جام جم آنلاين: نتایج مطالعات جدید از نقش ساعت بیولوژیكی بدن یا همان ریتم شبانه‌روزی در ایجاد ظرفیت احیاكنندگی سلول‌های بنیادی پوست، حكايت دارد. اختلال در این ریتم منجر به پیري زودرس بافت‌ها و مستعد شدن بیش از پیش بدن به گسترش تومورهای پوستی می‌شود.عملكرد مناسب ساعت بیولوژیكی در بدن باعث افزایش بلندمدت ظرفیت احیاكنندگی بافت‌ها و كاهش احتمال پیشرفت تومورها می‌شود.


محققان مركز CRG طی مطالعاتی كه در نشریه نيچر به چاپ رسیده، تشریح كرده‌اند كه چگونه ساعت بیولوژیكی بدن كه مسوول كنترل زمان در بدن است، عملكرد سلول‌های بنیادی پوست را كنترل می‌كند. سلول‌های بنیادی مسوولیت تنظیم جایگزینی سلول‌ها در بافت‌ها و بازسازی روزانه پوست را به عهده دارند. درمورد پوست، سلول‌های بنیادی دائما در حال جایگزینی سلول‌های تازه با سلول‌هایی هستند كه در طول استفاده روزانه خراب شده یا آسیب دیده‌اند.

عملكرد صحیح سلول‌های بنیادی ضامن سلامتی بافت‌ها در طول حیات یك موجود زنده است.در طول روز پوست ما در معرض عوامل مضر گوناگونی مانند اشعه فرابنفش نور خورشید و پاتوژن‌هایی مانند باكتری‌ها و ویروس‌ها قرار دارد. وظیفه اصلی پوست به عنوان یك مانع نفوذناپذیر، حفاظت از اعضاي داخلي بدن در برابر این خطرات بالقوه موجود در دنیای خارجی است.

در این مطالعه محققان دریافتند كه رفتار سلول‌های بنیادی پوست به وسیله ساعت بیولوژیكی بدن تنظیم شده و عملكرد صحیح ساعت بیولوژیكی به منظور حفظ بافت‌ها امری ضروری است. یكی از دلایل اصلی سرطان پوست، قرار گرفتن زیاد در معرض پرتوهای خورشیدی است.ساعت بیولوژیكی در ساعات اوج قرار گرفتن در معرض نور آفتاب به گونه‌ای رفتار سلول‌ها را تنظیم می‌كند تا از خودشان در برابر این تابش‌های مضر حفاظت كنند.ضمنا هنگام عصر و در طول شب، سلول‌های آسیب‌دیده در بافت‌ها با سلول‌های سالم جایگزین می‌شوند. به این ترتیب ساعت بیولوژیكی به سلول‌های بنیادی اجازه می‌دهد تا در زمان‌هایی كه پوست زیاد در معرض تابش‌های مضر قرار ندارد به شكل مناسبی تقسیم شوند.

به این وسیله ساعت بیولوژیكی باعث تنظیم دقیق رفت و خاموشي موقتی برخي از وظايف سلول‌های بنیادی پوست مي‌شود تا بر اساس ساعات مختلف شبانه‌روز و نیاز بافت‌ها، جایگزینی سلولی با كمترین احتمال خطر جهش در DNA انجام می‌شود. چنانچه این كنترل انجام نشود با انباشته شدن DNA‌های آسیب‌دیده احتمال پیری زودرس سلولی و ایجاد تومورها به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. ژن‌های Bmal1 و Period1‌/‌2 مسوول كنترل این ریتم و تنظیم فعالیت احیاكنندگی سلول‌ها یا استراحت آنها هستند. ناهماهنگی در عملكرد ساعت بیولوژیكی به شكل قابل توجهی امكان ابتلا به نوعی سرطان پوست را افزایش می‌دهد.

ساعت بیولوژیك تمام فعالیت‌های زیستی ما را براساس چرخه طبیعی تاریكی و روشنايي تنظیم می‌كند.البته باید خاطر نشان كنیم كه همراه با افزایش سن و تغییرات در زندگی روزمره، دقت ساعت بیولوژیك كم‌كم رو به افول می‌گذارد. محققان معتقدند برای درك ارتباط بین پیر شدن انسان و كاهش دقت ساعت بیولوژیكی و این‌كه آیا راهی برای باز گرداندن این ساعت به حالت اولیه و كاهش سرعت انحطاط بافت و خطر ابتلا به تومورها وجود دارد، نیاز به مطالعات بیشتری است.

سايت Sciencedaily / مترجم: آتنا حسن‌آبادی