نبايد مديران و معلمان زحمتكشي كه با عشق و اخلاص در مدارس فعاليت مي‌كنند، ناديده گرفت؛ كساني كه از جيب خود براي مدرسه هزينه مي‌كنند و ريالي هم از دانش‌آموزان نمي‌گيرند و در اين ميان مدارس غيردولتي نيز هستند كه به هزينه‌هاي ميليوني نيز قانع نيستند.

به گزارش خبرنگار اجتماعي باشگاه خبري فارس «توانا»، در فصل تابستان دغدغه‌ همه والدين كه "فرزند محصل " دارند، اين است كه فرزندانشان در مكاني درس بخوانند كه از نظر فضاي آموزشي و نحوه تدريس معلمان مناسب باشد؛ در اين ميان والدين قبل از آغاز سال تحصيلي خصوصاً در ابتداي هر مقطع تحصيلي فرزندشان، تحقيقات خود را آغاز مي‌كنند و با پرس و جو در پي مدرسه‌اي مي‌گردند كه داراي امكانات تحصيلي بسيار خوبي باشد.

بعضي آنها وقتي مدرسه‌ مورد نظرشان را پيدا مي‌كنند، به هر قيمتي كه شده، سعي مي‌كنند فرزندشان را در آنجا ثبت‌نام كنند و بعضاً مشاهده مي‌شود كه برخي والدين با توجه به اينكه مدرسه دلخواه در محدوده منطقه زندگي‌شان نيست، حاضر به پرداخت مبلغي بابت كمك به مدرسه مي‌شوند.

اين روزها تحصيل فرزندان براي خانواده‌ها معضلي شده است و والدين اين‌گونه مي‌پندارند كه «هر چقدر كه پول دهند، مدرسه‌اي بهتر و مناسب‌تر مي‌يابند».

* پرداخت تدريجي 50 هزار تومان تا پايان سال تحصيلي براي هر دانش‌آموز

خانمي 40 ساله و مشاور يك مدرسه ابتدايي واقع در منطقه 19 اظهار مي‌دارد: فرزندم سال گدشته دانش‌آموز اول ابتدايي بود و در منطقه 13 درس مي‌خواند؛ براي ثبت‌نام او در مدرسه تنها پول كتاب و بيمه را پرداخت كرديم اما در طول سال مبالغي را براي تهيه جزوات از خانواده‌ها دريافت كردند؛ در مجموع مبلغ كمك به مدرسه براي هر دانش‌آموز تا پايان سال 50 هزار تومان است كه خانواده‌ها مي‌توانند آن را به تدريج به مدرسه پرداخت كنند.

اين مشاور مدرسه مي‌گويد: مدرسه‌اي كه در آن تدريس مي‌كنم در منطقه‌اي محروم قرار دارد؛ كمك‌هاي مردمي براي هر دانش‌آموز تا پايان سال 30 هزار تومان تعيين مي‌شود البته برخي از دانش‌آموزان با توجه به شرايطي كه دارند، قادر به پرداخت اين مبلغ به مدرسه نيستند؛ به همين منظور يكي از وظايف من به عنوان مشاور مدرسه اين است كه دانش‌آموزان بي‌بضاعت را شناسايي كنم كه با كمك همكارانم پولي را تهيه كرده و با توجه به اينكه آنها از روستاهاي اطراف به اين مدرسه مي‌آيند، هزينه سرويس آنها را پرداخت مي‌كنيم؛ در مدرسه‌اي كه پسرم در آن درس مي‌خواند، كمك‌هاي مردمي اجباري نيست و تنها طي جلساتي از خانواده‌ها درخواست كمك مالي مي‌شود.

* از مدير و معلمان زحمتكش مدرسه فرزندم تشكر مي‌كنم

خانم فرخي 35 ساله، فوق‌ديپلم و خانه‌دار اظهار مي‌دارد: پسرم دانش‌آموز پنجم دبستان است و در مدرسه‌اي در كرج مشغول به تحصيل است؛ مدرسه او در هنگام ثبت‌نام تنها پول كتاب و بيمه را از ما طلب كرد ولي در جلساتي كه برايمان مي‌گذاشتند، از ما خواستند تا به مدرسه كمك كنيم و براي هر دانش‌آموز 20 هزار تومان تعيين كردند؛ به هر حال اين پول را از ما مي‌گيرند اما اگر كسي اين مبلغ را پرداخت نكند، با او برخورد خاصي نمي‌شود.

