جام جم آنلاين: رئيس‌جمهور روز يكشنبه از اجراي طرحي بزرگ در حوزه ساخت مسكن خبر داد كه مي‌تواند با زمين‌دار كردن همه ايرانيان تحولي در الگوي شهرسازي ايجاد كند اما منتقدين بر اين باورند كه اين طرح از پشتوانه كارشناسي لازم برخوردار نيست.

محمود احمدي‌نژاد در مراسم تجليل از 31 تعاوني مسكن مهر از در دست تهيه بودن طرح اهداي هزار متر زمين به هر خانواده ايراني براي ساخت مسكن ويلايي و باغ خبر داده و گفته بود در شرايط كنوني، 20 ميليون خانواده در ايران زندگي مي‌كنند كه اگر به هريك از اين خانواده‌ها هزار مترمربع زمين داده شود، در مجموع به دو ميليون هكتار زمين نياز داريم و هر يك از اين قطعه زمين‌ها را مي‌توان به 800 متر باغ و فضاي سبز و 100 تا 200 مترمربع بناي مسكوني تبديل كرد.

احمدي‌نژاد با محاسبه كل اراضي ايران و تقسيم آن به بخش‌هاي مختلف زمين‌هاي قابل استفاده و همچنين زمين‌هاي قابل كشت اظهار كرد حدود ۳۰ ميليون هكتار زمين بلااستفاده براي احداث مسكن باقي مي‌ماند كه اگر از اين ميزان 2 ميليون هكتار به خانوارها اختصاص يابد مي‌توان به هر خانوار هزار متر زمين اجاره‌اي داد.

وي با اشاره به اين‌كه اين طرح در حال نهايي شدن است و تعاوني‌ها نيز خود را براي مشاركت در اين طرح آماده كنند، گفته بود كه اجراي اين طرح‌ يك انقلاب واقعي در شهرسازي ايجاد مي‌كند. به گفته وي اين طرح تا پايان سال آ‌ماده و در ۱۰ تا ۱۵ منطقه به طور آزمايشي اجرا مي‌شود.

اين طرح جديد كه البته هنوز زواياي آن مشخص نيست،‌ بيشتر از هر چيز موضوع ايجاد باغ‌شهرها را به اذهان متبادر مي‌كند، اين در حالي است كه رهبر معظم انقلاب اسفند سال گذشته نسبت به پيگيري آن اظهار نگراني جدي كرده بودند.

حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در آن زمان در مراسم احداث بزرگ‌ترين بوستان شهري كشور با توصيه موكد به دولت و مجلس براي در اولويت قرار دادن مسائل محيط‌زيست و حفظ منابع طبيعي در برنامه‌‌ريزي‌ها تاكيد كردند: اين موضوع (احداث باغ‌شهرها) كه اخيراً مطرح شده است، زمينه را براي ورود افراد سوءاستفاده كننده و تخريب جنگل‌ها و منابع طبيعي فراهم خواهد كرد.

حضرت آيت‌الله خامنه‌اي همچنين بر لزوم نظارت جدي براي جلوگيري از گسترش شهر تهران تأكيد كردند و افزودند: بايد با جديت تمام در مقابل متعرضان به زمين‌هاي دامنه جنوبي البرز و اطراف تهران ايستاد و از منافع ملي پاسداري كرد.

سيدمحسن مقدس‌زاده، كارشناس مسكن در گفت‌وگو با «جام‌جم» طرح واگذاري هزار متر زمين به هر خانوار ايراني را يك رويا دانسته و گفت: امكان اجرايي شدن اين طرح شايد در حد صفر باشد يعني بيشتر به يك رويا شبيه است، در واقع به حقيقت پيوستن آن يا غيرممكن بوده يا به اين زودي‌ها قابل دسترس نيست.

وي افزود: اين‌كه ما بگوييم كشورمان داراي 164 ميليون هكتار مساحت است و كلي زمين براي واگذاري داريم كافي نيست، به هر حال بخشي از زمين‌هاي كشور كويري و شوره‌زار، بخشي بياباني و بخشي جنگلي و كوهستاني است و اين‌كه تا چه حد قابل تبديل به سكونتگاه است مهم است، اما موضوع ديگري كه مطرح مي‌شود فراهم آوردن امكانات رفاهي براي صاحبان اين زمين‌هاست.

مقدس‌زاده با اشاره به اين كه اين طرح كارشناسي شده نيست، اضافه كرد: ما امروز در تامين آب، برق، گاز و امكانات رفاهي براي شهرهاي موجود مشكل داريم، چگونه مي‌توانيم با گسترش اين ويلاها اين امكانات را به همه در سطح كشور برسانيم. به هر حال دنيا به اين موضوع فكر كرده و پيش از ما هم تحقيقات خود را آغاز كرده و اگر به سمت آپارتمان‌سازي و عمودي‌سازي پيش رفته براي اين بوده كه حداكثر استفاده را از زمين ببرد و منابع طبيعي خود را حفظ كند و مانع از آلودگي محيط زيست خود شود. استفاده حداكثري از زمين به جايي رسيده كه حتي كشوري مثل ژاپن به ساخت و ساز زير زمين نيز فكر مي‌كند.

