میگرن سردرد شدید و بی‌تاب‌كننده‌ای است كه باعث تهوع، سرگیجه و حساسیت به نور و برخی صداها می‌شود.

سازمان جهانی بهداشت (WHO) میگرن را در رده  یکی از ناتوان‌كننده‌ترین بیماری‌های انسانی قرار می‌دهد.

حدود چهار درصد كودكان پیش از بلوغ میگرن دارند. پس از بلوغ این میزان تا 6 درصد در مردان و 18 درصد در میان زنان افزایش می یابد و بعد به تدریج تا 40 سالگی شیوع میگرن كاهش می‌یابد.

میزان بالاتر شیوع میگرن در میان زنان با نوسانات میزان هورمون جنسی زنانه یا استروژن ارتباط داده شده است؛ كاهش میزان استروژن در پیش از قاعدگی ماهانه باعث تحریك بروز "میگرن قاعدگی" می‌شود، كه نسبت به اشكال دیگر میگرن شدیدتر و طولانی‌مدت‌تر است. این نوع میگرن معمولا در بارداری كه سطح استروژن بالاست فروكش می‌كند و با یائسگی و پایان نوسانات هورمونی پایان می‌پذیرد.

 در برخی از مبتلایان میگرن آنقدر شدید است که باعث می‌شود موقتا كاركرد این افراد در محل كار یا خانه مختل شود.

میگرن عارضه‌ای بیشتر از سردرد صرف است. درد ضربان‌دار میگرن كه معمولا در یك طرف سر بروز می‌كند اغلب با تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور همراه است و فرد احساس یك ناخوشی عمومی می‌كند.

برخی افراد پیش از شروع سردرد میگرنی علائمی بینایی، حسی یا حركتی به مدتی کمتر از یک ساعت تجربه می‌كنند كه به آن "اورا" می‌گویند. این علائم شامل دیدن جرقه‌های نورانی، بی‌حسی در دست، سرگیجه و ناتوانی در سخن گفتن است. به این نوع میگرن، میگرن "کلاسیک" می‌گویند. شکل شایع‌تر میگرن - میگرن عادی- اورا ندارد.

شواهد فزاینده حاكی‌از آن است كه تقریبا تمام موارد سردردهایی كه به سینوس‌ها نسبت داده می‌شوند، در واقع سردردهای میگرنی هستند؛ در نتیجه مصرف داروهای ضداحتقان(پرخونی مخاط) یا آنتی‌بیوتیك‌ها این سردردها را تسكین نمی‌بخشد.

 خوشبختانه در حال حاضر داروهای بسیاری در دست است كه یا از حمله میگرن جلوگیری می‌كنند یا  باعث فروكش‌كردن سردرد آغاز‌شده می‌شوند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد كه تنها نیمی از مبتلایان به میگرن "كلاسیك" از منافع داروهای جدید بهره می‌برند. اگر تعداد افرادی كه سردرد خود را به عارضه سینوس‌هایشان نسبت می دهند به افراد قبلی اضافه كنیم، تعداد افراد دچار میگرن كه درمان مناسب دریافت نمی‌كنند به دو برابر می رسد.

عوارض میگرن

مبتلایان به میگرن ممكن است دچار گرفتگی بینی، تاری دید، اسهال، دردهای چنگه‌ای شكم، احساس غیرطبیعی گرما یا سرما، اضطراب، افسردگی، تحریك‌پذیری و ناتوانی در تمركز شوند.اغلب مبتلایان به شكل شدید بیماری بدون درمان نمی‌توانند حتی از عهده انجام ساده‌ترین كارها برآیند و باید به تختخواب پناه ببرند تا حمله سردرد پایان یابد.

 پس از حمله هم مبتلایان اغلب احساس خستگی، تحریك‌پذیری، بیقراری یا افسردگی می‌كنند، هرچند كه برخی‌ها هم احساس سرزندگی و پرانرژی بودن غیر معمولی می‌كنند.

