زمين در تاريخ خود چندين انقراض نسل بزرگ را تجربه كرده است و گرچه همواره صحبت از وقوع اين‌گونه انقراض نسل‌ها در خشكي مي‌شود با اين حال اقيانوس‌ها نيز از اين خطر در امان نبوده‌اند.
بلايي كه بر سر گونه‌هاي زيستي ساكن در آب‌هاي زمين در دوره زمين‌شناسي موسوم به ماقبل تاريخ آمد و طي آن بسياري از اين‌گونه‌ها از ميان رفتند به هشدار جدي تبديل شده است كه براساس آن بايد احتمال تكرار آن در آينده را نيز دور از ذهن قرار نداد.
دانشمندان هشدار مي‌دهند كه اقيانوس‌هاي زمين در وضعيت چندان مناسبي قرار ندارند. مهم‌ترين نكته‌اي كه موجب نگراني دانشمندان شده حيات در معرض خطر گونه‌هاي زيستي ساكن اقيانوس‌هاست.
طي دهه‌هاي گذشته، تحقيقات دامنه‌داري درخصوص وضعيت نه‌چندان پايدار اقيانوس‌هاي زمين انجام شده است. اين ناپايداري از آن جهت مطرح مي‌شود كه گرمايش زمين به طرز بي‌سابقه‌اي سرعت يافته است.
همين نكته موجب شده دانشمندان نسبت به تأثيرگذاري گرمايش زمين و بخصوص افزايش سطح گازهاي گلخانه‌اي هشدارهاي جدي مطرح كنند.
همان‌گونه كه در ده‌ها ميليون سال پيش و در پي برخورد شهابسنگي با زمين اوضاع آب و هوايي سياره مادر به طرز چشمگيري دستخوش تغيير و تحولات زيادي شد و گونه‌هاي زيستي نظير دايناسورها از ميان رفتند، مشابه همين اتفاق نيز در اقيانوس‌هاي زمين روي داده است.
يكي از آثار مخربي كه افزايش سطح گازهاي گلخانه‌اي بر محيط‌زيست زمين و از جمله اقيانوس‌ها داشته است، كاسته شدن از انبوه اكسيژن موجود در محيط است.
اين وضعيت بويژه در اقيانوس‌هاي سراسر جهان ديده شده است. تحقيقاتي كه دانشمندان دانشگاه آدلايد استراليا و نيوكاسل انگليس انجام داده‌اند، نشان مي‌دهد در قرون گذشته زمين بتدريج گرم‌تر شده است و در اين رهگذر از غلظت اكسيژن موجود در آب اقيانوس‌هاي جهان كاسته شده است.
به عقيده آنها وضعيتي كه بر اقيانوس‌هاي زمين حاكم است به‌گونه‌اي است كه مي‌توان اين پيكره وسيع را اقيانوس‌هاي گلخانه‌اي ناميد. در اين اقيانوس‌ها درحالي كه از غلظت اكسيژن كاسته شده است بر تراكم گازهاي گلخانه‌اي نظير دي اكسيد كربن افزوده شده است. در كنار اين فاكتور مي‌توان به افزايش نسبي دماي آب اقيانوس‌هاي جهان نيز اشاره كرد.
اين دانشمندان براي اين‌كه دلايل روشن و قابل اطميناني در خصوص يافته‌هاي خود مطرح كنند، اقدام به نمونه‌برداري‌هاي گسترده‌اي كردند. آنها با استفاده از نمونه‌هايي كه در جريان حفاري‌هاي صورت گرفته در سواحل غرب آفريقا به دست آورده‌اند تجزيه و تحليل‌هاي گوناگوني انجام داده‌اند كه با استفاده از نتايج آنها مي‌توان به دستيابي به چشم‌اندازي درخصوص آينده اقيانوس‌هاي زمين اميدوار بود.
نمونه‌برداري‌هايي كه اين دانشمندان انجام داده‌اند مربوط به اواخر دوران زمين‌شناسي كرتاسه است. اين دوره كه به حدود 85 ميليون سال مربوط مي‌شود يكي از مهم‌ترين دوره‌هاي زمين‌شناسي است كه دانشمندان از زواياي گوناگوني آن را مورد بررسي قرار مي‌دهند. آنها در خلال اين بررسي‌ها حجم قابل توجهي از مواد ارگانيكي كشف كردند كه متعلق به حيات دريايي مي‌شود. اين مواد در دل لايه‌هايي عاري از اكسيژن دفن شده بودند.
