كتاب «الحیاة الطیبة فی الصحیفة السجادیة» نوشته اصغر طهماسبی بلداجی عضو هیئت علمی دانشگاه شهركرد، به زبان عربی توسط انتشارات دارالوارث للطباعة و النشر به همت آستان مقدس حسینی و جشنواره تراتیل السجادیة در كربلا منتشر شده است.
به گزارش ایکنا از کربلا، اصغر طهماسبی بلداجی، نویسنده کتاب الحیاة الطیبة فی الصحیفة السجادیة در توضیحاتی درباره محتوای كتاب نوشته است:
سپاس خدایی که به ما نعمت قرآن و پیامبر خاتم و اهل بیتش را عنایت فرمود و توفیق داد که آنها را بشناسیم و به آنها ایمان بیاوریم كه این نعمت هدایت، توفیقی بزرگ و گرانقدر از جانب خداوند منان است:«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذی هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِی لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ»(الاعراف/۴۳) حقیقتاً به جا آوردن شكر این نعمت‌ها امری دشورا و غیر ممكن است اما از خداوند منان خالصانه می خواهیم كه توفیق درك این نعمت‌ها و شكر آن را به ما توفیق دهد. اما بعد از حمد باری تعالی باید گفت كه اهل بیت پیامبر که به عنوان جانشینان بر حق ایشان از جانب خداوند می‌باشند، به عنوان ثقل قرآن، مبیّن و مفسر آیات قرآن و بیان کننده معارف الهی هستند؛ چنان كه پیامبر اكرم در این باره فرمود:«إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا، کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی؛ أَهْلَ بَیْتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یَفْتَرِقَا حَتَّى یَرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ»(محمد بن مسلم، صحیح مسلم، المجلد ۲، ص۱۸۷۳؛ الترمذی، سنن الترمذی، المجلد۵، ص۶۶۳)
بعد از پیامبر اکرم و با توجه به حوادث پیش آمده پس از رحلت ایشان و بدعت‌ها و انحرافاتی كه از سوی برخی از افراد پیش آمد، هر یک از ائمه با توجه به مقتضیات زمان خود، به تبیین معارف حقیقی اسلام همت گماشتند و به هدایت مردم اقدام نمودند و تمام تلاش خود را در مقابله با انحرافات و بدعت‌هایی كه در مقابل سنت حقیقی پیامبر و قرآن پیش آمده بود، به كار گرفتند و در این مسیر جان خود را فدا نمودند.
امام سجاد علیه السلام نیز به عنوان امام چهارم به تأسّی از راه پدر و اجداد خود با توجه به مقتضیات و شرایط زمان خود به هدایت مردم و تبیین معارف الهی اقدام نمود. حقیقتاً زمان امام سجاد یکی از سخت‌ترین زمان‌های ائمه است که بعد از شهادت امام حسین اتفاق افتاد. امام سجاد در این شرایط سخت رویکرد دعایی را برای تبیین معارف الهی انتخاب نمود.
صحیفه سجادیه نتیجه مجاهدت‌ها و کوشش‌های فراوان امام سجاد در بیان معارف الهی است. صحیفه سجادیه تنها بیان دعا و مناجات با خدا نیست بلکه راه و رسم بندگی خدا و انسان سازی در مسیر عبودیت باری تعالی است. صحیفه سجادیه دریایی از معارف، احکام، اخلاق و اصول اعتقادی است كه امام سجاد در قالب زبان دعایی آن را بیان نموده است. نگاه صرفاً دعایی به صحیفه سجادیه اجحاف و کوتاهی در حق این کتاب مقدس است.
این کتاب سرشار از معارفی است که در تفسیر قرآن و تبیین معارف آن در قالب دعا بیان شده است. دعاهای این كتاب ارزشمند، تک بعدی نبوده بلکه به تمام جنبه‌های زندگی انسان توجه نموده است. از ویژگی‌های ممتاز دعاهای امام سجاد است. صحیفه سجادیه کتابی مشتمل بر انسان سازی و بندگی خداوند است که باید معارف آن تبیین و ترویج شوند و از آنها در تفسیر قرآن و تبیین معارف الهی استفاده نمود.
