١- همه خواب مىبينند
مردها خواب مىبينند. زنها خواب مىبينند. حتى بچهها خواب مىبينند. همه ما خواب مىبينيم، حتى كسانى كه ادعا مىكنند كه خواب نمىبينند هم خواب مىبينند. در واقع، پژوهشگران دريافتهاند كه افراد معمولاً هر شب چند بار خواب مىبينند كه هر كدام بين ٥ تا ٢٠ دقيقه طول مىكشد. بنابراين، در يك طول عمر معمولى، افراد به طور ميانگين شش سال را صرف خواب ديدن مىكنند!
٢- امّا اغلب خوابها فراموش مىشوند
براساس برآوردهاى صورت گرفته توسط آلن هابسون، پژوهشگر خواب، در حدود ٩٥ درصد خوابها كوته زمانى پس از بيدار شدن، فراموش مىشوند. چرا به ياد آوردن خوابها دشوار است؟ براساس يك نظريه، تغييراتى كه در مغز در خلال خوابيدن اتفاق مىافتد از پردازش و ذخيرهسازى اطلاعات كه براى شكل دادن حافظه مورد نياز است، پشتيبانى نمىكند. اسكن مغزى از افراد به هنگام خواب نشان داده است كه قطعه پيشانى، ناحيهاى كه نقشى كليدى در شكل دادن حافظه بازى مىكند، در خلال خواب REM (حركات سريع چشم)، يعنى مرحلهاى كه خواب ديدن اتفاق مىافتد، غيرفعال است.
٣- همه خوابها رنگى نيستند
با وجودى كه در حدود ٨٠ درصد خوابها رنگى هستند امّا درصد كمى از افراد ادعا مىكنند كه فقط خوابهاى سياه و سفيد مىبينند. در يك مطالعه، افرادى كه در حال خواب ديدن بودند را از خواب بيدار مىكردند و از آنها مىخواستند كه از يك طيف رنگ، رنگى كه مطابق با خوابشان بوده را انتخاب كنند. بيشترين رنگى كه انتخاب شد، رنگهاى روشن و ملايم بودند.
٤- خواب زنها و مردها متفاوت است
پژوهشگران به تفاوتهايى بين محتواى خوابهاى زنها و مردها پى بردهاند. در يك مطالعه، چنين نتيجهگيرى شده است كه مردها بيشتر از زنها خوابهايى درباره پرخاشگرى مىبينند. براساس گفتههاى ويليام دامهوف، پژوهشگر خواب، زنها خوابهاى طولانىتر و با شخصيتها و اشخاص بيشتر مىبينند. در ارتباط با شخصيتهايى كه نوعاً در خوابها ظاهر مىشوند، در خواب مردها تعداد شخصيتهاى مرد دو برابر تعداد زنهاست در حالى كه زنها درباره هر دو جنسيت تقريباً به طور برابر خواب مىبينند.
٥- حيوانات هم احتمالاً خواب مىبينند
آيا تا كنون سگ يا گربهاى را ديدهايد كه پا يا دمش را در هنگام خواب تكان مىداده است؟ هر چند با اطمينان نمىتوان در اين مورد صحبت كرد اما پژوهشگران معتقدند كه حيوانات نيز احتمالاً خواب مىبينند. حيوانات نيز مانند انسانها، مراحل خواب شامل چرخههاى REM و NREM را طى مىكنند. در يك مطالعه، به گوريلى چند نماد به عنوان ابزار ارتباطى آموخته شد. در يك مقطع، گوريل علامت «شكل خواب» را انتخاب كرد و اين احتمالاً نشانگر اين بود كه تجربه خواب ديدن داشته است.
٦- شما مىتوانيد خوابهايتان را كنترل كنيد
خواب روشن خوابى است كه شما با وجودى كه هنوز در حال خواب هستيد اما از اين كه داريد خواب مىبينيد آگاهى داريد. در خلال اين نوع خواب، شما مىتوانيد غالباً محتواى خوابتان را كنترل يا هدايت كنيد. تقريباً نيمى از مردم مىتوانند به ياد آورند كه حداقل يكبار چنين خوابى را تجربه كردهاند و برخى افراد به دفعات چنين تجربهاى را داشتهاند.
٧- هيجانات منفى در خوابها متداولترند
در طول يك دوره چهل ساله، كاليون هال، پژوهشگر، بيش از ٥٠ هزار خواب را از دانشجويان دانشكده ثبت كرد. اين گزارشها در خلال دهه ١٩٩٠ توسط يكى از دانشجويان هال به نام ويليام دامهوف در دسترس عموم قرار گرفت. گزارش خوابها نشان داد كه بسيارى از هيجانات از جمله شادى، لذت و ترس در خوابها وجود داشته است. متداولترين هيجانى كه در خوابها وجود داشته اضطراب بوده و به طور كلّى هيجانات منفى بسيار بيشتر از هيجانات مثبت بوده است.
٨- نابينايان نيز خواب مىبينند
با وجودى كه كسانى كه قبل از پنج سالگى بينائيشان را از دست دادهاند، در دوران بزرگسالى خوابهاى تصويرى نمىبينند امّا هنوز خواب مىبينند. عليرغم فقدان تصاوير، خواب افراد نابينا به همان پيچيدگى و روشنى افراد بيناست. خواب افراد نابينا به جاى حس تصويرى، معمولاً شامل اطلاعاتى از ديگر حواس نظير صوت، لمس، مزه، شنوايى و بويايى است.
٩- در هنگام خواب ديدن، عضلاتتان فلج هستند
مشخصه خواب REM، مرحلهاى كه خواب ديدن در خلال آن اتفاق ميافتد، فلج عضلانى است. چرا؟ اين پديده، فقدان كشيدگى طبيعى عضلانى در خواب نام دارد و شما را از حركت و نقش بازى كردن در خوابهايتان به هنگام خوابيدن باز مىدارد. اساساً به دليل آن كه نورونهاى حركتى تحريك نمىشوند، بدن شما حركت نمىكند.
در برخى موارد، اين فلج عضلانى حتى تا ١٠ دقيقه پس از بيدار شدن نيز ادامه مىيابد. وضعيتى كه به آن فلج خواب مىگويند. آيا تا كنون برايتان پيش آمده كه وسط يك خواب وحشتناك از خواب پريده باشيد و ببينيد كه قادر به حركت نيستيد؟ با وجودى كه اين تجربه ترسناكى است امّا به عقيده متخصصان كاملاً عادى است و تنها چند دقيقه طول مىكشد تا كنترل عادى عضلانى باز گردد.
١٠- بسيارى از خوابها عموميت دارند
با وجودى كه خوابها غالباً به شدّت تحت تأثير تجربيات فردى ما هستند امّا پژوهشگران دريافتهاند كه برخى موضوعات در بين فرهنگهاى مختلف، بسيار مشتركند. براى مثال، آدمها در سراسر دنيا غالباً خوابهايى درباره تحت تعقيب بودن، مورد حمله قرار گرفتن و يا پرتشدن مىبينند. خوابهاى مشترك ديگر شامل رويدادهاى مدرسه، احساس يخزدگى و بىحركتى، دير رسيدن، پرواز و عريان بودن در بين جمع مىباشد.