قهوهخانهداران ميگوينداجراي اين قانون به ورشكستگي اين شغل سنتي دامن زده بود
قانون جمعآوري قليانها دود شد
بالاخره زور قهوهخانهداران به وزارت بهداشت چربيد و بهرغم اينكه طبق ماده 7 آييننامه اجرايي قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات، كشيدن قليان در اماكن عمومي ممنوع است، قهوهخانهها از شمول اين آييننامه خارج شدند.
براساس ماده 8 قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات، اماكن عمومي به مكانهايي گفته ميشود كه مورد استفاده و مراجعه جمعي يا عموم مردم است. اين اماكن شامل اماكن متبركه ديني، بيمارستانها، درمانگاهها، سالنهاي نمايش، سينماها، فضاهاي عمومي مهمانخانهها و مهمانسراها و مهمانپذيرها، خوراكسراها (رستورانها)، قهوهخانهها، كارخانجات، گنجينهها (موزهها)، پايانههاي مسافربري، فروشگاههاي بزرگ، اماكن فرهنگي، اماكن ورزشي، كتابخانههاي عمومي، مدارس، دانشگاهها و مراكز آموزشي و پژوهشي، وسايل نقليه عمومي، موسسات و سازمانهاي دولتي و عمومي، نهادهاي انقلاب اسلامي، بانكها و شهرداريها و هر نوع مركز و محل جمعي ديگر است اما براساس مصوبه جديد دولت، قهوهخانهها از اين فهرست حذف ميشوند.براساس گزارش پايگاه اطلاعرساني دولت، وزيران عضو كميسيون امور اجتماعي و دولت الكترونيك بنا به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي آييننامه اجرايي قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات را جهت كشيدن قليان در قهوهخانهها اصلاح كردهاند.
با اين حال، كاظم ندافي، مسوول دبيرخانه ستاد كشوري كنترل دخانيات در وزارت بهداشت در گفتوگو با جامجم از اين خبر اظهار بياطلاعي ميكند.
وي ضمن اينكه خواستار اجراي دقيق و درست قانون جامع كنترل و مبارزه با دخانيات است، ميگويد: از اينكه اين كار به پيشنهاد وزارت بهداشت بوده هيچ اطلاعي ندارم، اما معتقدم براي كنترل مصرف دخانيات در كشور بايد به شكل محكمتري با مفاد قانون جامع كنترل دخانيات برخورد كرد.
داستان جمعآوري قليانها
سازمان جهاني بهداشت در سال 1998 (1377) كنوانسيون جهاني كنترل دخانيات را تدوين كرد كه ايران نيز سال 1384 به اين كنوانسيون جهاني پيوست. پس از پيوستن ايران به اين كنوانسيون جهاني، قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات سال 85 در مجلس به تصويب رسيد و آييننامه اجرايي اين قانون نيز در سال 86 ابلاغ شد و در واقع 4 سال است كه اين قانون در كشور لازمالاجرا شده است.
اما داستان جمعآوري قليانها يك سال بعد از تصويب قانون جامع كنترل دخانيات، در آذر 86 اولين بار از سوي نيروي انتظامي اعلام شد.
همزمان اتحاديه صنف قهوهخانهداران و چايخانههاي سنتي تهران با تجمع در محل اين اتحاديه نسبت به جمعآوري قليان از اين اماكن و پلمب قهوهخانهها اعتراض كردند و اين اعتراضات به شهرهاي ديگر هم رسيد و در نهايت چند ماه بعد به دستور رئيسجمهور جمعآوري قليانها متوقف شد.
البته كاركرد قهوهخانهها از قديم، مكاني براي نوشيدن چاي، گپ زدن و مصرف دخانيات از جمله قليان بوده است و از اين حقيقت نيز نميتوان چشم پوشيد كه افرادي كه دخانيات مصرف نميكنند كمتر به قهوهخانهها مراجعه ميكنند.
گذشته از اين موضوع اعضاي اتحاديه قهوهخانهداران پيش از اين اعلام كرده بودند كه با حذف قليان در قهوهخانهها، مجبور به تعطيلي قهوهخانه ميشوند.برهمين اساس صنف قهوهخانهداران بيكار ننشست و به ديوان عدالت اداري نيز شكايت كرد و بهرغم اينكه هيات عمومي ديوان عدالت اداري، آييننامه اجرايي قانون جامع كنترل و مبارزه ملي با دخانيات را قانوني تشخيص داد و آن را باطل نكرد، ولي حالا هيات دولت به نفع صنف قهوهخانهداران اجازه استعمال قليان در قهوهخانهها را داده است.
اين در حالي است كه محمدجعفر منتظري، رئيس ديوان عدالت اداري معتقد است،دولت نميتواند روي مصوبات ديوان مصوبه صادر كند.
حسينعلي شهرياري، رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس هم در گفتوگو با فارس اعلام ميكند: مجاز شمردن استعمال دخانيات در قهوهخانهها تخلف صريح دولت از قانون است.
قليان ضرر ندارد!
