براساس تحقيقات انجام گرفته در دانشگاه بريستول، روند تكاملي ايكتياسور يكي از شكارچيان دريايي مهم عصر دايناسورها، برخلاف آنچه تاكنون تصور ميشد پيش نرفته و كاهش تنوع گونهاي اين شكارچيان در نهايت باعث انقراض آنها در 200 ميليون سال قبل شده است.
فسيلهاي ايكتياسور اولين بار حدود 200 سال قبل توسط ماري انينگ در سواحل دورست بخش لايم رجيس كشف شد. تاكنون صدها نمونه فسيل از اين شكارچيان دلفيني شكل درياهاي ژوراسيك كه تعدادشان هم زياد بوده، پيدا شده است.ايكتياسورها حدود 250 ميليون سال قبل، در اوايل دوره ترياسه ظهور كرد و طي اين دوره جمعيتشان به شكل گستردهاي تنوع يافت.
طول اين شكارچيان از 30 سانتيمتر تا 20 متر و شكل ظاهري آنها بسيار متفاوت بوده است، اما گونههاي اواخر دوران ترياسه اين جاندار، بسيار عظيمالجثه و شبيه وال با طولي به اندازه 20 متر بودهاند. اين آبزيان عظيمالجثه با باز كردن دهان بسيار بزرگ خود و قورت دادن ماهيهاي مركب، تغذيه ميكردهاند. حدود 200 ميليون سال قبل و انتهاي دوره ترياسه در اثر انقراضهاي زيادي كه زندگي در خشكي و دريا را ويران كرد جمعيت اين گروه هم با شيب زيادي رو به كاهش گذاشت.
اين بحران به واسطه فورانهاي آتشفشاني زياد به وقوع پيوست كه در نتيجه همين فورانهاي اقيانوس اطلس بين آمريكاي جنوبي و اروپا سر برآورد و گازهاي آتشفشاني ناشي از اين فورانها باعث از بين رفتن اكسيژن در اقيانوسها شد.
محققان با استفاده از تكنيكهاي عددي كشف كردند دامنه سازگاري ايكتياسورها از دوران ترياسه حدود 200 تا 250 ميليون سال قبل تا ژوراسيك حدود 145 تا 245 ميليون سال قبل بوده، اما تنوع ظاهري آنها در دورههاي پاياني قبل از انقراض، بسيار كمتر بوده است.
نتايج نشان ميدهد ايكتياسورها از يك تنگناي تكاملي در دوره نزديك به مرز دوران ترياسه و ژوراسيك عبور كردهاند كه همين موضوع باعث كاهش گوناگوني و تنوع آنها شده بود.
شايد در اين دوران بعضي گونههاي پيش از پايان دوران ترياسه مجددا ظهور كرده باشند، اما هرگز نتوانستند به فراواني و تنوعي كه در اواسط دوران ترياسه داشتند و جزو مولفههاي مهم اكوسيستمهاي دريايي آن زمان بودند، برسند.
بيش از اين ديرينهشناسان بر اين باور بودند كه گستره مورفولوژي (ريختشناسي) ارگانيسمها ابتدا وسيع شد و پس از آن تنوع يا تعداد گونهها افزايش يافت. در اين مورد به نظر ميرسد كه اين ترتيب معكوس بوده و در ابتداي دوران ژوراسيك تعداد گونهها افزايش يافته، در حالي كه گسترش مورفولوژيك آنها كمتر بوده است.
منبع: Physorg