سودابه امینی با بیان ضرورت کتاب و کتابخوانی برای کودکان و نوجوانان با وجود تکنولوژیهای جدید میگوید: بسیاری از خانوادهها تصور میکنند بچهها باید در تعطیلات خوش بگذرانند و از قیدوبند رها باشند، درحالیکه اگر دریابند که کتابخوانی خود بهترین تفریح است، تلاش میکنند در لذت خواندن با بچهها همراه شوند.
این شاعر، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان در گفتوگویی مکتوب با ایسنا درباره مسئله کتابخوانی کودکان و نوجوانان و راهکارهایی که برای کتابخوان کردن بچهها وجود دارد، با توجه به اینکه در فصل تابستان قرار داریم و آنها اوقات فراغت بیشتری دارند، گفت: کتاب و کتابخوانی مبحثی مهم در زندگی کودک و نوجوان امروز است؛ نوجوانی سرشار از هوش، دانش و انرژی. کودکان و نوجوانان از منظر اطلاعات و دانستهها از نسلهای پیشین خود پیشتر هستند. آنها هم به تکنولوژی مسلط هستند و هم دانش گسترده دارند.
او با طرح این پرسشها که کتاب چه چیزی به ذهن کودک و نوجوان امروز میافزاید و در کتاب زیستن و با کتاب زیستن چه تحولی در کودک و نوجوان ایجاد میکند؟، توضیح داد: باید اشاره کنیم که کتاب خوب فرصت دروننگری و بروننگری را برای نسل جدید فراهم میسازد. کودک و نوجوان با مرور جهانی که نویسنده پیش روی او مینهد، من فردی، من اجتماعی، من بومی، من ملی و من جهانی خویش را کشف و مرور میکند. خود را در موقعیت شخصیتهای داستان نهاده و در ذهن و خیال خود عمل و عکسالعمل خود و شخصیت داستانی را میسازد. کتاب خوب امکان آفرینش خویشتن در جهانهای موازی را برای خواننده کودک و نوجوان فراهم میکند.
امینی افزود: با کتاب خوب و در ذهن مخاطب سفر در طول و عرض زمان رخ میدهد و جهانها بازآفرینی میشوند. در این مسیر سیر معرفت رخ میدهد. دانش به بینش مبدل میشود؛ بینش ناب و بینظیری که از کتابخواندن حاصل میشود و جهان کودک و نوجوان را گسترش میدهد. ایستادن در ایستگاههای زندگی، با قطار پرشتابی که میرود تا کودک را به نوجوان و نوجوان را به جوان تبدیل کند با کتاب و کتابخوانی حاصل میشود.
او سپس درباره ایجاد عادت کتابخوانی در بچهها اظهار کرد: خانواده، مدرسه و گروه دوستان نقش مهمی در ایجاد عادت به کتاب و کتابخوانی دارند. اگر والدین ساعات خاصی را به خواندن اختصاص دهند حتماً بچهها به کتابخوانی علاقهمند میشوند. جایگاه فیزیکی کتاب در خانه و مدرسه مهم است، داشتن کتابخانه شخصی در منزل، غنیبودن کتابخانه و زیبایی و آراستگی کتابخانه اهمیت کتاب را مشخص میکند. کتابخوانی جمعی در خانه و مدرسه و معرفی کتابهای جدید و ناشران معتبر نیز راهی است برای ترغیب کودکان و نوجوانان به خواندن. کتابخوانی جمعی، بحث درباره کتاب خواندهشده و کتابگردی از روشهای مهم ایجاد انگیزه در کودک و نوجوان است. بسیاری از خانوادهها تصور میکنند بچهها باید در تعطیلات خوش بگذرانند و از قیدوبند رها باشند، درحالیکه اگر دریابند که کتابخوانی خود بهترین تفریح است، تلاش میکنند در لذت خواندن با بچهها همراه شوند. کودکان و نوجوانان باید از کتابخوانی برای آرامش، تمرکز و بهتر زیستن استفاده کنند.
شاعر مجموعههای «فرانک»، «پسر اردیبهشت» و «ترانههای زلیخا» درباره بهترین روشهای کتابخوانی نیز گفت: روشهای ترغیب مخاطب به کتابخوانی شامل معرفی کتاب، بحث درباره کتاب، کتابخوانی گروهی، خلاصهنویسی، کتابسازی و...است. بیاغراق میتوان گفت بهترین محیط برای کتابخوان کردن مخاطب کودک و نوجوان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. فضایی مناسب با قفسه باز. حضور مربی مجرب و توانمند که پذیرای گروه سنی کودک و نوجوان است. حیف که تعداد کتابخانههای کانون پرورش فکری کم است.
او درباره کتابهای مناسب نیز بیان کرد: برای خواندن کتاب بد وقت نداریم. این اصل مهمی است که باید به کودکان و نوجوانان بیاموزیم.
به گفته امینی، کتابهایی که جایزههای جهانی بردهاند و ناشران و نویسندگان خوب داخلی و خارجی میتوانند به ذهن کودکان و نوجوانان معیار بدهند.
این نویسنده خاطرنشان کرد: کودک و نوجوان، مخاطب ادبیات کودک و نوجوان است. مخاطبی که در سالهای اخیر بسیار موردتوجه اهل قلم و ناشران واژگان فرهنگی بوده است. این مخاطب برای انتخاب کتاب مناسب باید معیارهایی داشته باشد، تناسب زبان کتاب با زبان گروه سنی مخاطب، تخیل و عاطفه فرهیخته در متن، جذابیت متن، ساختار مدرن یا سنتی صحیح، شناخت نسل امروز توسط نویسنده، مداومت و موفقیت نویسنده در مسیر خلق ادبیات کودک و نوجوان همهوهمه از معیارهای مهم انتخاب کتاب خوب برای کودک و نوجوان هستند. مسلم است که مخاطب ادبیات کودک و نوجوان فیالبداهه نمیتواند با همه این معیارها آشنا باشد. والدین، مربیان و معلمان میتوانند همراهانی آگاه برای این مخاطب باشند.
سودابه امینی برخی از نویسندگان فعال حوزه ادبیات و کتاب را نام برد و گفت: نویسندگان خوبی چون هوشنگ مرادی کرمانی، فرهاد حسنزاده، جمشید خانیان، داوود امیریان، محمدرضا شمس، طاهره ایبد، فریبا کلهر، عباس قدیر محسنی، سمیرا قیومی، فرزانه رحمانی، و شاعران ارجمندی چون قیصر امینپور، افشین علاء، شکوه قاسمنیا، اسدالله شعبانی، جعفر ابراهیمی، بابک نیکطلب، کبری بابایی، مهدی مردانی، حسین تولایی، مهدی مرادی، کمال شفیعی و... آثار ارزشمندی برای کودکان و نوجوانان ارائه دادهاند . از نویسندگان خارجی هم آثار خوبی توسط نشر افق و سایر ناشرین معتبر کودک و نوجوان ارائه شده است.