وي مي‌گويد: 800 هزار تومان به عنوان پول برق مدرسه آمده بود كه طي جلسه‌اي كه براي اوليا مدرسه گذاشتند، از خانواده‌ها درخواست شد تا هر كس مبلغ 2 هزار تومان براي هزينه برق پرداخت كند ولي پرداخت هيچ‌كدام از اين مبالغ براي اوليا اجباري نبود.

زهرا رحماني، 40 ساله و شاغل اظهار مي‌دارد: پسرم دانش‌آموز اول ابتدايي را گذرانده است؛ سال گذشته او را در مدرسه‌اي ثبت‌نام كرديم اما به دليل مشكل رفت و آمد، مدرسه‌اش را تغيير داديم و مجددا در مدرسه واقع در منطقه 10 آموزش و پرورش او را ثبت‌نام كرديم؛ مسئله‌اي كه براي من و همسرم جاي تعجب دارد، اين است كه هيچ كدام از اين دو مدرسه از ما درخواست پول نكردند و تنها پول كتاب و بيمه را پرداخت كرديم كه جا دارد از مدير كاردان و توانمند اين مدرسه تشكر كنم.

* قبض 500 هزار توماني برق مدرسه؛ درخواستي از خانواده‌ها نشد

خانم حيدري 40 ساله و معلم منطقه 16 بيان مي‌دارد: مدرسه ما جزء مدارس محروم است؛ 21 سال است كه معلم همين مدرسه هستم و تا به حال نديدم از دانش‌آموزي به اجبار پولي را بگيرند و مدرسه ما هيچ تخلفي را تا به حال در اين زمينه نداشته است.

وي ادامه مي‌دهد: مدرسه ما طي جلساتي كه براي اوليا مي‌گذارد، از آنها تقاضاي كمك كرده و براي هر دانش‌آموز مبلغي را تعيين مي‌كند؛ در اين ميان خانواده‌هايي كه نمي‌توانند پولي پرداخت كنند، در ليستي تحت عنوان خانواده‌هاي بي‌بضاعت منظور مي‌شوند تا ديگر به آنها در اين خصوص تذكري داده نشود بنابراين مدرسه از اين خانواده‌ها و خانواده‌هاي فرهنگي پولي دريافت نمي‌كند.

حيدري مي‌گويد: البته مشكلاتي نيز در اداره مدرسه وجود دارد به عنوان مثال قبض گاز مدرسه ما در اسفندماه 500 هزار تومان آمد كه پرداخت اين هزينه براي مديريت مدرسه مشكل بود.

* هر زمان كه داشتيد، به مدرسه كمك كنيد

خانم زماني 35 ساله و خانه‌دار اظهار مي‌دارد: پسرم سال سوم راهنمايي را پشت سر مي‌گذارد ؛ سال گذشته موقع ثبت نام او به غير از 8 هزار تومان از ما پولي نگرفتند اما براي كمك به مدرسه 50 هزار تومان تعيين كردند و گفتند «در طول 9 ماه هر زمان كه داشتيد اين مبلغ را پرداخت كنيد» البته در كنار اين مبالغ كه پرداخت كرديم، خدمات مناسب به دانش‌آموزان داده نشد.

خانم حسيني خانه‌دار32 ساله بيان مي‌كند: امسال براي ثبت نام پسرم به مدرسه‌اي مراجعه كردم و تا به حال تنها مبلغ 5 هزار تومان بابت هزينه سنجش از ما دريافت كردند.

***

* سخت‌ترين سال تحصيلي دخترم، سال گذشته بود

خانم خيري 47 ساله و خانه‌دار اظهار مي‌دارد: دو فرزند دارم، دخترم دانشجوست و پسرم در مقطع دبيرستان و در مدرسه غير دولتي درس مي‌خواند؛ دبيرستان او در منطقه 4 قرار دارد و ميزان شهريه‌اي كه بايد پرداخت كنيم بستگي به سال تحصيلي او دارد؛ با توجه به اينكه او سال گذشته در پايه دوم دبيرستان درس مي‌خواند، مبلغ 3 ميليون و 400 هزار تومان هزينه برايش تعيين شده بود البته تا پايان سال ديگر هيچ هزينه‌اي به غير از پول كتاب‌ از ما دريافت نكردند.

خيري مي‌افزايد: دخترم در حال حاضر دانشجوست اما سال گذشته كه در دبيرستاني واقع در منطقه 4 درس مي‌خواند، بسيار از مدرسه‌اش ناراضي بود و شايد سخت‌ترين سال تحصيلي او در اين مدرسه سپري شد؛ مسئولان اين دبيرستان مدعي بودند كه اين مدرسه دولتي با مدارس ديگر متفاوت است و به غير از مبلغ يك ميليون و 150 ‌هزار توماني كه بابت پيش‌دانشگاهي فرزندم براي ما مقرر شده بود، به دفعات از ما تقاضاي پول مي‌كردند.

