تغيير در ميزان تعريق، چه كمتر و چه بيشتر و چه عدم تعريق نشان دهنده وجود يك مشكل در سلامتي بدن است. بوي نامطبوع عرق مي تواند در اثر يك بيماري مزمن، دارو، برخي غذاها، اضطراب يا ترشح بيش از حد هورمون ها به وجود آيد.
بوي بد عرق
هنوز به تابستان بيش از يك ماه مانده است، اما مردم طوري از عرق خيس مي‌شوند كه به نظر مي‌رسد با لباس‌هايشان زير دوش آب رفته اند. عرق كردن نه‌تنها بد نيست بلكه فايده هم دارد، اما جزء ناخوشايندش، بوي بد بدن به عنوان عارضه جانبي عرق‌كردن است كه هيچ عطري حريفش نمي‌شود.

هر چند عرق كردن در واقع بويي ندارد، اما ممكن است عرق در تماس با باكتري‌هاي روي پوست بوي ناخوشايندي ايجاد كند. انسان‌ها به دلايل گوناگوني همچون قرار گرفتن طولاني مدت در معرض نور آفتاب، ورزش كردن، مضطرب شدن و ... عرق مي‌كنند و نه‌تنها اين عارضه بد نيست، بلكه به عنوان نشانه‌اي از سلامت محسوب مي‌شود، اما اگر مي‌خواهيد بدانيد چه طور بايد بوي بد ناشي از عرق كردن را رفع كرد، مطلب زير را بخوانيد.

چطور عرق مي‌كنيم؟

عملكرد اصلي تعريق، خنك كردن بدن به منظور ثابت نگه داشتن دماي آن تا حداكثر 37 درجه است. فرآيند تعريق عموما با قرار گرفتن در محيط گرم و مرطوب، فعاليت بدني يا وجود تب فعال مي‌شود.

توانايي تعريق به انسان اين امكان را مي‌دهد كه در شرايط آب و هوايي متفاوت زندگي كند.

بدن ما دو نوع عرق به نام هاي «آپوكراين» و «اكرين» ترشح مي‌كند.

عرق اكرين براي پايين آوردن درجه حرارت بدن، مثلا هنگام ورزش يا زماني كه هوا خيلي گرم است، كاربرد دارد. اين نوع عرق در همه قسمت‌هاي بدن به طور يكنواخت ترشح مي‌شود و بي‌بو است.

آپوكراين نوع ويژه‌اي از ترشحات بدن است كه در محل‌هاي مخصوصي مثل زير بغل، كشاله‌هاي ران، دست‌ها و پاها ايجاد مي‌شود. اين نوع عرق دليل پيدايش بوي تند و زننده است. ولي آپوكراين هم مثل اكرين كاملا بي‌بو است و چربي و پروتئين دارد.
در قسمت هايي از بدن مانند زير بغل كه پوست چين خورده است، رطوبت و گرما حبس مي شود و در نتيجه شرايط ايده آلي را براي تغذيه باكتري ها از عرق و ايجاد بوي بد فراهم مي كند

باكتري‌هايي روي پوست بدن ما وجود دارند كه از عرق آپوكراين تغذيه مي‌كنند و وقتي اين عرق را مصرف مي‌كنند، همان كاري كه ساير موجودات زنده پس از غذا خوردن انجام مي‌دهند، از آنها سر مي‌زند. به طوري كه غذا را دفع مي‌كنند و اين بوي زننده و منزجركننده از اين موضوع ناشي مي‌شود.

عوامل پيدايش بوي بدن چيست؟

درست حمام نكردن: يكي از دلايل عمده در پيدايش بوي بد عرق اين است كه به ميزان كافي حمام نمي‌كنيم. البته فقط شستشوي بدن كافي نيست، پاكي و نظافت لباس‌ها نيز در اين مساله موثر است.

عرق كردن زياد: بدن برخي افراد بوي تندتري دارد و دليل آن مي‌تواند استرس يا فعاليت جسمي بيش از اندازه باشد، اين روزها استرس عامل رايج‌تري است. توقعات بالا، برنامه‌هاي فشرده كاري و... اضطرابي بيش از حد طبيعي بر بدن وارد مي‌كنند كه باعث عرق كردن بيشتر مي‌شود. عرق كودكان معمولا بوي بد نمي‌گيرد به اين علت كه آپوكراين ترشح نمي‌كنند، از اين رو باكتري‌ها نمي‌توانند با چيزي فعل و انفعال داشته باشند. با بالا ‌رفتن ميزان هورمون تستوسترون بدن در دوران بلوغ، آپوكراين نيز ترشح مي‌شود.

