جام جم آنلاين: ساخت ميان‌برنامه‌هاي آموزشي در تلويزيون در سال‌هاي اخير آنقدر رونق گرفته است كه سازمان‌ها و نهادهاي متعددي در حال حاضر به طرف ساخت چنين برنامه‌هايي جلب شده‌اند.
اگر زماني تنها نيروي انتظامي بود كه پيام‌هايش را با ميان‌برنامه‌هاي آموزشي به مخاطب منتقل مي‌كرد در حال حاضر سازمان‌ها و نهادهاي ديگري چون شركت گاز، وزارت نيرو، شهرداري، سازمان حفاظت از محيط زيست و ... هم وارد گود شده‌اند و مي‌خواهند با استفاده از اين ميان‌برنامه‌ها پيام‌هاي خود را به مخاطب منتقل كنند.
ميان‌برنامه‌هاي آموزشي از جمله پرمخاطب‌ترين برنامه‌هاي نمايشي هستند كه در طول اين سال‌ها توليد و پخش آنها روند روبه‌رشدي در تلويزيون داشته است.
پخش اين برنامه‌ها با تغيير فصل‌ها، مناسبت‌هاي گوناگون و ايام ويژه سال نسبت مستقيم پيدا كرده است و حالا به خاطر اقبالي كه پيدا كرده‌اند، سازمان‌ها و نهادهاي مختلف مي‌كوشند از طريق ساخت چنين برنامه‌هايي مخاطبان خود را از بايدها و نبايدهاي يك موضوع مطلع سازند.
اگر زماني نيروي انتظامي كوشيد با برنامه «انيميشن‌هاي راهنمايي و رانندگي» و شخصيت‌هاي جذاب آن يعني داوود خطر و سياساكتي، مردم را با خطرات بي‌احتياطي و بي‌مبالاتي در رانندگي آشنا كند، امروز در ادامه آن راه آثار متفاوت و جذابي ساخته مي‌شود.
فرهنگسازي با عامل جذابيت!
اما با اين همه به نظر مي‌رسد بعضي از ميان‌برنامه‌هايي كه از شبكه‌هاي مختلف سيما پخش مي‌شوند چندان موفق نبوده اند.
ارد پيكانفر، كارگردان مجموعه تيزرهاي نيروي انتظامي (سياساكتي) كه از توليدات موسسه حوراست در اين باره مي‌گويد: «ميان‌برنامه‌هاي آموزشي معمولا با هدف فرهنگسازي براي مخاطب عام و با رنگ و لعاب سرگرم‌كننده بودن ساخته مي‌شوند. ما تلاش مي‌كنيم در توليد اين آثار شاخص‌هاي مختلفي را در نظر بگيريم. بيان موجزترين پيام با استفاده از تكنيك‌هاي جذاب تصويري يكي از ملاك‌هاي ماست به صورتي كه گرچه به نمايش ناخوشايندي بي‌فرهنگي در زمينه‌هاي مختلف مي پردازد اما شكل و صورت توهين به هيچ گروه اجتماعي پيدا نمي كند.»
نكته‌اي كه خيلي مهم است بحث زمان محدود اين آثار است. اين آثار بايد در كمترين زمان ممكن بيشترين حجم از اطلاعات را به مخاطب منتقل كنند.
علاوه بر اين ضمن اين‌كه بايد چارچوب يك اثر نمايشي را حفظ كنند بايد شاخص جذابيت را هم در اثر لحاظ كنند.
پيكانفر با اشاره به اين‌كه بهترين پيام، پيام غيرمستقيم است، در اين باره مي‌گويد: «با احترام گذاشتن به شعور مخاطبان مي‌توان بخشي از كنار هم‌گذاري و نتيجه‌گيري نهايي داستان‌ها را برعهده بيننده فهيم گذاشت و علاوه بر دوري جستن از كليشه‌ها، جذابيت‌هاي داستاني هم به اين ميان‌برنامه‌ها اضافه كرد. به نظرم با اين فرمول محدوديت زمان به مزيت تبديل مي‌شود.»