وي مي‌گويد: از مبلغ تعيين شده براي پيش‌دانشگاهي دخترم 600 هزار تومان پرداخت كرديم و قرار بود مابقي آن را تا پايان سال پرداخت كنيم؛ متأسفانه كارت ورود به جلسه امتحان را به فرزندم ندادند و ما مجبور شديم مابقي آن را پرداخت كنيم تا به او كارت ورود به جلسه امتحان داده شود.

* آموزش و پرورش منطقه به گلايه من ترتيب اثر نداد

خانم خزايي 45 ساله مادر سه دانش‌آموز محصل و ساكن استان البرز مي‌گويد: سه فرزند محصل دارم؛ پسرم چهارم ابتدايي را پشت سر گذاشت و دو دختر راهنمايي و دبيرستاني دارم، امسال هنوز براي ثبت نام پسرم به مدرسه مراجعه نكردم اما همسايه‌ام كه براي ثبت نام دخترش در مقطع دبستان به مدرسه مراجعه كرده بود از او مبلغ 40 هزار تومان درخواست كرده بودند.

وي مي‌افزايد: مدرسه پسرم سال گذشته از ما درخواست 20 هزار تومان وجه نقد كرد و علي‌رغم درخواست اين پول كه تمام آن را پرداخت كرده بوديم، مجدداً مبلغ 2 هزار تومان بابت هزينه ورقه امتحاني از ما طلب كردند؛ من كه از اين مسئله بسيار ناراحت شدم، با آموزش و پرورش منطقه تماس گرفتم و موضوع را با آنها در ميان گذاشتم اما متأسفانه در پاسخ به من گفتند «شما بايد بياييد اينجا و شكايت‌نامه تنظيم كنيد»؛ به آنها گفتم «يعني هزينه‌اي ديگر بابت آژانس پرداخت كنم تا شما به اين مسئله ترتيب اثر دهيد!» در صورتي‌ كه مي‌توانستند با تماسي به مدرسه به آنها تذكر لازم را بدهند.

خزايي اظهار مي‌دارد: مدرس راهنمايي دخترم نيز مبلغ 20 هزار تومان از ما دريافت كرده است اما در مقابل اين مبالغ خدمات لازم به دانش‌آموزان ارائه نمي‌دهد؛ به عنوان مثال آسفالت جلوي مدرسه خراب است و در زمستان سال گذشته تردد براي دانش‌آموزان بسيار مشكل شده بود با اين حال علي‌رغم اينكه در اين خصوص به مسئولان مدرسه مرتباً يادآور ‌شديم، هيچ‌گونه اقدامي براي تعمير آن صورت نگرفت.

* از والدين پول مي‌گيرند اما نظافت كلاس‌ها را بر عهده دانش‌آموزان مي‌گذارند

وي مي‌گويد: دختر ديگرم در رشته كاردانش درس مي‌خواند كه براي تحصيل او نيز مبلغ 37 هزار تومان پرداخت كرديم اما متأسفانه نظافت كلاس‌ها را بر عهده دانش‌آموزان مي‌گذارند و دختران دانش‌‌آموز حتي بايد ميزها را دستمال بكشند؛ متأسفانه اين مدرسه ملاحظه دانش‌آموزاني كه بضاعت مالي ندارند را نمي‌كند به عنوان مثال يكي از دانش‌آموزان كه فرزندم كاملاً او را مي‌شناسد، به هيچ عنوان وضع مالي مناسبي ندارد اما مدرسه او را مجبور مي‌كند كه مبلغي را براي كمك به مدرسه پرداخت كند؛ دخترم به همين لحاظ به مدير مدرسه اوضاع او را شرح داد و گفت كه او نمي‌تواند به مدرسه كمك كند.

خزايي ادامه مي‌دهد: حتي اين دانش‌آموز براي شركت در كاروان راهيان نور به دليل اينكه هزينه‌اش را نداشت، نمي‌توانست شركت كند كه دخترم هزينه او را متقبل شد اما مسئولان مدرسه به او گفته بودند «چگونه است كه براي شركت در راهيان نور پول داري اما به مدرسه كمك نمي‌كني و بايد اين پول را به مدرسه بدهي» كه دخترم به آنها گفت «هزينه آن را من پرداخت كردم و او قادر به پرداخت اين مبلغ نبود».

