سالروز ارتحال زن مجتهده جهان اسلام بانو نصرت امين اصفهاني در 1362 هجری شمسی

بانو نصرت امين در سال 1265 هجري شمسي در شهر اصفهان چشم به جهان گشود. از چهار سالگي به مكتب خانه رفت تا به فراگيري قرآن و زبان فارسي بپردازد و اين زماني بود كه در زمينه تحصيل علوم و معارف ديني بالاتر از سطح روخواني قرآن هيچ مجال و زمينه اي براي حضور زنان نبود؛ بخصوص در سالهاي 1280 به بعد كه تحصيل علم براي پسران هم آسان و ميسر نبود تا چه رسد به دختران.

او در سن 15 سالگي به ازدواج و همسري پسر عمويش درآمد. اما زندگي خانوادگي و تربيت فرزندان در فراگيري دانش او اثري نگذاشت و آن چنان در جهت كسب علوم ديني از خود جديّت نشان داد كه موافقت و مساعدت اطرافيان بويژه همسر خويش را براي ادامه تحصيلات در علوم ديني(فقه و اصول) و زبان عربي به دست آورد. در اين زمان او بيست ساله بود.

مهمترين استاد ايشان كه فقه و اصول و حكمت را به وي آموخت، آيت الله نجف آبادي بود. بانو امين از زمان كودكي كه اهل ذوق و تفكر و تدبر در موجودات و آثار حق تعالي و از عشاق پروردگار كريم بود، در حين تحصيل حكمت به كشف و شهود نيز نائل مي گرديد و در اين رابطه بهترين سند و گواه آثار تفسيري ايشان كتاب اربعين الهاشميه و نيز نفحات الرحمانيه است.

به دنبال انتشار كتاب اربعين الهاشميه در سن 40 سالگي از سوي آيت الله حائري يزدي و آيت الله محمد كاظم يزدي و آيت الله آقا ميرزا اصطهباناتي شيرازي درجه اجتهاد گرفت و پس از شركت در آزمون علما و مراجع تقليد وقت(آيت الله شيخ عبدالكريم قمي و آيت الله آقا سيد كاظم شيرازي) كه شامل سوالها و پاسخهاي بسياري بود.ـ تمامي آنها در كتاب "جامع الشتاب" آمده است ـ از طرف آن آيات عظام، درجه اجتهاد و قدرت استنباط احكام شرع را دريافت كرد و اولين بانوي مجتهده در جهان اسلام گرديد.

ديگر تأليفات اين بانوي گرانقدر عبارتند از:

"معاد يا آخرين سير بشر"، "مخزن اللئالي"، "سير و سلوك"، يك دوره تفسيري به نام "مخزن العرفان" در 15 جلد، "روش خوشبختي"، "ترجمه اخلاق ابن مسكويه با پاورقي".

بانو امين در زمينه انتشار پاره اي از كتابهاي خويش كه بيشتر در ارتباط با مقامات عرفاني و سير و سلوك بوده به سبب بد فهميهاي رايج كه معمولاً در اين گونه مباحث پيش مي آيد، بسيار محتاطانه و دقيق عمل مي كردند و در بسياري موارد اصلاً اجازه انتشار آنها را نداده اند؛ بعلاوه به سبب پرهيز از شهرت و نيز تواضع بسياري كه داشتند عموماً كتابهاي خود را به نام مستعار "بانوي ايراني" منتشر ساخته اند.

بانو مجتهده امين از آنجا كه دريافته بود مجال و زمينه تعلم براي دختران تا چه حد محدود است لذا بخشي از همت بلند آن بزرگوار مصرف تأسيس مدرسه دختران شد.

در سال 1344 يك واحد دبيرستان دخترانه اسلامي در اصفهان تأسيس كرد تا زمينه تحصيل دختران در محيطي سالم به دور از آلودگيهاي رايج در پاره اي محيطهاي آموزشي دخترانه را فراهم آورد.

در سال 1346 اولين مدرسه علوم ديني زنان را در ايران تأسيس كرد كه اين سازمان در تعليم و تعلم ديني زنان مسلمان و پرورش زنان برجسته در اين زمينه سهمي شايان توجه و تقدير داشت. همه اين اقدامات حكايت از روشنگري فكر، بلندي هدف و عمق دلسوزي اش در امور زنان بود. بانو امين دانشمندي باذوق، متواضع، عارف، خوش برخورد، پرهيزگار، ساكت و كم حرف، و بدون گرايش به تجمل و تكلف و از دوستان صديق اهل بيت عصمت و طهارت بود. وجود مقدس و پرفيضش آن چنان روحاني و مستغرق در عالم عرفان و معنويت بود كه هر كس او را مي ديد مجذوب جذبه معنويت ايشان مي گرديد و در پرتو نورانيت و نفس مطمئنه او در خود احساس شادي و روحانيت مي كرد. وجود ذي وجود اين زن عالمه نسيمي بود كه بر جامعه زنان وزيد و عامل حركت بخش و تكان دهنده اي براي بيداري افكار خفته و پيشبرد آنان در راه تحصيل علوم ديني و كمالات معنوي و سير الي الله شد.

