خودباورى به معناى احترام گذاشتن به خود است؛ يعنى واقعاً دوست داشتن خود. شما بهترين دوستتان را دوست داريد، معلم محبوبتان را دوست داريد، به خانواده خود علاقهمنديد. اينها افرادى هستند كه به آنها اعتماد داريد، احترام مىگذاريد و از وقت صرف كردن با آنها لذت مىبريد.
بنابراين بياييد يك بار ديگر اين كلمه را بررسى كنيم. خودباورى به معناى دوست داشتن خود به مقدار زياد چه از نظر داخلى و چه از نظر خارجى؛ آن گونه كه به نظر مىرسيد و آنچه كه به آن معتقديد.
بعضى وقتها دوست داشتن آن گونه كه هستيد آسان مىباشد. وقتى امتحانى را خوب مىدهيد و يا نمره خوب مىگيريد و يا جوك بامزهاى مىگوييد و همه مىخندند احساس خوبى داريد ولى وقتى تصور مىكنيد حرف ناجورى زدهايد و يا موى خود را بد كوتاه كردهايد چه احساسى داريد. در اين گونه مواقع احساس مىكنيد دلتان مىخواهد شخص ديگرى بوديد و يا مىتوانستيد خود را به شكل ديگرى تغيير دهيد. فكر مىكنيد در مدرسه در تيم ورزشى و يا در بين جمعيت به اندازه كافى محبوبيت نداريد. اين حالت اعتماد به نفس منفى و يا خودباورى ضعيف مىباشد.
خبر خوش آنكه شما مىتوانيد ياد بگيريد كه خود را دوست داشته باشيد و يا هميشه اعتماد به نفس مثبت داشته باشيد. شما مىتوانيد تغيير ايجاد كنيد. اما بعضى وقتها، شما اجازه مىدهيد ديگران به شما بگويند چگونه در باره خود احساس كنيد. از هنگام تولد، خانواده شما، بعد معلمها و دوستانتان روى تصميمات شما اثرگذار بودهاند. برنامههاى تلويزيونى، سينما، ويدئوها و مجلات بر آنچه ما مىپوشيم، چگونگى احساس ما و آنچه عمل مىكنيم اثر مىگذارند.
خودباورى مثبت به شما اين جرئت را مىدهد كه خودتان باشيد.
به عنوان يك نوجوان شما مسئوليت بيشترى براى انتخاب بين خوب و بد داريد. شما پاسخگوى رفتارتان هستيد. اعتماد به نفس مثبت اين شهامت را در شما به وجود مىآورد كه خودتان باشيد و هنگامى كه تحت فشار ديگران قرار است تصميم بزرگى بگيريد، ارزشهاى خود را باور داشته باشيد.
دوستان شما مىتوانند شما را تحت فشار قرار دهند
شما مىخواهيد عضو گروه يا جمعيتى شويد. اين گروه ممكن است جمعيتى آرام، شوخ و يا تيزهوش باشند. تعلق به يك گروه قسمتى از رشديافتن است، دوست بودن را ياد مىگيريد و دنياى اطراف خود را مىشناسيد. اينكه مىخواهيد محبوب ديگران باشيد خوب است، اما نه به قيمت تحت فشار بودن. دوستانتان بسيارى از تصميمات را خود مىگيرند و تصميم آنها ممكن است براى شما مفيد باشد يا نه. ارزش ندارد كارى كنيد كه به خودتان يا ديگران صدمه بزند. به خواسته دوستانتان دست به كارهايى كه ممكن است حتى آينده شما را خراب كند نزنيد. اين خواستهها ممكن است تبعات بسيار بدى در آينده براى شما داشته باشد. مثل ترك مدرسه، استفاده از مشروبات الكلى يا استعمال مواد مخدر.
به فكر خودتان باشيد
فقط شما مىدانيد كه بهترين كار يا بهترين چيز براى شما كدام است. اگر اجازه دهيد دوستانتان به جاى شما فكر كنند، به اهداف شخصىتان در آينده نخواهيد رسيد.
