جام جم آنلاين: گودي بيش از حد كمر مشكلي به نسبت شايع است كه افراد زيادي با آن روبه‌رو هستند و ميان خانم‌ها نيز شيوع بيشتري دارد.

ستون فقرات انسان شبيه يك خط صاف نيست و انحناهايي طبيعي روي آن وجود دارد.

به همين دليل گودي كمر معمول كه در بدن همه انسان‌ها وجود دارد كاملاً طبيعي است، اما زماني كه اين قوس افزايش يابد مشكلات و عوارضي در پي آن ايجاد مي‌شود البته به شيوه‌هايي به نسبت ساده مي‌توان از ايجاد اين وضعيت پيشگيري يا به بهترين شكل با آن مقابله كرد؛ شيوه‌هايي مانند رعايت اصول صحيح نشستن، ايستادن و حفظ وزن مناسب.

دكتر سيدمنصور رايگاني استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي و متخصص طب فيزيكي و توانبخشي با اشاره به اين‌كه حفظ قوس‌هاي طبيعي ستون فقرات يكي از وظايف اصلي سيستم اسكلتي ـ عضلاني بدن است به «جام‌جم» مي‌گويد: قوس‌هاي ستون فقرات در دوران رشد، شكل‌هاي مختلفي به خود مي‌گيرد تا در نهايت در سنين نوجواني و جواني قوس‌هاي طبيعي ايجاد شود.

وي با اشاره به چهار قوس مهم ستون فقرات توضيح مي‌دهد: قوس ستون فقرات گردني، قوس ستون فقرات پشتي، قوس ستون فقرات كمري و قوس ناحيه خاجي يا پاييني چهار قوس مهمي هستند كه وجود آنها براي شكل‌گيري طبيعي ستون فقرات لازم است و عملكرد مناسب آن نيز با كمك اين قوس‌ها صورت مي‌گيرد.

به گفته اين پزشك متخصص، اختلال در هر يك از عوامل تشكيل‌دهنده قوس‌ها و مواردي كه در ايجاد آنها موثر است، مي‌تواند باعث بروز وضعيتي غيرطبيعي شود؛ مواردي مانند مهره‌هاي ستون فقرات، عضلات مربوطه، بافت‌هاي نگه‌دارنده عضلات ، ليگامان‌ها و رباط‌هايي كه ستون فقرات را به هم متصل مي‌كند و عناصر عصبي همگي در اين زمينه موثرند.

دكتر رايگاني با اشاره به ساير عواملي كه منجر به افزايش يا كاهش غيرمعمول قوس‌هاي ستون فقرات مي‌شود، اضافه مي‌كند: كاهش يا افزايش غيرطبيعي انحناي ستون فقرات مي‌تواند براثر بيماري ايجاد شده يا خودش عاملي براي ايجاد ناراحتي و بيماري فرد باشد. علاوه بر اين شكل غيرطبيعي اين قوس‌ها نيز موردي است كه موجب شكايت افراد مي‌شود.

چاقي شكمي، عاملي براي گودي كمر

گودي كمر يا افزايش قوس ستون فقرات كمري يكي از موارد مهمي است كه افراد زيادي با آن روبه‌رو هستند و به همين دليل نيز بيشتر مورد توجه قرار مي‌گيرد.

دكتر رايگاني در اين‌باره توضيح مي‌دهد: حفظ قوس ستون فقرات كمري كه در حالت طبيعي متمايل به جلو و حدود 30 تا 45 درجه است، به استحكام چندين عامل بستگي دارد. يكي از اين عوامل قدرت عضلات نگه‌دارنده پشت ستون فقرات و طبيعي بودن عملكرد اين عضلات است. استحكام، عملكرد طبيعي و انعطاف‌پذيري اين عضلات و بافت‌هاي اطراف آن، ليگامان‌هايي كه عضلات را به استخوان‌ها و ستون مهره‌ها متصل مي‌كند و اتصال عضلات ستون فقرات به لگن، همگي از جمله مواردي است كه در ايجاد و حفظ قوس طبيعي كمر ضروري است.

به گفته اين استاد دانشگاه چنانچه اين عضلات به علت‌هاي مختلفي دچار ضعف يا سفتي بيش از حد شود، قوس ستون فقرات افزايش مي‌يابد. يكي از عوامل مهم و متداول در اين زمينه ضعف و ناتواني عضلات شكم و عضلات نگه‌دارنده دور شكم است.

دكتر رايگاني با اشاره به عاملي كه سبب ضعف اين عضلات مي‌شود، مي‌گويد: چاقي مفرط شكمي و افزايش چربي شكم عامل مهمي است كه بتدريج با ايجاد كشش‌هاي نامناسب و به وجود آوردن وضعيتي كه عضلات شكم توان انجام انقباضات معمول را نداشته باشد، باعث ضعف اين عضلات و در نتيجه افزايش غيرمعمول قوس ستون فقرات كمري (هيپرلوردوز) مي‌شود.