* آموزش و پرورش بودجه بيشتري به مدارس تزريق كند

امير طاهرخاني، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي‌گويد: همانطور كه قانون مشخص كرده است تحصيل از آغاز دوره ابتدايي تا پايان دوره متوسطه در مدارس دولتي رايگان است و دولت موظف است تا امكانات لازم را در اين زمينه فراهم كند.

وي مي‌افزايد: اخذ هرگونه شهريه در مدارس دولتي ممنوع است و هيچ نوع شهريه‌اي نبايد در اين خصوص دريافت شود اما علي‌رغم اينكه شاهد تأكيدات مسئولان آموزش و پرورش در اين زمينه هستيم، همه ساله نيز اخذ مبالغ اجباري از سوي مسئولان برخي از مدارس اتفاق مي‌افتد كه در اين خصوص وزير آموزش و پرورش بايد تدبيري را اتخاذ كند تا اين كار نادرست از چهره مدارس پاك شود.

عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس با بيان اينكه دريافت وجه از والدين بايد به صورت اختياري و داوطلبانه صورت گيرد، بيان مي‌كند: دريافت هرگونه وجهي به اجبار بر خلاف قانون است اما براي جلوگيري از اين مسائل آموزش و پرورش بايد زمينه‌هاي انجام اين كار نادرست را از ميان بردارد بنابراين يكي از مسائلي كه بايد در نظر گرفته شود، تزريق بودجه بيشتر توسط آموزش و پرورش به مدارس است.

طاهرخاني ادامه مي‌دهد: معتقدم مديران مدارس در اين خصوص خيلي مقصر نبوده و بعضي وقت‌ها مجبور مي‌شوند هزينه‌هاي مدرسه را به هر نحوي كه شده از طريق خانواده‌هاي دانش‌آموزان دريافت كنند؛ وقتي مدير مدرسه مواجه با هزينه برق، گاز، تلفن و ساير هزينه‌ها از جمله تعميرات مدرسه مي‌شود و از سويي آموزش و پرورش بودجه مناسبي به آن نمي‌دهد و در مقابل از او توقع دارد كه تمام اين هزينه‌ها را به نوعي مديريت كند پس مجبور مي‌شود كه دست به كار شود و اين دفعه صورت مسئله را پاك مي‌كند و به اوليا در هنگام ثبت‌‌نام مي‌گويد «اجباري در پرداخت پول به هنگام ثبت‌نام نيست» و مبلغي را براي اوليا مشخص مي‌كند «شما مي‌توانيد تا پايان سال هر زمان كه توانستيد اين مبلغ را به مدرسه پرداخت كنيد».

* به جاي هزينه‌هاي مازاد، سرانه دانش‌آموزي بيشتر شود

وي اضافه مي‌كند: در پايان سال اگر خانواده‌اي به مدرسه وجهي را پرداخت نكرده باشد، كارنامه فرزندش را وسيله‌اي براي پول گرفتن قرار مي‌دهند و اين مسئله‌اي است كه عملاً شاهد آن هستيم؛ رفع مشكلات مالي مدارس بايد توسط آموزش و پرورش صورت گيرد البته بودجه آموزش و پرورش مناسب است اما به مدارس رسيدگي لازم نمي‌شود در واقع سرانه‌اي كه بابت دانش‌آموزان به مدارس داده مي‌شود كافي نبوده و پاسخگوي مشكلات مدرسه نيست.

عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس با اشاره به ريخت و پاش‌ها در بدنه آموزش و پرورش مي‌گويد: برگزاري مراسم‌ متعدد در آموزش و پرورش از جمله هفته معلم و مراسم‌ افطاري براي تمامي فرهنگيان در ماه مبارك رمضان، برگزاري سمينارهايي كه هيچ نتيجه مفيدي براي آموزش و پرورش ندارد و تنها هزينه سنگيني را به اين نهاد تحميل مي‌كند و از اين قبيل برنامه‌ها كه به وفور در آموزش و پرورش در حال برگزاري است، عدم مديريت صحيح بر هزينه‌كردها را نشان مي‌دهد و آموزش و پرورش بايد به جاي اين همه هزينه‌هاي مازاد، سرانه دانش‌آموزي را براي مدارس بيشتر كند.

* آموزش و پرورش نمي‌تواند انتظار هيچ‌گونه كمكي از خانواده‌ها نداشته باشد

طاهرخاني بيان مي‌كند: البته وزارت آموزش و پرورش در مقايسه با ساير وزارتخانه‌ها حداقل‌ها را هزينه مي‌كند و اين ريخت و پاش‌ها در ساير وزارتخانه‌ها غوغا مي‌كند و به مراتب بيشتر از آموزش و پرورش است؛ متأسفانه دكوراسيون برخي از وزارتخانه‌ها بسيار مجلل است.

