آيت‌الله ميرزا علی ثقةالاسلام از مجاهدان راه استقلال و آزادی ایران است، که پس از مقاومت دلیرانه در برابر نیرو‌های اشغالگر روس در تبریز، كه دهم دی‌ماه ۱۲۹۰ مصادف با عاشورای ۱۳۳۰ توسط نيروهای روسی به شهادت رسيد.
آيت‌الله ميرزا علی ثقةالاسلام مجتهد تبريزی از فضلا و مشاهير علمای عصر خود به‌شمار می‌رود، تولد آن مرحوم در رجب ۱۲۷۸ هجری و شهادتش در محرم ۱۳۳۰ واقع شد. وی از فيلسوفان عصر خود و حريت پروران و ادبای نامی بوده و به زبان‌های فارسی، عربی، تركی و فرانسوی تسلط داشت.
آيت‌الله ميرزا علی آقا ثقةالاسلام مردی فاضل، قانع، فروتن و بردبار و در عين حال جسور و بیباک بود. به ايران و ايرانی عشق میورزيد و از بيگانگان نفرت داشت. در روزهايی كه تبريز عرصه كشاكش اختلافات داخلی بود، وی سعی می‌كرد تا آنها را به هم نزديک كند و نيروهايشان را در مبارزه با اشغالگران روس و انگليس به‌كار گيرد.
«مِرآةُ الكُتُب» و مقتل «سيد الشُّهدا» از جمله آثار اين مجاهد انقلابی است، آن مرحوم با آنكه حريت پرور بود، ولی مسلک اعتدال را می‌پسنديد و در آغاز انقلاب مشروطيت و نيز در جريان اشغال تبريز به‌دست قوای روس، همواره ملت را از تندروی برحسب مقتضيات روز نصيحت می‌كرد. در ذی‌الحجه ۱۳۲۹ تعرض نيروهای روس مستقر در تبريز تشديد يافت، مقاومت و ايستادگی مردم در مقابل اشغالگران نيز روزبه‌روز بيشتر می‌شد، در محرم ۱۳۳۰ پس از تيراندازی قوای روس به مردم، در عصر تاسوعا، روس‌ها از مرحوم ثقةالاسلام می‌خواهند ورقه‌ای را امضا كند كه در آن ذكر شده است اول نيروهای فدائيان به قوای روس شليک كرده‌اند و قوای روس دفاع كرده‌اند و در آخر نيز آمده بود كه مردم تبريز از حضور قوای روس در تبريز راضی هستند.
آن مرحوم با كمال ملايمت فرمودند: «اين نوشته بر خلاف حقيقت است، و قلم من به تصديق آن آلوده نتواند گرديد». در خواست مكرر كنسول تزلزلی در اراده آن مرحوم ايجاد نكرد و عاقبت در روز عاشورا مصادف با ۱۰ دی‌ماه ۱۲۹۰ شمسی وی را به دار آويختند.