حَجَرالاَسود، (در عربی: حجر أسود به معنی سنگ سیاه) سنگی است سیاه‌رنگ که بر دیوار پایه کعبه یکی از اماکن مقدس اسلامی در مکه عربستان نصب شده است. این سنگ یک شهابسنگ شکسته به قطر حدود ۵۰ سانتیمتر است که امروزه تکه‌های آن با یک بَست نقره‌ای به هم نگه داشته شده است.

پرستش شهابسنگ‌‎ها در دوران پیش از اسلام در عربستان رواج داشته و تاریخدانان غیرمسلمان این رسم را بازمانده از آن دوران می‌دانند.

حاجیان هنگام طواف کعبه آن سنگ را لمس کرده و می‌بوسند. در نظر ایشان این کار شگون خوب دارد.

دیدگاه مسلمانان نسبت به این سنگ

[

در باور مسلمانان این سنگ از بهشت آمده است (روایتی از امام باقر) و ابراهیم و پسرش اسماعیل آن را یافتند و در ساختن کعبه از آن استفاده کردند. داستانی از سوی مسلمانان درباره این سنگ گفته می‌شود بدین صورت که: "هنگام جنگ حجاج بن یوسف با عبدالله بن زبیر، کعبه توسط حجاج ویران شد و آنگاه که خواستند آن را بازسازی کنند در نصب حجرالاسود دچار مشکل شدند زیرا هر یک از بزرگان یا قاضیان که برای نصب آن می‌‌رفتند، کعبه به لرزه می‌‌افتاد و نصب سنگ سیاه میسر نگشت. در آن حال امام سجاد وارد مسجد شد و حجرالاسود را بی آنکه در مکه لرزشی به وجود آید، نصب کرد."

در سال ۳۱۷ هجری قرمطیان به مکه هجوم بردند و حجر الاسود را نیز به سرزمین خود، احساء بحرین بردند و آن سنگ مدت بیست و دو سال در آن جا بود تا اینکه در سال 339 در زمان حکومت مطیع لله عباسی با وساطت ابوعلی علوی، سنگ سیاه را که اکنون شکسته بود به کوفه منتقل کرده و آنگاه به جایگاه خود نصب نمودند.

 

• المعارف و المعاریف، ‌ج ۲، ‌ص ۶۹۳؛ وسائل الشیعه، ج ۹، ص ۴۰۲؛
• تاریخ تحلیلی اسلام، ‌شهیدی، ص ۴۰.  
• برگرفته از دانشنامه رشد.