آنچه که در این پژوهش به آن پرداخته شده است، مقوله حیات طیبه است. حیات طیبه حیاتی کامل و مورد رضایت خداوند است كه به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند وعده داده شده است:«مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیینَّهُ حَیاةً طَیبَةً وَ لَنَجْزِینَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا یعْمَلُون»(النحل/۹۷) برای رسیدن به این حیات ارزشمند باید به آنچه خداوند دستور داده است ایمان آورد و عمل صالح انجام داد. ایمان و عمل صالح دارای مصادیق متعددی هستند كه در آموزه‌های قرآن و اهل بیت تبیین شده‌اند. در صحیفه سجادیه نیز امام سجاد اولاً از خداوند حیات طیبه را می خواهد؛ ثانیاً مصادیق حیات طیبه را در ذیل ایمان و عمل صالح در قالب دعا در ابعاد مختلف بیان می نماید؛ که در این کتاب به این ابعاد و مقوله‌ها با ذکر شاخصه‌های آنها اشاره شده است.
توضیح درباره فصل‌های كتاب
این کتاب در هشت فصل تنظیم شده است كه به مصادیق مهم حیات طیبه اشاره شده است.
در فصل اول به مفاهیم و کلیات پژوهش اشاره شده و به طور اجمال زندگینامه امام سجاد و اعتبار و اتقان صحیفه سجادیه تبیین شده است.
در فصل دوم ابعاد اعتقادی حیات طیبه تبیین شده است و در این میان به اهمیت خداشناسی اشاره شده است شاخصه مهم این فصل تبیین آثار اعتقاد به خداوند در زندگی است که با توجه به دعاهای امام سجاد و موارد دیگر تبیین شده است.
در فصل سوم به‌اهمیت ولایت امامان اشاره شده است؛ در این فصل مبناهای قرآنی و روایی ولایت و جانشینی امامان بعد از پیامبر بیان شده است. در این فصل ولایت و امامت اهل بیت در دعاهای امام سجاد و اهمیت ایمان و اعتقاد به ولایت امامان تبیین شده است.
در فصل چهارم اعتقاد به آخرت تبیین شده است و آخرت محوری به عنوان یکی از شاخصه‌های ایمان مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل مصادیق آخرت محوری و ارتباط آن با دنیا و چگونگی ایمان و اعتقاد به آخرت و بهره‌گیری از آن در زندگی تبیین شده است.
در فصل پنجم رویکردهای رفتاری و عبادی در حیات طیبه مورد بررسی قرار گرفته است؛ در این فصل اهمیت اعمال عبادی همچون نماز، روزه و حج و رویکردهای رفتاری همچون توکل و صبر و دعا در حیات طیبه مورد بررسی قرار گرفته است و شاخصه‌ها و اهمیت هر کدام مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
در فصل ششم رویکردهای اخلاقی در حیات طیبه مورد بررسی قرار گرفته است؛ در این فصل شاخصه‌های اخلاقی در حیطه فضایل اخلاقی و اجتناب از رذایل اخلاقی بیان شده است این شاخصه‌ها با استناد به آیات و روایات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند.
در فصل هفتم شاخصه‌های اقتصادی حیات طیبه مورد بررسی قرار گرفته است و در این باره آنچه را که مورد نیاز زندگی سالم و درست دینی است در حیطه اقتصادی بیان شده است.
در فصل هشتم و پایانی به شاخصه‌های اجتماعی حیات طیبه اشاره شده است و در این باره شاخصه‌ها و رویکردهای جامعه سالم و مورد رضایت خداوند تبیین شده است.
«الحیاة الطیبة فی الصحیفة السجادیة»
تبیین اهمیت كتاب
این کتاب مقدمه‌ای برای تبیین اهمیت صحیفه سجادیه و معارف گرانقدر آن در زندگی است که اهمیت آن از جنبه محتوایی و كاربرد آن در زندگی مورد توجه اندیشمندان و مومنان قرار گیرد و از معارف این کتاب ارزشمند در حیطه‌های مختلف بهره بگیرند. در این کتاب تمام تلاش بر این بود که به طور جامع و شایسته شاخصه‌های حیات طیبه بر اساس دعاهای امام سجاد تبیین شود و تلاش شد تا این شاخصه‌ها به صورت کاربردی در رابطه با زندگی انسان تبیین شود تا خواننده کتاب، با خواندن این کتاب و اجرا نمودن این شاخصه‌ها، نتایج آن را در زندگی خود ببیند.
نویسنده کتاب در پایان از مسئولان آستان مقدس حسینی در كربلا به ویژه شیخ عبدالمهدی الكربلائی، تولیت حرم امام حسین(ع) و همچنین جمال الدین الشهرستانی، مسئول و رئیس جشنواره تراتیل السجادیه كه در نشر این كتاب وی را یاری کرده‌اند تشكر کرده است.