بانو امين سالهاي متمادي در راه تحصيل علم و مقامات معنوي زحمتها كشيد و عملاً ثابت كرد كه زن مي تواند در محيط اجتماع، زير پرده حجاب و باكمال عفت و تقوي و اجراي برنامه هاي مقدس مذهبي به تحصيل علم ادامه دهد و مقام شامخي را احراز كند و بين علم و دين پيوند برقرار سازد و عليرغم نظر كساني كه تصور مي كردند حجاب مانع پيشرفت و تكامل است و يا عده اي كه مي گفتند زن بايد از هر نوع كمال ترقي و تعالي محروم بماند و بر خلاف منطق اسلام، زن از ارزش انساني در رسيدن به مقامات مادي و معنوي و روحاني و سير الي الله بي بهره دانستند بپا خواست و آن تصورات غلط را در هم شكست.

پيشتازي در علوم عرفاني، از وي شخصيتي ساخت كه فيلسوف عاليقدر معاصر آيت الله محمد تقي جعفري در مورد ايشان فرموده اند:

"باتوجه به آثار علمي كه از خانم امين در دسترس ما قرارگرفته است به طور قطع مي توان ايشان را يكي از علماي برجسته عالم تشيع معرفي نمود و روش علمي ايشان هم كاملاً قابل مقايسه با ساير دانشمندان بوده بلكه با توجه به مقامات عاليه روحي كه ايشان موفق شده اند بايد ايشان را نخبه اي از دانشمندان به شمار آورد."

همچنين شخصيتهايي چون آيت الله العظمي مرعشي نجفي"ره" و مرحوم علامه طباطبايي، با توجه به مقام علمي و عرفاني خانم امين، محضر درس او را مايه فيض و افاده مي دانستند.

ابتلائات و آزمايشهايي كه خداوند كريم براي صيقلي شدن و خالص گرديدن روح مطهر اين بنده مقربش نمود مسأله از دست رفتن فرزندان ايشان بوده است چنانكه هشت فرزندش به علل مختلف از قبيل بيماري و... از دست رفتند و تنها يك پسر برايش باقي ماند. اين مصائب نتوانست خللي در عزم و اراده اين يگانه بانوي مجتهده و عارف به وجود آورد و اين نشانگر آن است كه اگر زنان قدم در راه كمال و تعالي زند و خدا را ناظر اعمال خويش و مالك همه هستي و داراييهاي خويش بيابند، حتي در فقدان فرزند نيز عنان اختيار از كف نمي دهند و متانت و صبوري كه در خور انسان خليفه الله است پيشه مي سازد.

گفته اند در جنگ جهاني اول دو فرزند كوچك ايشان به فاصله چند روز فوت كردند. بدين مناسبت استادشان آيت الله نجف آبادي سه روز در را تعطيل مي كنند و به خانه شان نمي روند؛ روز چهارم بانو امين به دنبال استاد مي فرستند و وقتي ايشان مي آيند، علت تعطيلي درس را جويا مي شوند. آيت الله نجف آبادي مي گويند كه"من شرمم مي شود كه بچه تان تازه از دنيا رفته براي درس بيايم" و خانم امين پاسخ مي دهند:

"من پيش خدا شرمم مي شود كه سه روز است چيزي نخوانده ام. خدا يك چيزي به من داد خودش هم گرفت".

سرانجام اين بانوي مكرمه در سن 97 سالگي در آخر شعبان 1403 ه.ق مطابق با 22 خرداد 1362 ه.ش پس از يك عمر پر بركت جان به جان آفرين تسليم كرد و به لقاالله پيوست. پيكر مطهره اين بانوي مكرمه در روز دوشنبه 23 خرداد برفراز دستهاي انبوه امت عزادار شهر قهرمان پرور اصفهان تشييع شد. در مراسم تشييع جنازه اين بانوي اسلام كه به دنبال برگزاري نماز جماعت ظهر و عصر به امامت مرحوم آيت الله خادمي رئيس حوزه علميه اصفهان از مسجد سيد اين شهر برگزار شد، گروه كثيري از روحانيان و اقشار مختلف مردم شركت كردند.