وي در پاسخ به اين پرسش مبني بر اينكه آيا آموزش و پرورش نياز به حمايت‌هاي داوطلبانه اوليا دارد، تصريح مي‌كند: بخش زيادي از هزينه‌هاي آموزش و پرورش بر عهده خيرين است اما به هر صورت آموزش و پرورش بدون كمك خيرين و كمك‌هاي داوطلبانه اوليا به درستي نمي‌تواند اداره شود بنابراين اين نهاد نمي‌تواند "در " را ببندد و انتظار هيچ‌گونه كمكي از خانواده‌ها نداشته باشد فقط نبايد در اين خصوص اجباري صورت بگيرد.

* برخورد قاطعانه با رويه ناپسند دريافت اجباري وجه در مدارس

سيد جواد آرين‌منش، نايب رئيس كميسيون فرهنگي مجلس اظهار مي‌دارد: با عنايت به اصل سي‌ام قانون اساسي تحصيل همه افراد در دوره‌هاي ابتدايي، راهنمايي و متوسطه رايگان است بنابراين وظيفه همه مسئولان اين است كه بر اين موضوع دقت لازم را داشته باشند و شرايطي را فراهم كنند تا سرمايه‌هاي معنوي كشور هرچه بهتر بتوانند از فرصت‌هاي علم، دانش و تربيت بهره‌مند شوند.

وي ادامه مي‌دهد: در سطح آموزش و پرورش تحصيل در مدارس دولتي كاملاً رايگان است و آموزش و پرورش هر ساله در اين خصوص بخشنامه و دستورالعمل‌هايي را به مناطق آموزش و پرورش كشور ارسال مي‌كند مبني بر اينكه مسئولان مدارس در قبال تحصيل دانش‌آموزان از اولياء آنها وجهي را دريافت نكنند.

نايب‌ رئيس كميسيون فرهنگي مجلس با اشاره به اينكه كمك‌هاي مالي به مدرسه بايد به صورت داوطلبانه صورت گيرد، بيان مي‌دارد: آموزش و پرورش نهادي است كه هر چقدر در آن سرمايه‌گذاري شود باز هم نياز به سرمايه بيشتري دارد بنابراين اگر كمك‌ها به صورت داوطلبانه صورت گيرد شاهد توفيقات بيشتري در اين نهاد خواهيم بود بنابراين با تشكيل جلسه هم‌انديشي اولياء و مديران مدارس و با يك همدلي و همكاري همه جانبه بايد در راستاي ارتقاء سطح مدارس گام برداشته شود.

آرين‌منش با بيان اينكه وظيفه مسئولان آموزش و پرورش در رده‌هاي مناطق و استان‌ها اين است كه با رويه ناپسند دريافت وجه به اجبار از اوليا برخورد قاطعانه داشته باشند، اظهار مي‌دارد: چنانچه وجهي از اولياء دانش‌آموزي بدون رضايت دريافت شود تخلف محسوب مي‌شود و افرادي كه شاهد چنين تخلفاتي هستند بايد سريعاً اين موضوع را به آموزش و پرورش يا كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس گزارش دهند.

وي با اشاره به حساسيت مجلس نسبت به پيگيري موضوعات مختلف مي‌افزايد: اگر گزارشي از تخلف اخذ شهريه به كميسيون آموزش و تحقيقات برسد حتماً همكاران ما در اين كميسيون نسبت به آن حساسيت نشان مي‌دهند و اگر در جايي ديده شود كه مسئولان مدرسه‌ دانش‌آموزي را به لحاظ اينكه به مدرسه كمك مالي نكرده باشد، مورد شماتت قرار دهند يا اينكه او را در مقابل هم‌شاگردي‌هاي ديگر خجالت‌زده كنند قطعاً با او برخورد قاطعانه مي‌شود.

نايب‌رئيس كميسيون فرهنگي مجلس در پاسخ به اين پرسش كه آيا ضرورت دارد كه اوليا به مدرسه كمك‌هاي داوطلبانه داشته باشند، مي‌گويد: آموزش و پرورش نيار به امكانات بسيار از جمله كتابخانه، تجهيزات آزمايشگاهي، سيستم‌هاي مجازي و ساير تجهيزات ديگر دارد كه هر چقدر بودجه براي آن تصويب شود باز هم كم است بنابراين كمك‌هاي داوطلبانه اوليا در كنار بودجه فعلي مي‌تواند تسريع در امور مهم آن داشته باشد.