ابوبکر محمد بن زکریای رازی از برجسته‌ترین دانشمندان و حکیمان دوران طلایی اسلام بود که در زمینه‌های مختلفی چون فلسفه، نجوم، منطق، ریاضیات، موسیقی و... تخصص داشت. بعد از ترجمه آثار و عقایدش، در میان پزشکان اروپایی قرون وسطی شناخته شد و تأثیر عمیقی بر آموزش پزشکی غرب گذاشت.
زکریای رازیمحمدبن زکریای رازی در نیمه دوم قرن سوم و قرن چهارم می‌زیست. در ری زاده شد و دوران کودکی تا جوانی را در این شهر گذراند. در جوانی عود می‌نواخت و شعر می‌گفت و بعدها به کیمیاگری روی آورد. گفته می‌شود که چشم او بر اثر کار با مواد آسیب دیده و به دنبال درمان این موضوع بوده که به پزشکی روی آورده است. در کتاب‌های مورخان اسلامی آمده که رازی طب را در بیمارستان بغداد آموخته است. او مدتی نامعلوم در آنجا اقامت گزیده و به تحصیل علم می‌پردازد، سپس ریاست بیمارستان عضدی را بر عهده گرفته است. رازی پس از مرگ معتضد، خلیفه عباسی به ری بازگشت و عهده‌دار ریاست بیمارستان ری شد. او تا پایان عمر در این شهر به درمان بیماران مشغول بود.
وی برخلاف بسیاری از پزشکان که بیشتر مایل به درمان پادشاهان، اُمرا و بزرگان بودند، با مردم عادی بیشتر سروکار داشت. از نظر او یک پزشک باید دارای صفات ویژه‌ای می‌بود. وی همچنین درباره افراد کم‌سواد که خود را طبیب می‌نامیدند، افشاگری‌های متعددی انجام داده و به همین سبب مخالفانی داشته است. رازی از اولین افرادی است که بر نقش خوراک در تندرستی و درمان پافشاری بسیار دارد. او کتابی درباره خوراک به نام «منافع‌الاغذیه و مضارها» نوشته است که یک دوره کامل بهداشت خوراک به حساب می‌آید.
زکریای رازی نخستین کسی است که تشخیص تفکیکی بین آبله و سرخک را بیان داشته و در کتاب «آبله و سرخک» خود به تدابیری در خصوص جلوگیری از عوارض این دو بیماری پرداخته است. وی اسراف در دارو را بسیار مضر می‌داند و معتقد است مداوا باید تا حد امکان با غذا و در غیر این‌صورت نیز با داروی منفرد و ساده و در نهایت با داروی مرکب انجام شود. این جمله به او منسوب است که «هرگاه طبیب موفق شود بیماری‌ها را با غذا درمان کند، به سعادت رسیده است.» جرج سارتن، پدر تاریخ علم، از زکریای رازی به عنوان بزرگ‌ترین پزشک ایران و جهان اسلام در زمان قرون وسطی نام می‌برد.
عمده تأثیر رازی در شیمی، طبقه‌بندی او از مواد است. او نخستین کسی بود که اجسام را به سه گروه جمادی، نباتی و حیوانی تقسیم کرد. چنانچه او از دیدگاه مراحل بعدی علم (بعد از کیمیاگری) در نظر گرفته شود، می‌توان او را یکی از بنیان‌گذاران علم شیمی به حساب آورد. چنان‌که می‌دانیم رازی قبل از طب به کیمیا مشغول بود و اطلاعات زیادی درباره مواد داشته‌است؛ از جمله آن که مواد را به دو دسته فلز و شبه فلز (به گفته او جسد و روح) تقسیم می‌کند و نیز اولین کسی است که استحالات شیمیایی را وارد طب کرده‌است.
کشف‌های بسیار به رازی نسبت داده می‌شود، از جمله آنها می‌توان به الکل، اسید سولفوریک، اسید کلریدریک، استات مس یا زنگار که در شست‌وشوی زخم‌ها مورد استفاده بود، اکسید آرسنیک یا مرگ موش، اسید سیتریک و داروهای سمی آلکالوئیدی اشاره کرد. رازی را می‌توان برجسته‌ترین چهره خردگرایی و تجربه‌گرایی در فرهنگ ایرانی دانست. وی در فلسفه به سقراط و افلاطون متمایل بود و تأثیراتی نیز از افکار هندی و مانوی در فلسفه او به چشم می‌خورد. با این حال عقاید خاص خود را داشت و هرگز تسلیم افکار مشاهیر نشد؛ بلکه اطلاعات پیشینیان را مورد مشاهده و تجربه قرار می‌داد و سپس نظر و قضاوت خود را بیان می‌کرد.
زکریای رازی آثار ارزنده و زیادی در علوم مختلف مانند طب، داروشناسی و داروسازی، حکمت، کیمیا (شیمی)، نجوم، هیأت و ماوراءالطبیعه، الهیات، علوم طبیعی و امثال آنها دارد. بنابه قول مورخان، او حدود ۲۵۹ تا ۲۷۳ جلد کتاب تألیف کرد که تفکیک آنها برحسب فهرست ابوریحان بیرونی از این قرار است: ۵۶ کتاب در طب، ۳۳کتاب در طبیعیات، ۷ کتاب در منطق، ۱۰ کتاب در ریاضیات و نجوم، ۷ کتاب در تفسیر و تلخیص کتاب های فلسفی یا طبی دیگران، ۱۷ کتاب در فلسفه، ۶ کتاب در متافیزیک، ۱۴ کتاب در الهیات، ۲۲ کتاب در کیمیا، ۶ کتاب در کفریات و ۱۰ کتاب در فنون مختلف.
این پزشک حاذق در سال‌های پایانی عمرش نابینا شد. درباره علت نابینا شدن او روایت‌های مختلفی وجود دارد، بیرونی علت آن را کار مداوم با مواد شیمیایی چون بخار جیوه می‌داند و اما در مورد سال درگذشت او نیز سال‌های متفاوتی آورده‌اند. مهم‌ترین سند تاریخی کتاب «فهرست کتب رازی» نوشته ابوریحان بیرونی است. در این کتاب درگذشت او در پنجم شعبان ۳۱۳ هجری ثبت شده‌است. قفطی و ابن‌صاعد اندلسی و ابوالفرج ملطی در مختصر الدول و جرجی زیدان در کتاب تاریخ آداب اللغه العربیه وفات رازی را ۳۲۰ هجری ذکر کرده‌اند. ابن ابی اصیبه از قول ابوالخیر حسن بن سوار بن بابا (که تقریبا هم‌زمان با رازی بوده است) وفات رازی را سال ۲۹۰ و اندی یا ۳۰۰ و کسری و به اعتبار دیگر ۳۲۰ قمری آورده است.