اين كارشناس بخش مسكن اظهار كرد: در حال حاضر با وجود ايجاد شهرك‌هايي در اطراف تهران از جمله پرديس و پرند متاسفانه فكري براي بحث حمل و نقل و اشتغال افراد در قالب اين شهرك‌ها نشده بنابراين چگونه با گسترش افقي اين ويلاها جابه‌جايي مردم صورت خواهد گرفت و آيا فكري براي طي اين مسافت‌ها تا شهرها شده است. وي يكي از مشكلات كشور را عدم مطالعه همه‌جانبه در طرح‌ها دانست و گفت: زماني در تهران وقتي آمدند اقدام به فروش تراكم كردند به وضعيت خيابان‌ها و بحث رفت و آمد توجهي نشد و ما هم اينك شاهد معضل ترافيك در سطح شهر هستيم بنابراين نبايد عجولانه و بدون مطالعه همه‌جانبه طرحي را پياده كرد.

مقدس‌زاده در پاسخ به اين سوال كه هزينه ارتفاع‌سازي كمتر است يا افقي‌سازي گفت: اگر بخواهيم صرف ساختن ويلا را در نظر بگيريم خوب هزينه آن كمتر است اما عملا هزينه‌هاي زيربنايي شهري مثل تامين آب، برق و... در افقي‌سازي بيشتر است.

وي اظهار كرد: ما وقتي طرحي را آغاز مي‌كنيم نبايد جمعيت 70 ميليوني را در نظر بگيريم بايد به اين فكر كنيم كه دو دهه آينده جمعيت ما بالغ بر 100 ميليون نفر مي‌شود و براي پاسخگويي به نسل‌هاي آينده و تامين نياز مسكن آنها چاره‌اي جز پيمودن راهي كه دنيا به آن سمت رفته و ارتفاع‌سازي را در پيش گرفته، نداريم.

فقط در شهرهاي كوچك و روستاها

يكي از اعضاي هيات مديره سازمان نظام مهندسي نيز در گفت‌وگو با «جام‌جم» تصريح كرد: اگر قرار باشد به هر خانواده ايراني هزار متر زمين اختصاص يابد اگر چه في‌نفسه كار خيري است اما تبعات آن ناشناخته است.

وي با تاكيد بر اين‌كه اين طرح نياز به مطالعات كارشناسي دارد، گفت: به هر حال مشخص نيست كه آيا اين زمين‌ها به صورت پراكنده واگذار خواهد شد يا به روشي ديگر وآنچه به عنوان يك مساله مطرح است نحوه خدمات‌رساني به اين زمين‌ها و بحث تامين آب و انرژي اين قطعات است.

به گفته اين كارشناس يكي از دلايلي كه جامعه بشري به سمت ارتفاع‌سازي روي آورده، صرفه‌جويي در هزينه‌ها و تسهيل در خدمات‌رساني رفاهي به مردم است. همچنين رئيس كانون سراسري انبوه‌سازان كشور نيز در گفت‌وگو با مهر با بيان اين‌كه ساخت ويلاها و باغ شهرها از نيمه دوم سال آغاز مي‌شود، گفت: اين طرح در روستاها و شهرهاي كوچك اجرا مي‌شود.

ايرج رهبر درباره ايده رئيس‌جمهور براي اختصاص زمين هزار متري براي ساخت مسكن و باغ به هر خانواده گفت: براساس طرحي كه سال گذشته ارائه شد، زمين‌هايي با مقياس بزرگ‌تر بايد براي ساخت ويلاها و باغ شهرها اختصاص يابند تا ساخت و ساز از حالت عمودي به افقي تغيير پيدا كند.وي تصريح كرد: طرح‌هاي مطالعاتي براي چگونگي اجراي اين طرح‌ها در حال انجام است اما در كلان‌شهرها نمي‌توان اين پروژه‌ها را اجرا كرد، زيرا زمين مناسب و ارزان قيمتي كه توجيه اقتصادي داشته باشد وجود ندارد و بايد براي باغ شهرها تدارك ديده شود.

رئيس كانون سراسري انبوه سازان كشور بابيان اين‌كه در روستاها و شهرهاي كوچك امكان اجراي اين پروژه وجود دارد، بيان كرد: اين طرح در بخش‌هايي كه ارزش زمين و هزينه آماده‌سازي كمتري دارد مي‌تواند به اجرا برسد، زيرا زميني كه متري 5 ميليون تومان است هزينه زيادي براي ساخت دارد كه متقاضيان مسكن مهر نمي‌توانند آن را بپردازند.

رهبر افزود: مگر اين‌كه دولت هزينه آماده‌سازي و زمين را تامين كند، در اين صورت متقاضيان مسكن مهر مي‌توانند از اين زمين‌ها استفاده كنند، در غير اين صورت آورده متقاضيان مسكن مهر پاسخگوي ويلاسازي نيست.

سيما رادمنش
گروه اقتصاد