رسانه‌هاي اجتماعي [آشنايي با شبکه‌های اجتماعی اینترنتی] با اشتراك گذاشتن دنياي شخصي كاربران اين امكان را براي سياستمداران، افراد معروف، توليد‌كنندگان، آگهي‌دهندگان و... فراهم كرده تا با ورود به فضاي شخصي مخاطبان، فاصله خود با آنها را به حداقل رسانده و آسان‌تر از قبل بر آنها تاثير بگذارند.

اين نزديك شدن منبع و مخاطب به يكديگر يكي از مهم‌ترين تاكتيك‌هايي است كه كارشناسان و صاحب‌نظران رسانه‌هابه كار مي‌گيرند تا مخاطب با منبع پيام و درنتيجه با خود پيام سريع‌تر ارتباط برقرار كند.

در رسانه‌هاي اجتماعي همه كاربران در يك سطح هستند. به اين معنا كه همه به يك اندازه سهم دارند و با پيدا كردن افراد مشابه با سليقه‌هاي مشترك، مي‌توانند روابط خود را گسترده‌تر كنند.

در حقيقت كاربران رسانه‌هاي اجتماعي به‌واسطه اين سايت‌ها به نوعي همبستگي در دنياي مجازي دست يافته‌اند و تنها با ورود به يك سايت ارتباطات گسترده انساني را تجربه مي‌كنند كه پيش از اين به آساني امكانپذير نبوده است.

اما واقعيت اين است كه اگر بخواهيم اهميت اين سايت‌هاي اجتماعي را براساس تعداد و تنوع كاربران آنها مشخص كنيم بايد بگوييم كه شبكه‌هاي اجتماعي مهم‌ترين و پرنفوذ‌ترين رسانه‌هاي اجتماعي محسوب مي‌شوند چون به فضاهاي شخصي آدم‌هايي از سنين مختلف و با سطح تحصيلات متفاوت وارد‌شده و حتي منزوي‌ترين انسان‌ها را به استفاده از رسانه‌هاي آنلاين علاقه‌مند ساخته‌اند.

دكتر ميرعابديني [جاي خالي ارتباط در شهر] با بيان اينكه برخي پژوهشگران عبارت جامعه شبكه‌اي را مناسب‌تر از رسانه‌هاي اجتماعي مي‌دانند، درباره ويژگي‌هاي اين سايت‌ها مي‌گويد: شبكه‌هاي اجتماعي به سرعت تشكيل مي‌شوند و به‌دليل نداشتن مرز‌هاي زماني و مكاني، به سرعت كاربران زيادي را به سوي خود مي‌كشانند.

در حقيقت سهولت برقراري ارتباط با اين سايت‌ها و نحوه استفاده‌شان باعث شده كه امروز آنها را به‌عنوان يك رسانه بشناسيم.

اين كارشناس علوم ارتباطات اجتماعي درباره نقش فناوري‌هاي نوين در گسترش سايت‌هاي اجتماعي معتقد است: شبكه‌هاي اجتماعي را بايد محصول فناوري‌هاي جديد دانست و در حقيقت شبكه‌هاي اجتماعي تابع و زيرمجموعه‌اي از تغييرات تكنولوژي وسايل ارتباط جمعي هستند و با گسترش اين تكنولوژي امكان استفاده از سايت‌ها و شبكه‌هاي اجتماعي نيز همچون ساير رسانه‌ها آسان‌تر مي‌شود.

وي دباره جايگاه فعلي شبكه‌ها يا رسانه‌هاي اجتماعي مي‌گويد: در دنياي مجازي امروز نقش شبكه‌هاي اجتماعي روز به روز پر رنگ‌تر مي‌شود. چون انسان امروز خلأ‌هايي دارد و مي‌خواهد با كمك اين شبكه‌ها جاي خالي نوعي از ارتباط را پر كند. هر كاربر با ورود به شبكه‌هاي اجتماعي دنياي جديدي را تجربه مي‌كند كه با آنچه پيش از ورود به آن داشته، متفاوت است.

اين استاد دانشگاه مي‌افزايد: شبكه‌هاي اجتماعي علاوه بر برطرف كردن برخي از نياز‌هاي كاربران، اقتصاد، فرهنگ و سياست خاصي را نيز ايجاد مي‌كنند و گسترش مي‌دهند. اگرچه در اغلب موارد هدف استفاده از شبكه‌هاي اجتماعي تنها برقراري ارتباط دو سويه دوستي يا همكاري است اما اين ارتباط دو سويه باقي نمي‌ماند و نقش‌هاي ديگري را نيز ايفا مي‌كند.

