جرم گوش كه به آن واكس گوش هم گفته مي‌شود، به طور طبيعي توسط غددي كه در كانال گوش خارجي قرار دارند ترشح مي‌شود. اين ترشحات طبيعي و ضروري هستند. به نظر بعضي افراد، مراجعه به پزشك براي خارج كردن جرم گوش غيرضروري است، اما بايد بدانيم كه گوش و بويژه پرده آن بسيار ظريف و حساس هستند و به راحتي آسيب مي‌بينند. پس هيچ وقت سعي نكنيد كه جرم گوش را خودتان با وسايل مختلف از گوش‌تان خارج كنيد.


اين ماده زرد رنگ و چسبناك كه به‌ نظر بي اهميت مي‌رسد، وظايفي بر عهده دارد؛ نخست آن كه اين ماده از گوش محافظت مي‌كند. همچنين وجود اين ترشحات براي جلوگيري از رشد باكتري‌ها و قارچ‌ها مفيد است. فقدان جرم گوش ممكن است منجر به خشكي گوش و خارش آن شود.

جرم گوش به صورت طبيعي و خود به خود به سمت بيرون رانده مي‌شود، اما گاهي ترشح بيش از حد آن ممكن است موجب انسداد گوش شود.

اين حالت زماني رخ مي‌دهد كه جرم در گوش ما انباشته شده و به قدري سخت شود كه به صورت طبيعي خارج شدن آن دشوار باشد. هنوز مشخص نشده كه چرا فقط بعضي از افراد، تجمع جرم گوش را تجربه مي‌كنند، يا چرا اين مشكل تنها در يك گوش روي مي‌دهد.

چه كساني مستعد تجمع جرم گوش هستند؟

1 ـ كساني كه ميزان توليد جرم گوش شان زياد است.

2 ـ افرادي كه كانال گوش شان تنگ است، يا انحناي كانال گوش شان بيشتر از حد معمول است.

3 ـ كساني كه كانال گوششان موي زيادي دارد.

4 ـ افرادي كه عادت دارند گوششان را تميز كرده يا دستكاري كنند.

علائم تجمع جرم گوش چه هستند؟

اگر جرم در گوش تجمع كند، گوش درد، احساس پُري گوش، وزوز و كاهش شنوايي در گوش مبتلا، از جمله علائم مورد انتظار هستند. زماني كه متوجه علائم انسداد جرم گوش شديد، حتماً با پزشك خود در اين زمينه مشورت كنيد. شايد فكر كنيد كه خودتان مي‌توانيد راه حلي پيدا كنيد، اما بدانيد كه مراجعه به پزشك در اين مواقع ضروري و مطمئن‌ترين راه است، چرا كه اين علائم و نشانه‌ها مي‌توانند نشانه‌اي از مشكلات ديگر در گوش هم باشند.

پس داشتن مشكلاتي نظير كاهش شنوايي يا گوش درد، صددرصد به معناي تجمع جرم در گوش نيست، حتي اگر در گذشته هم چنين مشكلي داشته‌‌ايد، دليل محكمي نيست براي اين‌كه اين مورد را هم به آن ربط دهيد.

گوش پاك كن به جاي خارج كردن جرم گوش، آن را به قسمت‌هاي عميق‌تر برده و فشرده مي‌سازد. خارش گوش، عفونت گوش و پارگي پرده گوش نيز از جمله عوارض ديگر استفاده از گوش‌پاك‌كن است.پس در صورت بروز مشكل حتما با پزشك مشورت كنيد.

چه موقع جرم گوش را بايد خارج كرد؟

جرم گوش تا هنگامي كه باعث انسداد كامل كانال گوش نشود، منجر به افت شنوايي نمي‌شود و حتي فرد در نمي‌يابد كه گوشش جرم دارد، اما هنگامي كه انسداد كانال كامل شد، فرد متوجه كيپ شدن گوش و افت شنوايي مي‌شود. معمولا اين اتفاق متعاقب استحمام يا به دنبال شنا كردن ايجاد مي‌شود. علت آن است كه ورود آب به داخل كانال گوش باعث حجيم‌تر شدن جرم گوش موجود در كانال گوش مي‌شود؛ چراكه جرم گوش همانند چوب وقتي در معرض رطوبت قرار مي‌گيرد پف كرده و كانال را بيشتر از قبل مي‌بندد.

به نظر بعضي افراد، مراجعه به پزشك براي خارج كردن جرم گوش غيرضروري است، اما بايد بدانيم كه گوش و بويژه پرده آن بسيار ظريف و حساس هستند و به راحتي آسيب مي‌بينند.

پس هيچ وقت سعي نكنيد كه جرم گوش را خودتان با وسايل مختلف از گوش‌تان خارج كنيد. در معاينات دوره‌اي كودكان، پزشك گوش آنها را نيز بررسي مي‌كند تا در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهد.

علت بروز مشكل

موم گوش و موهاي ريز داخل گوش، از اين عضو حساس در برابر گرد و غبار و ساير ذرات خارجي كه مي‌توانند به ساختارهاي داخلي گوش صدمه بزنند، محافظت مي‌كنند.

در اغلب افراد، مقدار كمي از جرم گوش راه خود را به سمت بيرون پيدا مي‌كند و به راحتي از گوش خارج شده و موم جديد جايگزين آن مي‌شود. اگر موم گوش به مقدار بيش از حد ترشح شود، يا اگر به درستي خارج نشود، با تجمع آن روبه‌رو مي‌شويم.

بسته شدن كانال گوش به وسيله جرم يكي از شايع‌ترين علت‌هاي كاهش شنوايي است و اين انسداد اغلب زماني رخ مي‌دهد كه مردم خودشان مي‌خواهند گوش خود را با استفاده از گوش پاك كن يا ساير لوازم تميز كنند. اين كار به جاي خارج كردن جرم گوش، آن را به قسمت‌هاي عميق‌تر برده و فشرده مي‌سازد. خارش گوش، عفونت گوش و پارگي پرده گوش نيز از جمله عوارض ديگر استفاده از گوش‌پاك‌كن است.

پس در صورت بروز مشكل حتما با پزشك مشورت كنيد. همچنين، به خاطر داشته باشيد كه پوست مجراي گوش بسيار حساس و آسيب پذير است و به راحتي صدمه مي‌بيند، پس هيچ وسيله‌اي را نبايد داخل گوش فرو كرد.

روش‌هاي تميز كردن گوش توسط پزشك

پزشك ترجيح مي‌دهد تا هنگامي كه جرم گوش باعث انسداد كامل كانال گوش نشده و شنوايي بيمار كم نشده باشد، جرم گوش وي را خارج نكند.

براي خارج كردن جرم گوش، پزشك توصيه مي كند تا فرد به مدت چند روز از قطره هاي روغني مانند گليسيرين فنيكه در داخل گوش خود بچكاند. اين قطره باعث نرم كردن جرم گوش و خروج آسان تر آن مي شود. سپس براي خارج كردن جرم، كانال گوش را با آب ولرم مي شويد كه البته در مبتلايان به سوراخ پرده گوش و ديابت نبايد با اين روش جرم گوش را خارج كرد.

خارج كردن جرم گوش با قاشقك و ساكشن گوش نيز روش موثري است كه توسط متخصصان گوش و حلق و بيني انجام مي‌شود. ساكشن دستگاهي است كه عملكردي مشابه جاروبرقي دارد، يعني مكش ايجاد مي‌كند. ميزان مكش دستگاه ساكشن گوش به اندازه‌اي است كه هيچ گونه آسيبي به پرده گوش وارد نمي‌كند.