عدم تعادل در سوخت و ساز بدن نيز باعث ايجاد بوي تند عرق مي شود.

تغذيه: خوردن بعضي از غذاها نيز مي‌تواند بر بوي بدن تاثيرگذار باشد، غذاهاي تند و تلخ با بوي نافذ معمولا تاثير منفي بر بوي بدن دارد. پياز، سير، زيره و ادويه كاري نمونه‌هايي از اين مواد غذايي هستند. كمبود روي نيز مي‌تواند در اين زمينه موثر باشد.
در فصل گرما لباس هايي از جنس نخ يا كتان يا پنبه بپوشيد. اين لباس ها باعث مي شوند، عرق تبخير شود. ولي لباس هاي نايلوني يا پلاستيكي باعث باقي ماندن عرق بر روي پوست و در نتيجه ايجاد بوي بد مي شوند

چه بايد كرد؟

1- حمام كردن و شستشوي به موقع لباس‌ها مي‌تواند شروع خوبي باشد.

2- كاهش مصرف كافئين بسيار مفيد خواهد بود. قهوه، نوشابه، شكلات و ساير مواد غذايي كافئين‌دار با تحريك غده ترشح‌كننده آپوكراين در ايجاد بوي بدن تاثير دارند. نوشيدن ميزان كافي آب و مايعات، غدد ترشح‌كننده اكرين را فعال مي‌سازد كه باعث رقيق‌تر شدن عرق آپوكراين مي‌شود.
زدن مام براي جلوگيري از بوي بد عرق

3- استفاده از دئودورانت‌ها و ضدعرق‌هاي استاندارد مي‌تواند حداقل 20 درصد از ميزان تعريق يك ناحيه را بكاهد. به طور كلي هدف از كاربرد مواد ضدعرق و بو، افزايش بهداشت فردي است.

اكثر دئودورانت‌ها فقط بوي بد بدن را مي‌پوشانند، اما دئودورانت‌هايي هستند كه با اين عناصر مقابله مي‌كنند. موثرترين دئودورانت‌ها حاوي آلومينيوم يا روي هستند كه در هر دوي اين عناصر، براي مقابله با باكتري‌ها، توليدكننده عرق را مسدود مي‌كنند و باكتري‌ها نيز چيزي براي فعل و انفعال با آن ندارند. دئودورانت‌ها اگرچه به علت داشتن اسانس پوست را خوشبو مي‌كنند، ولي در ميزان تعريق نقشي ندارند، بنابراين در كنار آنها به مواد ضدعرق (مثل مام) نيز نياز است.

بر اساس گزارش وزارت بهداشت، در صورتي كه بهداشت فردي و شستشوي مرتب بدن و لباس ها و انتخاب صحيح پوشاك وجود نداشته باشد، كاربرد اين مواد به خصوص اسپري‌هاي خوشبوكننده نه‌تنها كار ساز نيست، بلكه بوي تركيبي حاصل از‌ آن بسيار آزاردهنده‌تر خواهد بود. ضمن اين‌كه امكان استفاده از اين اسپري‌ها براي برخي افراد به دليل داشتن حساسيت پوستي وجود ندارد.

4- زير بغل خود را تميز نگه داريد. به طور مرتب با صابون ضد باكتري زير بغل خود را بشوييد. اين كار ميزان باكتري ها را كم مي كند و در نتيجه بوي بد را كاهش مي دهد.

5- بعد از حمام كردن از پودر مخصوص زير بغل (در داروخانه ها مي فروشند) استفاده كنيد. اين پودر، زير بغل را خشك نگه مي دارد.

6- لباس هايي از جنس نخ يا كتان يا پنبه بپوشيد. اين لباس ها باعث مي شوند، عرق تبخير شود. ولي لباس هاي نايلوني يا پلاستيكي باعث باقي ماندن عرق بر روي پوست و در نتيجه ايجاد بوي بد مي شوند.

7- از درمان هاي خانگي استفاده كنيد. يكي از اين درمان ها ماليدن سركه سيب بر روي پوست است كه همانند يك دئودورانت عمل مي كند. سركه يك ماده ضد باكتري طبيعي است كه رطوبت و بو را كم مي كند.

اگر بوي عرق بدن با هيچ كدام از روش‌هاي بالا از بين نرفت، بايد به پزشك متخصص مراجعه كنيد. موارد بسيار شديد احتمالا از بيماري‌هاي خاصي ناشي مي‌شوند كه بايد تحت درمان قرار بگيرند.