محبت و عاطفه نسبت به خانواده
محبت و عاطفه نسبت به فرزندان و اعضاى خانواده در اوج رعایت ارزشهاى دینى و الهى، چیزى است كه تنها در مكتب اهل بیت به صحیحترین شكل آن دیده مىشود.كسانى كه از مكتب اهل بیت (ع) دور ماندهاند، چه آنان كه اصولا پایبند به دین نیستند و چه آنان كه دین را از طریق غیر اهل بیت دریافت كردهاند، در ایجاد تعادل میان عواطف و ارزشها گرفتار افراط و تفریط شدهاند.
گروهى آنچنان دلبسته به فرزند و زندگى هستند كه همه قوانین و ارزشهاى دینى و اجتماعى را فداى آن مىكنند، و دستهاى آنچنان گرفتار جمود و جهالت شدهاند كه گمان كردهاند، توحید و محبت به خدا مستلزم بىعاطفگى و بى مهرى نسبت به غیر خداست.این گروه دوستى و محبت زن و فرزند را عار مىدانند و در مرگعزیزانشان، حتى از قطرهاى اشك دریغ دارند، ولى در مكتب امام باقر (ع) خبرى از این افراط و تفریطها نیست.
گروهى نزد امام باقر (ع) شرفیاب شدند و به خانه آن حضرت وارد گشتند.اتفاقا یكى از فرزندان خردسال امام باقر (ع) مریض بود و آنان آثار غم و اندوه فراوانى را در آن حضرت مشاهده كردند.امام باقر از مریضى فرزند به گونهاى نگران و ناراحت بود كه آرامش نداشت. آن گروه با مشاهده این وضع با خود گفتند كه اگر این كودك طورى بشود (بمیرد) ممكن است امام باقر (ع) چنان ناراحت و غمگین شود و از خود عكس العملهایى نشان دهد كه ما از ایشان انتظار نداشته باشیم. در همین اندیشه بودند كه ناگهان صداى شیون شنیده شد و دانستند كه كودك جان سپرده و اطرافیان بر او مىگریند، اما همچنان از وضع امام باقر (ع) بیخبر بودند كه ایشان با صورتى گشاده بر آنان وارد شد، بر خلاف آنچه قبلا از آن حضرت مشاهده كرده بودند.
میهمانان گفتند: وقتى كه ما وارد شدیم و حال مضطرب شما را دیدیم، ما نیز نگران وضع و حال شما شدیم!
امام (ع) فرمود: ما دوست داریم كه عزیزانمان سالم و بى رنج و درد باشند، ولى زمانى كه امر الهى سر رسید و تقدیر خداوندى محقق شد، خواست خداوند را مىپذیریم و در برابر مشیت او تسلیم و راضى هستیم. (1)
این بیان، مىنمایاند كه برخوردارى از روحیه رضا و تسلیم به معناى كنار نهادن عواطف و احساسهاى طبیعى نیست، بلكه عواطف در جاى خود باید ابراز شود و در اوج ابراز عواطف انسانى، روحیه رضا و تسلیم در برابر حكم الهى را نیز باید حفظ كرد.
امام صادق (ع) مىفرماید: پدرم با این كه از نظر امكانات مالى، نسبت به سایر خویشاوندان، در سطح پایینترى قرار داشت و مخارج زندگى وى، سنگینتر از بقیه بود، هر جمعه به نیازمندان انفاق مىكرد و مىفرمود: انفاق در روز جمعه، داراى ارجى فزونتر است، چنان كه روز جمعه، خود بر سایر روزها برترى دارد
**********رعایت حقوق و نیازهاى روحى همسران
زاهد نمایان و تنگ نظرانى كه عبادت و تقوا را در انزوا و كسالت و جمود مىبینند و با ترك شؤون زندگى و رفتارهاى اجتماعى در صدد راهیابى به مقامات معنوى هستند! واقعیات حیات را نادیده گرفته و به جاى پیروى از تمامیت وحى، تشخیصهاى نادرستشان را، ملاك حق مىشمرند، تشكیل زندگى خانوادگى را مانع وصول به حق پنداشته و رعایت حقوق و نیازهاى طبیعى و واقعى همسران را در خور دنیا گرایان مىدانند! و در جهت ضدیت با فطرت و طبیعت و نظام هستى بر مىخیزند، اما در مكتب اهل بیت (ع) و در زندگى امام باقر (ع) اثرى از این گونه حركتها نیست، بلكه هر حقیقتى در جاى خود مورد توجه قرار گرفته است.از آن جمله نیازهاى روحى همسران است كه معمولا در نگاه انسانهاى سطحى مورد غفلت و بیمهرى قرار مىگیرد، ولى در زندگى امامان (ع) به عنوان یك واقعیت مورد توجه بوده است.
گروهى از مردم به حضور امام باقر (ع) رسیدند، در حالى كه امام خضاب كرده بود. (2)
تازه واردان، از علت خضاب كردن آن حضرت، جویا شدند.امام (ع) فرمود: چون زنان از آراستگى شوهر خویش شادمان مىشوند، من براى همسرانم خضاب كرده و خود را آراستهام. (3)
پی نوشت ها:
14ـ كان قوم اتوا ابا جعفر (ع) فوافقوا صبیا له مریضا، فرأوا منه اهتماما و غما و جعل لا یقر، قال فقالوا: و الله لئن اصابه شىء إنا لنتخوف ان نرى منه ما نكره، قال: فما لبثوا ان سمعوا الصیاح علیه فاذا هو قد خرج علیهم منبسط الوجه فى غیر الحال التى كان علیها فقالوا له: جعلنا الله فداك لقد كنا نخاف مما نرى منك ان لو وقع ان نرى منك ما یغمنا فقال لهم: إنا لنحب ان نعافى فیمن نحب فاذا جاء امر الله سلمنا فیما یحب.عیون الأخبار، ابن قتیبه 3/66، بحار 11/ .86
16 ـ خضاب، نوعى آراستن موها یا پوست بدن با تغییر دادن رنگ آن به وسیله حنا یا سایر داروهاى رنگى است.
17 ـ عن ابى الحسن (ع) قال: دخل قوم على ابى جعفر (ع) فرأوه مختضبا فسألوه فقال: انى رجل احب النساء فأنا اتصبغ لهن.بحار 46/ .298