اين پزشك متخصص با بيان اين‌كه تكرار حركاتي خاص در زندگي روزمره مي‌تواند باعث افزايش يافتن قوس كمر شود، مي‌افزايد: اگر عادت داريد هميشه شكم را به طرف جلو متمايل كنيد، حالات ايستادن طبيعي را رعايت نمي‌كنيد، هنگام نشستن بيش از اندازه به طرف جلوي صندلي متمايل مي‌شويد و كمر را كاملاً قوس مي‌دهيد، بايد مراقب باشيد چون اين عادت‌ها باعث افزايش غيرطبيعي انحناي ستون فقرات مي‌شود.

درد ناشي از گودي كمر

دكتر رايگاني با بيان اين‌كه درد ناشي از افزايش قوس كمر مهم‌ترين عامل ناراحتي افراد است، توضيح مي‌دهد: به طور طبيعي ستون فقرات بايد وزن را بر قسمت‌هاي مختلف مهره‌هاي كمر تقسيم كند؛ يعني قسمت جلوي مهره‌هاي كمر كه اندازه و حجم بيشتري دارد، بايد وزن بيشتري از بدن را تحمل كند. درصورت افزايش يافتن بيش از حد قوس كمر، وزن و فشار غيرمعمول روي قسمت پشتي ستون فقرات و مفاصل كوچك آن ناحيه منتقل و در نتيجه درد ايجاد مي‌شود.

به گفته وي، در صورتي كه اين وضعيت براي مدتي طولاني ادامه يابد، ممكن است آرتروز و در نهايت تنگي كانال عصب فرد را درگير كند و در مواردي هم مي‌تواند سبب ايجاد ضايعات عصبي روي اندام‌ها ‌شود بنابراين با اين‌كه افزايش قوس كمر ابتدا مشكل مهمي به حساب نمي‌آيد، اما در صورت عدم درمان و رسيدگي بموقع ممكن است منجر به بروز اختلالاتي جدي شود.

درست بنشينيد، درست بايستيد

دكتر رايگاني با تاكيد بر رعايت اصول صحيح نشستن و ايستادن براي پيشگيري از افزايش غيرمعمول قوس كمر، توضيح مي‌دهد: براي پيشگيري از بروز اين مشكل حتماً بايد وضعيت صحيح نشستن و ايستادن را در نظر داشته باشيد؛ هنگامي كه مي‌نشينيد قسمت پشت كمر بايد با محل نشستن كاملاً تماس داشته باشد؛ در ضمن بايد سعي كنيد گودي معمول كمر را با استفاده از صندلي‌هايي كه پشت كمر را حفظ مي‌كند، بپوشانيد و اگر چنين موقعيتي نداريد، مي‌توانيد از بالشتك كوچكي كمك بگيريد تا قوس طبيعي كمر حفظ شود.

اين متخصص طب فيزيكي و توانبخشي درباره شيوه‌هاي صحيح ايستادن توضيح مي‌دهد: زماني كه ناچار هستيد براي مدتي طولاني بايستيد و تكيه‌گاهي هم نداريد، بايد بتدريج وزنتان را روي هر يك از پاها قرار دهيد و به صورت خبردار روي هر دو پا نايستيد. علاوه بر اين به كمك رژيم‌هاي غذايي و ورزش‌هاي مناسب بايد از چاقي مفرط و بخصوص ايجاد چاقي شكمي جلوگيري كنيد.

دكتر رايگاني به افرادي كه با اين مشكل روبه‌رو شده‌اند، اشاره مي‌كند و مي‌گويد: اين افراد بايد به پزشك متخصص مراجعه كنند تا بر اساس شرايط‌، ورزش‌هاي خاصي براي آنها در نظر گرفته شود. در صورتي كه اين مساله با درد اندام‌هاي تحتاني و كرختي همراه باشد، هر چه سريع‌تر بايد به پزشك مراجعه شود.

به گفته اين متخصص طب فيزيكي و توانبخشي در صورتي كه در زمان مناسب اقدامات درماني صورت نگيرد (بخصوص در مورد قوس‌هاي غيرطبيعي كه ناشي از چاقي شكمي است) متاسفانه درمان دشوارتر خواهد شد.

دكتر رايگاني تاكيد مي‌كند: رعايت رژيم غذايي سالم و متعادل، انجام ورزش‌هاي مناسب، منظم و پيوسته و رعايت وضعيت‌ صحيح نشستن و راه رفتن موارد مهمي براي پيشگيري از ايجاد اين مشكل است.

نيلوفر اسعدي‌بيگي - گروه سلامت