دانشمندان با بررسي اين وضعيت به اين نتيجه رسيده‌اند كه در ده‌ها ميليون سال پيش نيز اقيانوس‌هاي زمين متحمل نوعي انقراض نسل گسترده شده بودند. دليل روشن اين پيش‌بيني نبود اكسيژن در ميان توده‌هاي به دست آمده است.
نكته مهمي كه در يافته‌هاي اخير دانشمندان به چشم مي‌آيد اين است كه مي‌توان چنين وضعيتي را به عصر حاضر و سده‌هاي پيش روي نيز تعميم داد. پروفسور واگنر از دانشگاه نيوكاسل مي‌گويد: بر هيچ‌كس پوشيده نيست كه مناطق مرده اقيانوس‌هاي زمين به سرعت در حال گسترش هستند.
اين مناطق چه از بعد مساحت و همچنين از بعد تعداد، افزايش قابل توجه و البته نگران‌كننده‌اي پيدا كرده‌اند. هم‌اكنون در بسياري از مناطق اقيانوسي جهان، نقاطي يافت مي‌شود كه سطح اكسيژن در آنها بسيار پايين است و در عوض غلظت دي اكسيد كربن تا حد زيادي افزايش يافته است.
اين تركيب ناخوشايند به افزايش دما از يك سو و از بين رفتن منابع غذايي براي آبزيان اين مناطق منجر شده است. در اين مناطق خبري از اكسيژن زياد نيست و كاملا بديهي است كه در چنين شرايطي نمي‌توان انتظار داشت گونه‌هاي متنوع زيستي به حيات خود ادامه دهند.
با توجه به اين وضعيت بايد پذيرفت كه بتدريج زمين با انقراض نسل تازه‌اي و البته اين بار در مناطق آبي خود روبه‌رو مي‌شود. هر چند اين انقراض نسل در اقيانوس‌ها روي مي‌دهد اما به جهت ارتباط تنگاتنگ ساختارهاي زيستي در خشكي و مناطق آبي مي‌توان پيش‌بيني كرد كه در قرون آينده صنايعي نظير كشاورزي روزهاي سختي خواهند داشت.
چندي پيش گروهي از محققان دانماركي تحقيقات وسيعي درخصوص مناطق عاري از اكسيژن در اقيانوس‌هاي زمين انجام داده بودند كه توجه مراكز تحقيقاتي جهان را به همراه داشته است.
بنا به يافته‌هاي اين محققان كه در نشريه نيچر ساينس منتشر شده است، گرم شدن زمين مي‌تواند مناطقي از اقيانوس‌ها را كه دچار كمبود اكسيژن هستند تا 10 برابر افزايش دهد. گري شافر از دانشگاه كپنهاگ كه در صدر اين تحقيق قرار داشته است مي‌گويد، افزايش دماي زمين به علت انتشار گازهاي گلخانه‌اي روند اكسيژن‌زدايي را در مناطقي از اقيانوس‌ها افزايش مي‌دهد و اين باعث افزايش پديده مرگ دسته‌جمعي ماهي‌ها و سخت‌پوستان دريايي خواهد شد.
محققان در اين بررسي تاثيرات گازهاي گلخانه‌اي را تا 100 هزار سال آينده شبيه‌سازي كردند و متوجه شدند كه افزايش دما باعث از بين رفتن اكسيژن در آب‌هاي سطحي اقيانوس‌ها و كاهش ميزان حل شدن اين گاز در آب‌هاي شور مي‌شود.
به عقيده اين محققان اگر نتوانيم آلودگي در مناطق ساحلي را كنترل كنيم مناطقي را كه به علت گرم شدن زمين با كمبود اكسيژن مواجه هستند همچنان در اين وضعيت بحراني قرار داشته و بيش از پيش با كمبود اكسيژن مواجه خواهند بود كه اين روند، تاثيرات منفي بر روي صيد ماهي‌ها و موجودات دريايي و اكوسيستم دريايي در بلندمدت خواهد گذاشت. از سوي ديگر اگر گرم شدن زمين ادامه پيدا كند مناطقي كه دچار كمبود اكسيژن هستند و در سطح اقيانوس‌ها پراكنده شده‌اند به اعماق اقيانوس منتقل خواهند شد كه اين فرآيند براي حيات اقيانوسي بسيار خطرناك است.