وي با توضيح اين‌كه در آينده مجموعه‌هايي درباره آگاهي‌رساني عمومي در زمينه جرم و سرقت اينترنتي و الكترونيكي و برنامه‌هايي براي بيمه مركزي خواهد ساخت، مي‌گويد: «زمان پخش اين برنامه‌ها در موفقيت اين آثار خيلي مهم است. تجربه نشان داده از ميان برنامه‌هايي كه تا حالا ساخته شده، آنهايي كه ساعت پخش مناسب‌تر و بيشتري داشته‌اند با استقبال عمومي بيشتري روبه‌رو شده‌اند تا آنجا كه به شخصيت‌هاي محبوب بين مردم تبديل شده‌اند.»
ركورد شكني پاگرد
اين شب‌ها شبكه دو سيما يك ميان‌برنامه آموزشي با موضوع روش صحيح آب و برق به نام «پاگرد» پخش مي‌كندكه محصول مركز صبا ست اين ميان‌برنامه از بعضي جهات با ديگر آثاري كه ديده‌ايم، متفاوت است.
اول از همه اين‌كه زمان هر قسمت از اين انيميشن چيزي حدود 10 دقيقه است كه براي پخش هر شبي يك اثر انيميشن كه همچنان در حال توليد است. يك ركورد محسوب مي‌شود و دوم اين‌كه اين اثر در 150 قسمت توليد مي‌شود كه باز هم رقم چشمگيري محسوب مي‌شود.
اوستا فروردين كارگردان اين مجموعه مي‌گويد:«براي ساخت يك ميان برنامه خوب، اول از همه «جذابيت» اهميت دارد. اگر اثري جذاب باشد مي‌تواند به اهداف ديگرش يعني انتقال پيام هم دست پيدا كند و همه اينها به نوع نگرش سفارش‌دهنده مربوط است. خوشبختانه وزارت نيرو كه ميان‌برنامه آموزشي «پاگرد» به سفارش آنها ساخته شده به اين مهم رسيده بودند كه پيام بايد به صورت غيرمستقيم به مخاطب منتقل شود. به عبارت ديگر، براي آنها شكل اول قضيه يعني جذابيت و كشش خود اثر در درجه اول اولويت قرار داشت.»
وي با اشاره به اين كه اگر تبليغات بيشتري براي «پاگرد» صورت مي‌گرفت، اين برنامه پرمخاطب‌تر مي‌شد، مي‌افزايد: «ما براي اين ميان‌برنامه آموزشي تقريبا ماهانه 200 دقيقه توليد انيميشن سه بعدي داريم به عبارت ديگر هر قسمت اين مجموعه انيميشن با 100 نيرو حدود پنج روز طول مي‌كشد كه در توليد انيميشن كشور رقم قابل اعتنايي است.»
تاثير گذاري ميان برنامه‌ها
محمد ابوالحسني، تهيه‌كننده مجموعه انيميشن‌هاي آقاي ايمني هم درباره ميزان نفوذ اين ميان برنامه در بين مخاطبان مي‌گويد: واقعيت اين است كه نيروي انتظامي و شركت گاز سال‌هاي سال است كه به اين روش اطلاع‌رساني مي‌كنند. اگر اين آثار در بين مخاطبان موفق نبودند، قاعدتا هيچ اصراري از سوي اين دو مركز سفارش‌دهنده براي ادامه توليد اين آثار وجود نداشت، اما ساخت اين آثار هنوز ادامه دارد و معلوم است كه اين آثار در بين مردم بازتاب دارد و آنها از اين آثار استقبال مي‌كنند.
وي مي‌افزايد: براي مثال در ساعاتي كه ميان‌برنامه آقاي ايمني پخش مي‌شد، شاخص مصرف گاز كل كشور به طور محسوسي كاهش مي‌يافت و معلوم بود بينندگان به پيام‌هايي كه در مورد مصرف بهينه گاز داده شده، توجه كرده‌اند كه البته اين موضوع نفوذ بالاي رسانه‌اي مثل تلويزيون را در كشور مي‌رساند.
ابوالحسني كه پيشتر آثاري با موضوع حمل‌ونقل و ترافيك، بافت‌هاي فرسوده شهري و مصرف سوخت تهيه كرده است، مي‌افزايد: واقعيت اين است كه اين ميان‌برنامه‌ها مشخصا براي عموم مردم ساخته مي‌شوند و بايد در آن از جذابيت‌ها و تكيه‌كلام‌هايي استفاده شود كه مردم به آن علاقه دارند.