در حال حاضر در بين جوانان، زنان و خانوادهها 2 باور غلط در خصوص مصرف قليان وجود دارد. اول اينكه آنها فكر ميكنند ضرر مصرف قليان به دليل وجود مخزن آب در قليان كمتر از سيگار است و باور غلط دوم اينكه به خاطر ضرر كمتر ميتوان مصرف قليان را به عنوان يك تفريح تلقي كرد.
شايد به همين خاطر است كه گرايش به مصرف قليان در سالهاي اخير افزايش يافته است تا جايي كه وزير بهداشت به فارس ميگويد: بسياري از مردم فكر ميكنند قليان عامل تفريح است و ايجاد عارضه نميكند، لذا ميبينيم شيوع مصرف قليان از 12 به 26 درصد رسيده است و متاسفانه بيشترين مصرفكنندگان آن نوجوانان و جوانان هستند.به گفته او، اگر فردي يك بار قليان استفاده كند، در هر بار كشيدن به اندازه 40 تا 80 نخ سيگار مصرف كرده است و افرادي كه در معرض دود آن قرار ميگيرند، به منزله اين است كه 4 تا 7 نخ سيگار مصرف كردهاند.
دكتر حسن آذريپور، عضو كميته سياستگذاري ستاد اجرايي قانون جامع كنترل دخانيات نيز در اين خصوص به «جامجم» ميگويد: در گذشته قليان بيشتر در مناطق جنوبي و از سوي زنان مسن مصرف ميشد، اما حالا از سوي زنان و جوانان هم مورد استفاده قرار ميگيرد.
وي ادامه ميدهد: شركتهاي دخاني با توليد توتونهاي ميوهاي و ترويج آن بين جوانان سعي كردهاند تا گرايش به قليان را افزايش دهند. از طرفي خانوادهها هم فكر ميكنند اگر با فرزندانشان بنشينند و قليان بكشند، در واقع ميتوانند با آنها دوست باشند و ارتباط خوبي برقرار كنند. متاسفانه باور غلطي هم وجود دارد كه مردم فكر ميكنند مصرف قليان ضرر كمتري دارد كه اين كاملا اشتباه است.
قهوهخانهداران چه ميگويند؟
رئيس اتحاديه قهوهخانهداران تهران ضمن تاكيد بر اين كه قانون منع استفاده از قليان در قهوه خانهها موجب ورشكستگي صاحبان اين شغل مي شود ،تداخل صنفي را بزرگترين مشكل صنف قهوهخانهداران عنوان ميكند.
عباس علايي ميگويد: بيشترين مشكل تداخل صنفي اتحاديه قهوهخانهداران و قهوهخانههاي سنتي با رستورانداران، كافيشاپها و باغچههاي اطراف شهر است.
وي ميافزايد: برخي واحدهاي صنفي خود را سفرهخانه سنتي يا رستوران سنتي نامگذاري كردهاند، و اين درحالي است كه صنف قهوهخانهداران به خودي خود يك كسب و كار سنتي بوده و سالهاي متمادي سابقه دارد.
علايي اين صنف را داراي سختترين شرايط فعاليت معرفي كرده و ميگويد: فعاليت از ساعات اوليه صبح تا نيمهشب باعث سختي كار و فعاليت براي فعالان اين صنف ميشود، ضمن اينكه درآمد قابلتوجهي نيز براي صاحبان آن به همراه ندارد؛ ولي به لحاظ قديمي و سنتي بودن قهوهخانهها محل اجتماع همه اقشار جامعه از جوانان تا سالمندان است.
برخي كارشناسان حوزه گردشگري نيز بر اين باورند: قهوهخانهداري به خودي خود يكي از جاذبههاي گردشگري ماست و نبايد براحتي از اهميت و نقش آن گذشت.
به گفته آنان، نوع معماري و ارتباط اين اماكن با آداب و رسوم محلي و عرصههاي فرهنگي مردم در اين خصوص قابل تامل است و نميشود براحتي با وضع يك قانون از جايگاه قهوهخانهها در تعامل فرهنگي مردم كاست.
كدام تفريح، كدام سرگرمي؟
از سوي ديگر، برخي كارشناسان مسائل اجتماعي ضمن مخالفت با ترويج مصرف مواد دخاني، گرايش به قليان در جوانان را تلقي يك نوع تفريح ميدانند و معتقدند براي كنترل مصرف مواد دخاني بايد راهكارهاي بهتري داد.
به اعتقاد آنها بودن يا نبودن قانون صرفا نميتواند قليان يا سيگار را از دست جواني بگيرد. ايجاد مكانهاي تفريحي رايگان، آموزش درست و غير مستقيم در خصوص عوارض مصرف قليان يا سيگار و ايجاد مراكزي براي تفريح جوانان از زمينهاي ورزشي گرفته تا تفريحاتي نظير بازيهاي رايانهاي، بولينگ، بيليارد و ورزشهاي محبوب جوانان به شكل گسترده و كمهزينه، ميتواند بدون نياز به قانون از گرايش جوانان به دخانيات كاست. آنها ميگويند وجود قليان شايد باعث شود از گرايش افراد به مواد مخدر هم جلوگيري شود گرچه قليان هم مانند هر دود ديگري بد است و جامعه خوب و سالم،جامعهاي بدون دود خواهد بود.
مستوره برادراننصيري / جام جم