وقتى شما براى خود ارزش قائل شويد و به خود احترام بگذاريد، اين عمل مانع از اخذ تصميمات بد كه ممكن است بقيه عمر شما را تحت تأثير قرار دهد مىشود.
احساس خوب نسبت به خود داشتن به شما كمك مىكند تا:
مبارزات را بپذيريد
ورزشى جديد يا شركت در گروههاى هنرى مدرسه يا دانشگاه را تجربه كنيد و اگر در اين زمينهها نقش رهبرى را نخواهيد داشت حداقل از اينكه سعى كردهايد و بيشتر در مورد خودتان آموختهايد لذت خواهيد برد.
از زندگى لذت ببريد
افراد شاد در اطراف شما زياد هستند. يك نگرش مثبت به شما كمك مىكند تا دوستان جديدى بيابيد و آنها را براى خود حفظ كنيد.
خود را باور داشته باشيد
اگر تصور مىكنيد توانايى انجام كارى را داريد، حتماً مىتوانيد آن كار را انجام دهيد.
انعطافپذير باشيد
زندگى مدام در تغيير است. شما نمىتوانيد آن را متوقف سازيد، اما مىتوانيد ياد بگيريد تا با آن همراه باشيد.
بسيار خوب، حالا كه قبول كرديد اعتماد به نفس چيز خوبى است، چگونه آن را به دست آوريد؟
با خود صادق باشيد
توانايىها و ضعفهاى خود را مشخص كنيد. خود را به خاطر ناتوانايىهايتان سرزنش نكنيد. خود را با ديگران مقايسه نكنيد. ياد بگيريد كه خود را آن گونه كه هستيد بپذيريد.
براى خود اهداف واقعى در نظر بگيريد
سعى كنيد حداكثر توان خود را به كار ببريد بدون آنكه بيش از اندازه از خود انتظار داشته باشيد.
به احساس خود اطمينان داشته باشيد
به خود گوش دهيد. به احساسات خود توجه داشته باشيد.
وقتى موفقيتى به دست مىآوريد لذت ببريد
تلاشهاى موفقيتآميز خود را جشن بگيريد. آنها را كوچك نشماريد.
آيا جواب سؤالات زير را مىدانيد؟
1- آيا تغيير دادن اعتماد به نفس آسان است؟
نه، چون مدتها طول كشيده است تا بفهميد كه هستيد، به چه چيزى علاقه داريد، از چه چيزى متنفريد، با چه كسانى احساس راحتى مىكنيد و هدف شما در زندگى چيست. اين كار مستلزم وقت زياد و كوشش مداوم است. فرآيند يك عمر مىباشد، اما ارزش اين سختكوشى را دارد.
2- آيا اعتماد به نفس ضامن موفقيت است؟
موفقيت در مدرسه؟ موفقيت در ورزش، در موسيقى و موفقيت در داشتن دوست؟ نه، ولى اگر به سعى خود ادامه دهيد و حداكثر تلاش خود را بنماييد، موفق خواهيد بود. به خاطر داشته باشيد كه داشتن اعتماد به نفس مثبت به شما كمك مىكند تا آنچه را مىخواهيد به دست آوريد، اما اگر موفق نشويد به شما كمك مىكند تا موقعيت را بپذيريد و آن را ادامه دهيد.
3- آيا مىتوانم به ديگران كمك كنم تا به خودباورى برسند؟
بله، احساسات ديگران را ناچيز نشماريد، همين طور نگرش يا عمل آنها را. با دوستان و افراد خانواده، وقتى مرتكب اشتباهى مىشوند، صبور باشيد. همه ما در زندگى گاه گاهى اشتباهاتى مرتكب مىشويم كه نبايد به خاطر آنها سرزنش شويم.
ترجمه: پرنده افشارى
منبع:National Mental Health
Association U.S.A