جام جم آنلاين: چند سالي است كه بازار مصرف ظروف يكبار مصرف در كشور داغ شده است.
بازاري كه به‌دليل ‌رعايت نكردن استانداردها و اصول بهداشتي توليد از يك سو و عدم كاربرد صحيح ظروف يكبار مصرف از سوي ديگر، سلامت مردم را به خطر انداخته است.

بسياري از ظروف يكبار مصرفي كه توسط مردم ما مصرف مي‌شوند، ظروفي از جنس پلي استاليني يا پلاستيكي هستند. اين ظروف از هرنوعي كه باشد از فومي گرفته تا براق و سفيد داراي تركيباتي است كه مضر است.

كارشناسان معتقدند در اثر درجه حرارت غذا، مواد تشكيل‌دهنده ظروف يكبار مصرف جدا شده و داخل مواد غذايي مي‌شود و مي‌تواند خطرات زيادي براي مصرف‌كننده به همراه آورد.

همچنين استفاده از اين ظروف باعث ايجاد عوارضي همچون بي‌خوابي و بي‌حوصلگي شده و در نهايت بعضي تركيبات پرخطر آن وارد مواد غذايي شده و به ابتلاي سرطان منجر مي‌شود.

در چنين شرايطي و باوجود سياست وزارت بهداشت در جايگزيني ظروف يكبار مصرف پلاستيكي با ظروف تخريب شونده با منشأ گياهي، استفاده از ظروف پلاستيكي در صنايع لبني كه غالبا طي فرآيند پاستوريزه و استريليزه شدن در كارخانه تحت حرارت بالا قرار مي‌گيرند، همچنان رايج است و ترديدهاي ناشي از به خطر افتادن سلامت مصرف‌كنندگان را قوت مي‌بخشد.

دكتر عبدالرسول اروميه‌اي، دانشيار پژوهشگاه پليمر و پتروشيمي ايران در گفت‌وگو با «جام‌جم» در پاسخ به اين ترديدها مي‌گويد: اگر ظروف پلاستيكي استفاده شده در صنايع لبني از طريق توليدكنندگان معتبر تهيه شود و استاندارد باشد، يعني درصد خلوص آن بالا باشد هيچ‌گونه مشكلي را از لحاظ آزاد شدن تركيبات مضر به‌وجود نمي‌آورد.

ضرورت تامين ظروف پلاستيكي استاندارد

دكتر شهريار دبيريان،مدير تضمين كيفيت كارخانه پگاه وابسته به صنايع شير ايران در اين باره مي‌گويد: استفاده از ظروف پلاستيكي حتي در صورتي كه با مواد داغ پر شوند مانند پنير خامه‌اي مشكلي براي سلامت مردم ايجاد نمي‌كند.

وي در گفت‌وگو با «جام‌جم» مي‌‌افزايد: البته استانداردها لازم و ضروري در تهيه ظروف پلاستيكي در بسياري از كارخانه‌هاي توليد كننده صنايع لبني كشور رعايت مي‌شود، اما آنچه ضرورت دارد توجه و تاكيد كارخانه‌ها به تامين مواد و ظروف پلاستيكي مورد نياز از طريق توليدكنندگان معتبر است.

وي با تاكيد بر اين‌كه ظروف پاستوريزه تا دماي 70 درجه را مي‌توانند تحمل كنند، مي‌افزايد: به جز پنير خامه‌اي بقيه محصولات لبني پاستوريزه از جمله شير و ماست پس از سرد شدن، يعني وقتي دمايشان از حدود 70 تا 75 درجه سانتي‌گراد به 20 تا 25 درجه كاهش يافت، داخل ظروف پلاستيكي ريخته مي‌شوند و مشكلي براي سلامت مصرف‌كنندگان ايجاد نمي‌كنند.

از سوي ديگر دكتر اروميه‌اي كه به‌عنوان مشاور وزارت بهداشت در تاييد سلامت ظروف يكبار مصرف نيز فعاليت مي‌كند، با تاكيد بر اين‌كه مواد سرطان‌زاي ظروف يكبار مصرف شفاف پلاستيكي در دماي 40 درجه سانتي‌گراد آزاد شده و وارد مواد غذايي مي‌شود، مي‌افزايد: ظروف پلاستيكي اگر به‌طور استاندارد و با درجه خلوص بالا توليد شوند و كاربردشان هم به درستي صورت بگيرد، تاثيري بر سلامت افراد ندارد؛ اما زماني كه آنها در مجاورت غذاهايي با دماي بالا و يا با خاصيت اسيدي قرار مي‌گيرند، به تركيباتي تجزيه مي‌شوند كه حاوي مواد سمي بوده و در درازمدت مي‌تواند سرطان‌زا باشد.

عضو هيات علمي پژوهشگاه پليمر با بيان اين‌كه يكي ديگر از مشكلات استفاده از ظروف يكبار مصرف در كشور ما ظروف يكبار مصرف غيراستاندارد و تهيه شده از مواد دست دوم است، مي‌گويد: مشكل ما نه با كارخانه‌هاي معتبر توليدكننده ظروف يكبار مصرف استاندارد، بلكه با كارگاه‌هاي زيرزميني و فروشگاه‌هاي بي‌نام و نشان است كه ضايعات و زباله‌هاي كارخانه‌ها را جمع كرده و با استفاده از اين مواد دست دوم، ظروف يكبارمصرفي با يك‌چهارم قيمت ظروف يكبار مصرف توليد شده از مواد اوليه توليد مي‌كنند كه اين ظروف به دليل اين‌كه يك‌بار تجزيه شده‌اند مواد سمي آنها براحتي وارد مواد غذايي مي‌شود.

ظروف گياهي هم بدون اشكال نيستند

در حال حاضر ظروف يكبار مصرف با منشأ گياهي در ايران 30 تا 70 درصد تخريب‌پذير هستند و منشأ آنها غالبا مواد نشاسته‌اي است.

دكتر اروميه‌اي با اشاره به اين مطلب اضافه مي‌كند: اما اين ظروف نيز به دليل قابليت حل شدن نشاسته در آب باعث تغيير رنگ و طعم آب بويژه آب يا مواد آبكي كه دماي بالايي دارند مي‌شود بنابراين براي نگهداري غذاهاي آبكي و گرم مناسب نيستند.

همچنين اين ظروف كه منشأ نشاسته‌اي دارند در معرض نور، گرما يا رطوبت در درازمدت كپك مي‌زنند، بنابراين براي استفاده طولاني مدت مناسب نيستند.

وي تاكيد مي‌كند: قارچ‌ها و ميكروب‌ها از عوارض ديگر استفاده از ظروف يكبار مصرف با منشأ گياهي هستند و اگر كاربرد درست ظروف گياهي شناخته نشود، مضرات آن كمتر از ظروف پلاستيكي نخواهد بود.

به گفته وي اگر بتوان با تمهيداتي ظروف سراميكي، آلومينيومي و شيشه‌اي را با قيمت مناسب، جايگزين ظروف يكبار مصرف پلاستيكي كرد؛ بسياري از تهديد‌هاي ناشي از مصرف اين نوع ظروف، از بين خواهد رفت.

پونه شيرازي - گروه سلامت