاري در پذيرايي ساده ايفا كرده‌اند.
خرس / خسرو معصومي
داستان فيلم: داستان رزمنده‌ای است كه پس از سال‌ها اسارت به شهرش برمی‌گردد و با اتفاقاتی روبه‌رو می‌شود.
شايد خواندن داستان فيلم و اضافه كردن بازيگران آن در نقش‌هايشان براي شما تصويري از فيلمي كليشه‌اي داشته باشد، اما اين پيشفرض را كنار بگذاريد، چرا كه فيلم خرس يكي از فيلم‌هاي مهم جشنواره سي‌ام است، فيلمي كه البته براي نمايش آن در جشنواره سي‌ام اصلاحاتي را هم انجام داد. خسرو معصومي را بيشتر به واسطه سه‌گانه‌اش درباره قاچاق چوب در شمال ايران مي‌شناسيم، موضوعي كه بيشتر در بستر داستاني عاشقانه روايت شد. البته اولين فيلم از اين سه‌گانه مورد توجه منتقدان هم قرار گرفت. «رسم عاشق‌كشي» اولين فيلم از اين سه‌گانه بود كه سال 81 ساخته شد، جايي در دوردست سال 84 ساخته شد و سومين فيلم از اين سه‌گانه با عنوان باد در مرغزار مي‌دمد سال 86 جلوي دوربين رفت. پرويز پرستويي، فرهاد اصلاني و مريلا زارعي بازيگران اصلي فيلم هستند كه بازي فرهاد اصلاني در اين فيلم آنقدر خوب هست كه از همين الان او را يكي از نامزدهاي بازيگري امسال قلمداد كنيم. او سال گذشته هم در فيلم يه حبه قند بازي خوبي داشت، اما نتوانست سيمرغ جشنواره را از آن خود كند. لوكيشن اين فيلم هم مثل اغلب آثار معصومي در شمال ايران است و او نتوانسته است علاقه زيادش را به شمال ايران در فيلم‌هايش پنهان كند.
نارنجي‌پوش / داريوش مهرجويي
داستان فيلم: نارنجي‌پوش، داستان تحول یك عكاس است كه تلاش دارد با پاكیزگی محیط اطراف، به تطهیر روح و روان خود بپردازد و در نهایت به پاكیزگی روح دست یابد.
روند فيلم‌هاي اخير داريوش مهرجويي چندان به مذاق منتقدان خوش نيامده است. برخي بر اين باورند كه فيلمساز بزرگ سينماي ايران افولش از بعد از ساخت فيلم درخت گلابي رقم خورد، اما هستند هنوز طرفداران مهرجويي كه نه‌تنها بر اين باور نيستند، بلكه معتقدند فيلم‌هاي اخير او مثل آسمان محبوب و تهران، روزهاي آشنايي نه‌تنها ساده‌انگاري مهرجويي نيستند، بلكه قدمي رو به جلو براي فيلمساز ايراني است. آسمان محبوب كه سال گذشته حتي توانست جايزه بهترين كارگرداني را از بخش بين‌الملل جشنواره فيلم فجر دريافت كند مورد انتقاد اغلب اهالي سينما قرار گرفت و عدم اكران آن هم فرصت تامل بيشتر روي اين فيلم را از مخاطبانش گرفت.
برخي بر اين باورند كه فيلم تازه مهرجويي يعني نارنجي‌پوش هم در ادامه فيلم‌هاي اخير اوست، اما از اين فيلم هم به عنوان يكي از شانس‌هاي سيمرغ جشنواره سي‌ام نام برده مي‌شود. حامد بهداد، ستاره اين روزهاي سينماي ايران در اولين تجربه بازيگري‌اش با مهرجويي جلوي دوربين اين كارگردان قرار گرفته است و بازيگراني همچون ليلا حاتمي، اميد روحاني، ميترا حجار، فردوس كاوياني، اردشير رستمي و طناز طباطبايي هم او را همراهي مي‌كنند.
شور شيرين / جواد اردكاني
داستان فيلم: شور شیرین، مقاطعی از زندگی شهید كاوه، یكی از فرماندهان كردستان را به تصویر میكشد.
شور شيرين، از جمله فيلم‌هايي است كه تصويرگر زندگي سرداران شهيد ايراني است كه كمتر كارگرداني زندگي اين افراد را در قالب يك اثر سينمايي به تصوير كشيده است و اين بار در جشنواره سي‌ام به تماشاي بخشي از زندگي شهيد محمود كاوه مي‌نشينيم. جواد اردكانی كه فیلمنامه اين اثر را براساس تحقیقات گسترده‌ای از یكی از همرزمان شهید كاوه و بسیاری از سرداران وقت نوشته است،كارگردانی این فیلم سینمایی را نیز عهده‌دار است.
ميثم اسماعيلي / گروه فرهنگ و هنر