وي همچنين معتقد است: شبكه‌هاي اجتماعي گاه ممكن است نقش يك حزب را نيز بازي كنند. به‌ويژه اگر جاي خالي آن حزب احساس شود. يعني در كشورهايي كه تعداد احزاب كم است، كاربران عادي اينترنت بدون آنكه به‌طور جدي وارد سياست شوند، در شبكه، به فعاليت حزبي مي‌پردازند.

وي همچنين با بيان اينكه رسانه‌هاي اجتماعي جريان‌هاي خاص فرهنگي، اجتماعي و... ايجاد مي‌كنند، مي‌افزايد: شبكه‌‌هاي اجتماعي كاركردهاي فرهنگي، اجتماعي و... نيز دارند.

آنها با گسترش دامنه نفوذ خود در ميان كاربران و دعوت از آنها براي عضويت در شبكه، در واقع يك باشگاه و گروه فرهنگي، اجتماعي و سياسي را شكل مي‌دهند و اگر خوب فعاليت كنند، به‌تدريج جاي يكديگر را مي‌گيرند. مانند شبكه اجتماعي فيس بوك كه به‌نظر مي‌رسد به‌دليل تعداد كاربران و گستردگي خود، توانسته جاي سايت يوتيوب را بگيرد.

ميرعابديني همچنين معتقد است: يوتيوب بيشتر نقش اطلاع رساني و تفريحي داشته اما سايت فيس بوك يك شبكه همبستگي ايجاد كرده كه در تصميم‌گيري‌هاي كاربران نيز تاثير مي‌گذارد. البته استفاده ما از اين سايت‌ها به نيازها و امكانات ما بستگي دارد.

 

به‌عنوان مثال محدوديت‌هايي نظير پهناي باند و نبود اينترنت‌هاي پر سرعت امكان استفاده از برخي سايت‌ها را محدود مي‌كند. بديهي است كه استفاده از سايت‌هاي اجتماعي نيز چون دغدغه اصلي ما نيستند، محدود مي‌شوند. بنابراين ممكن است اين سايت‌ها در عمل كاركردي كه در همه جاي دنيا دارند را در ايران پيدا نكنند.

دكتر علي محمدي نيز با اشاره به اينكه اغلب كاربران سايت‌هاي اجتماعي جوانان هستند درباره دلايل گرايش جوانان ايراني به اين سايت‌ها مي‌گويد: جوانان ما دوست دارند همچون جوانان ساير كشورها از اين شبكه‌هاي اجتماعي استفاده كنند.

آنها نوجو هستند و مي‌خواهند همچون جوانان ساير كشورها رسانه‌هاي جديد را بشناسند و به دنياي اطلاعات و ارتباطات دسترسي داشته باشند. اين استاد دانشگاه همچنين معتقد است: استفاده از اينترنت ضروري است و اهميت آن غيرقابل انكار است.

كاربرد اينترنت و تاثير آن به حدي است كه همچون اشعه خورشيد، گرفتن آن از بشر غيرممكن است. به‌ويژه با گسترش شبكه‌هاي اجتماعي و توجه جوانان به اين رسانه‌هاي جديد، كاربرد اينترنت ضروري‌تر شده است. چون اين روزها كمتر جواني را مي‌توان يافت كه تا به حال عضو يكي از شبكه‌هاي اجتماعي نشده باشد.

محمدي به وضع قوانين خاص براي استفاده از اينترنت و شبكه‌هاي اجتماعي اشاره كرده و مي‌گويد: بايد براي كساني كه از شبكه‌هاي اجتماعي سوءاستفاده مي‌كنند، قوانين خاص وضع كرد نه اينكه با محدود كردن استفاده از اين سايت‌ها جلوي رقابت مثبت در دنياي وب را گرفت.

اين استاد دانشگاه سايت‌هاي اجتماعي را پديده‌هاي جديد خوانده و مي‌گويد: سايت‌هاي اجتماعي فضاي مشترك خاصي را در همه حوزه‌هاي اجتماع، سياست و فرهنگ ايجاد كرده‌اند كه بايد توسط محققان علوم ارتباطات بررسي شود.

چون اين اشتراك توده مردم را به فضاي خاصي سوق مي‌دهد كه بايد معايب و مزاياي آن مورد بررسي قرار گيرد. به‌عنوان مثال مي‌توان با مشخص كردن ويژگي‌هاي هر كدام از اين رسانه‌هاي اجتماعي و معرفي كاركردهايشان، به مردم در انتخاب سايت مورد نظرشان كمك كرد.

