هدف قیام امام حسین(علیه السلام) را به آسانى و بدون تكلّف میتوان از سخنان آن حضرت استنباط كرد.

آن گاه كه امام(علیه السلام) بر اثر تهاجم عمّال حكومت ناچار شد از مدینه خارج گردد، در ضمن نوشته هاى، هدف حركت خود را چنین شرح داد:

1 ـ «إِنّى لَمْ أَخْرُجْ أَشِرًا وَلا بَطَرًا وَلا مُفْسِدًا وَلا ظالِمًا وَإِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ فى أُمَّةِ جَدّى، أُریدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَأَنْهى عَنِ الْمُنْكَرِ وَأَسیرَ بِسیرَةِجَدّى وَأَبى عَلِىِّ بْنِ أَبیطالِب»;

یعنى: «من از روى خود خواهى و خوشگذرانى و یا براى فساد و ستمگرى قیام نكردم، من فقط براى اصلاح در امّت جدّم از وطن خارج شدم.

می خواهم امر به معروف و نهى از منكر كنم و به سیره و روش جدّم و پدرم على بن ابیطالب عمل كنم.»در این سخن چند نكته مهمّ، شایان توجّه است:1 ـ اصلاح امّت، 2 ـ امر به معروف و نهى از منكر، 3 ـ تحقّقِ سیره و روش پیامبر و على(علیهم السلام).



2 ـ آن حضرت در مقام دیگرى فرموده است:«أَللّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمُ ما كانَ مِنّا تَنافُسًا فى سِلْطان وَلاَاِلْتماسًا مَنْ فُضُولِ الْحُطامِ وَلكِنَّ لِنَرُدَّ الْمَعالِمَ مِنْ دینِكَ وَنَظْهِرَ الاِْصْلاحَ فى بِلادِكَ وَیَأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مَنْ عِبادِكَ ویُعْمَلَ بِفَرائِضِكَ وَسُنَنِكَ وَأَحْكامِكَ.»«بار خدایا! تو می دانى كه آنچه از ما اظهار شده براى رقابت در قدرت و دستیابى به كالاى دنیا نبوده، بلكه هدف ما این است كه نشانه هاى دینت را به جاى خود برگردانیم و بلادت را اصلاح نماییم، تا ستمدیدگان از بندگانت امنیّت یابند و به واجبات و سنّتها و دستورهاى دینت عمل شود.»در این سخن هم چند نكته قابل توجّه است:1 ـ برگرداندن نشانه و علائم دین به جاى اصلى خود،2 ـ اصلاحات در همه شهرها،3 ـ ایجاد امنیّت براى مردم،4 ـ فراهم ساختن زمینه عمل به واجبات و مستحبّات و احكام الهى.



3 ـ در برخورد با سپاه حرّ بن یزید ریاحى فرمود:«أَیُّهَا النّاسُ فَإِنَّكُمْ إِنْ تَتَّقُوااللهَ وَتَعْرِفُوا الْحَقَّ لاَِهْلِهِ یَكُنْ أَرْضى للهِ وَنَحْنُ أَهْلُ بَیْتِ مُحَمَّد(صلى الله علیه وآله وسلم) أَوْلى بِوِلایَةِ هذا الاَْمْرِ مِنْ هؤُلاءِ الْمُدَّعینَ ما لَیْسَ لَهُمْ وَالسّائرینَ بِالْجَوْرِ وَالْعُدْوانِ.»«اى مردم اگر شما از خدا بترسید و حقّ را براى اهلش بشناسید، این كار بهتر موجب خشنودى خداوند خواهد بود.

و ما اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم)، به ولایت و رهبرى، از این مدّعیانِ نالایق و عاملان جور و تجاوز، شایسته تریم .»



4 ـ و نیز در مقام دیگر فرمود:«إِنّا أَحَقُّ بِذلِكَ الْحَقِّ الْمُسْتَحَقِّ عَلَیْنا مِمَّنْ تَوَلاّهُ.»«ما اهل بیت به حكومت و زمامدارى ـ نسبت به كسانى كه آن را تصرّف كرده اند ـ سزاوارتریم.»از این دو بخش از سخن امام(علیه السلام) نیز به وضوح استفاده می شود كه آن حضرت خود را شایسته رهبرى و زمامدارى بر مردم می داند، نه یزید فاسد و دستگاه جائر او را.بنابراین، هدف امام حسین(علیه السلام) در این قیام ، تحقّقِ كاملِ حقّ بوده است.

امورى كه آن حضرت به عنوان فلسفه قیامش به آنها اشاره مىكند، از قبیل: اصلاح امّت، امر به معروف و نهى از منكر، تحقّق سیره پیامبر و على، برگرداندن علائم و نشانه هاى دین به جاى خود، اصلاحات در شهرها، امنیّت اجتماعى، فراهم ساختن زمینه اجراى احكام، همه و همه این امور، زمانى قابل تحقّق و اجراست كه ولایت و حكومت در مجرا و مسیر اصلىاش قرار گیرد و به دست امام(علیه السلام)بیفتد; لذا فرمود: «ما اهل بیت شایسته این مقامیم نه متصرّفانِ متجاوز و جائر».

پس هدف نهایى آن حضرت، تشكیل حكومت اسلامى بر اساس سیره پیامبر و على بوده است; كه در پرتو آن، احكام الهى اجرا می شود و نشانه هاى دین آشكار و شهرها اصلاح و امنیّت پابرجا و امر به معروف و نهى از منكر انجام، و سیره و سنّت پیامبر و على متحقّق، و در نتیجه كار امّت اصلاح می گردد.نكته شایان توجّه این كه تلاش خالصانه براى تشكیل حكومت اسلامى كه منبع و منشأ تمام خیرات و بركات است ـ و شعبه مهّم ولایت على و آل على(علیه السلام) هم كه همان قبول حاكمیّت و پذیرش تفسیر آنان از دین است ـ غیر از حكومت و سلطنت استبدادى و ریاست طلبى و كشورگشایى بر اساس هواهاى نفسانى است كه منشأ تمام مفاسد و شُرور است.