 علت میگرن

گرچه مدتها اعتقاد براین بود كه میگرن یك سردرد عروقی اولیه است كه نتیجه انقباض و بعد گشادشدن عروق‌خونی در سر است، در حال حاضر آن را ناشی از تغییرات عصبی در مغز و آزادی مواد پپتیدی عصبی-التهابی می‌دانند كه به نوبه خود باعث انقباض عروقی می‌شوند. سردرد اغلب قبل از اینكه رگ‌ها گشاد شوند  شروع می‌شود. این پپتید‌های التهابی رشته‌های عصبی را حساس می‌كنند و در نتیجه آنها به تحریكات معمول مانند ضربان نبض عروق واكنش نشان می‌دهند و باعث درد میگرنی می‌شوند.

 پیشگیری از میگرن

مبتلایان به میگرن مدت‌هاست كه به اجتناب از خوردن غذاهایی مانند شكلات و پنیر كهنه توصیه می‌شدند. اما شواهد علمی چندانی در حمایت از این توصیه‌های غذایی  وجود ندارد. علل شایع‌تر آغاز حمله میگرن شامل استرس(مثبت یا منفی)،تغییرات آب و هوایی ، خستگی و اختلالات خواب و نیز مصرف بیش از حد داروهای مسكن می شود.

 برای این كه عوامل محرك سردرد در شما تعیین شود، تقویمی از وقایع روزنه را نگهدارید، و در آن غذاهایی را كه می خورید یا  وقایعی كه پیش از شروع سردرد رخ می‌دهد را ثبت كنید. اگر زنی در سنین بچه‌دار شدن هستید،مراحل پریود ماهانه‌تان را ثبت كنید. اگر لازم بود برای تعیین غذاهایی كه حمله سردرد شمار را بوجود می‌آورند، یك رژیم غذایی حذفی را دنبال كنید، به این معنا كه غذاهای گوناگون را ناگهان قطع كنید و سپس یكی یكی آنها را به رژیم غذایی‌تان اضافه كنید و تاثیر آنها را بر سردرد خود بسنجید.

درمان 

 داروهایی مختلفی برای پیشگیری و درمان میگرن وجود دارند. در صورت عدم تاثیر هر كدام آنها داروی دیگر امتحان می‌شود. اگر گاهگاه  حمله میگرن دارید، استفاده از یك دارو از گروه تریپتان‌ها در شروع سردرد معمولا سردرد را خاموش می‌كند یا شدت و مدت آن را كاهش می دهد.

 در موارد حملات مكرر میگرن بهتر است از داروهای پیشگیری كننده به همراه داروهای تسكین‌دهنده مانند استامینوفن، آسپیرین، تریپتان‌ها یا مسكن‌های شبه‌افیونی مانند كدئین در صورت بروز حمله استفاده كنید.

 از جمله موثرترین داروهای پیشگیری ‌كننده داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، مسدودكننده‌های گیرنده بتا مانند پروپرانولول و داروهای ضد صرع مانند گاباپنتین هستند. برخی از افراد از تكنیك‌های آرامش عضلانی، بازخورد زیستی، و مدیریت استرس سود می‌برند. بررسی‌ها تاثیر مفید مكمل‌های ریبوفلاوین، یك از ویتامین‌های گروه B ،(چهارصد میلی‌گرم در روز) را در كاهش حملات میگرن نشان داده‌است.

 شاید مهمترین چیز در خلاصی‌یافتن از میگرن مراجعه به پزشك باتجربه در تشخیص و درمان میگرن است.بسیاری از بیماران راه را عوضی می‌روند و گاهی با مصرف بیش از حد داروهایی كه بدون نسخه قابل تهیه است  میگرن خود را بدتر می‌كنند.برخی دیگر هم پس از مراجعه به یك پزشك و نتیجه نگرفتن فكر می كنند كه بیماری آنها قابل درمان نیست.

New York Times, 8 Aug., 2006