در غير اين صورت همه مي‌خواهند در همه شبكه‌هاي اجتماعي عضو شوند و تجربه كنند. در حالي كه شايد بعد از مدتي وقت تلف كردن متوجه شوند كه اين سايت‌ها برايشان مناسب نيست يا آنچه مي‌خواهند را در اين سايت‌ها نمي‌يابند.

معروف‌ترين سايت‌هاي اجتماعي

 

ماي‌اسپيس

ماي‌اسپيس ازجمله معروف‌ترين و محبوب‌ترين شبكه‌هاي اجتماعي در دنياست. عضويت در اين سايت امكانات گسترده‌اي را در اختيار كاربران قرار مي‌دهد. به‌عنوان نمونه سرويس موسيقي ماي‌اسپيس از جمله بخش‌هاي پرطرفدار اين شبكه اجتماعي محسوب مي‌شود كه تعداد زيادي موسيقي‌دان و گروه موسيقي در آن عضو هستند و كاربران گسترده سايت از آن استفاده مي‌كنند.

 

فيس‌بوك

شبكه اجتماعي فيس‌بوك كه ابتدا به‌منظور استفاده در محيط‌هاي دانشگاهي طراحي شده بود و پس از مدتي براي استفاده همه كاربران عمومي شد، محبوب‌ترين شبكه اجتماعي است كه در نخستين روزهاي تاسيس خود توانسته 100ميليون عضو پيدا كند.

اغلب كاربران فيس بوك در كشورهايي مثل ايتاليا، جمهوري چك، اندونزي و ايران هستند. كاربران اين سايت از طريق نام و نام مدرسه و دانشگاه يا منطقه سكونت خود مي‌توانند دوستان قديمي خود را سريع‌تر پيدا كنند. به همين دليل تعداد كاربران آن از يوتيوب و بلاگر نيز بالاتر است.[فیس‌بوک پنج‌ ساله مي‌شود]

 

 توييتر

اعضاي توييتر با عضويت در سايت مي‌توانند مطالب كوتاه‌شان را منتشر كنند. ۹۰درصد مطالبي كه در توييتر منتشر مي‌شوند از طريق سايت اصلي توييتر ارسال نمي‌شوند بلكه كاربران به‌جهت سهولت از امكانات و ابزارهاي واسطه براي ارسال توييت‌هاي‌شان استفاده مي‌كنند.

پيامك‌هاي موبايل، پيام‌هاي فوري و ابزارها و افزونه‌هايي كه در مرورگرها يا در محيط كامپيوتر كاربران قابل نصب هستند از جمله ابزارها براي توييت كردن محسوب مي‌شوند.

يكي از ويژگي‌هاي توييتر اين است كه رسانه‌هاي مهمي چون بي.بي.سي و سي.ان.ان هم از توييتر براي انتشار اخبار فوري استفاده مي‌كنند. حتي باراك اوباما در تبليغاتش براي انتخابات رياست‌جمهوري آمريكا نيز از اين رسانه اجتماعي استفاده كرد.

 

يوتيوب

روزانه حدود ۱۰۰ ميليون ويدئو در يوتيوب ديده مي‌شود. اين فيلم‌ها معمولاً با  دوربين‌هاي دستي ساده يا موبايل‌ها گرفته شده‌اند. اما چون اغلب آنها خاص هستند كيفيت پايين آنها مانع ديدنشان نمي‌شود.

فيلم‌هاي سينمايي روز دنيا، كليپ‌هاي مختلف، نوشته‌ها و فيلم‌هاي تبليغاتي و هزاران موضوع متفاوت در قالب‌هاي مختلف از جمله مواردي است كه در يوتيوب مشاهده مي‌شود. يوتيوب در سال ۲۰۰۶ به‌وسيله گوگل خريداري شد.

 

ياهو 360

ياهو 360 نيز ازجمله شبكه‌هاي اجتماعي است كه از سوي ياهو راه‌اندازي شد. ياهو 360 نيز همچون فيس‌بوك امكان جست‌وجوي دوستان را در اختيار كاربران خود گذاشت و تا پيش از راه‌اندازي فيس بوك كاربران فعال بيشتري داشت. اما فيس‌بوك با دراختيار گذاشتن امكانات خاص‌تر توانست جاي ياهو 360 را بگيرد.

 

نگار پدرام

همشهري انلاين