ایسنا/آذربایجان شرقی نشست «چالش‌ها و الزامات حکمرانی محلی در آذربایجان شرقی» از سلسله نشست‌های استانی «چهارمین همایش ملی و دومین همایش بین‌المللی حکمرانی متعالی» با حضور الیاس گلمحمدزاده، جانشین فرمانده سپاه عاشورا، محمد خانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی، اکبر رضایی، مدیرکل صدا و سیما استان، علی آذریان، جامعه شناس و مدرس دانشگاه به میزبانی سپاه عاشورا برگزار شد.
الیاس گلمحمدزاده، جانشین فرمانده سپاه عاشورا در این نشست به بیان شاخص‌های حکمرانی محلی و گروه‌هایی که در این حیطه فعال هستند، پرداخت و اظهار کرد: نقش حلقه‌های میانی که ارتباط بین مردم و حاکمیت را برقرار می‌کنند در بحث حکمرانی متعالی از اهمیت بالایی برخوردار است.
به گزارش ایسنا، وی با بیان این‌که حلقه‌های میانی یکی از مباحث مورد توجه بوده و بایستی از این ظرفیت استفاده شود، گفت: حکمرانی متعالی در واقع برگرفته از منظومه حکومت و نظام ولایت فقیه و منظومه ارکان انقلاب اسلامی همان دین اسلام، ولایت فقیه و مردم است.
وی در ادامه با اشاره به فعالیت گروه‌های مختلفی چون بسیج، هیات امنا و انجمن‌های اسلامی در مساجد به عنوان یکی از ارکان مهم حکمرانی محلی، تاکید کرد: یکی از مشکلات موجود در مباحث فرهنگی این است که معمولا کارها به صورت جزیره‌ای انجام می‌گیرد اما لازم است تا فعالیت‌های فرهنگی در مساجد با هماهنگی لازم بین متولیان و بر اساس کارهای مهندسی شده باشد.
تدوین آیین نامه «محلات اسلامی»
گلمحمدزاده در ادامه از تدوین آیین نامه «محلات اسلامی» از سوی این نهاد خبر داد و گفت: در بحث محلات اسلامی به صورت همه جانبه به مسائل نگاه کردیم. بر این اساس، مشکلات مختلف محلات احصا و حل می‌شود. حتی در بحث بافت فرسوده که یکی از مباحث مهم کلانشهر تبریز است، می‌توان ذیل بحث «محلات اسلامی» قرارگاهی تشکیل داد تا با ایجاد هماهنگی‌ها بین ارگان‌های ذی ربط به هم افزایی در حل این معضل مهم شهر رسید.
لازمه رسیدن به اهداف احصای الزامات و روش‌های حکمرانی است
اکبر رضایی، مدیرکل صدا و سیما آذربایجان شرقی نیز در ادامه اظهار کرد: برای این‌که جامعه‌ای بتواند به اهداف خود برسد باید روش‌ها، الزامات و چالش‌های مربوط به حکمرانی را احصا و عملیاتی کند.
وی، لازمه حکمرانی در مباحث اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را وجود یک پایه مشخص عنوان کرد و گفت: این پایه در جامعه ما، فرهنگ است و حکمرانی در تمامی زمینه‌های کشور ما بایستی فرهنگی باشد. برای این امر هم ابتدا باید ابزارها و الزامات فرهنگی احصا شده و برای عملیاتی کردن آن‌ها هم ساختار تعیین شود.
وی خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات اساسی ما در جامعه امروز و بعد از گذشت ۴۵ سال از پیروزی انقلاب اسلامی این است که ساختارهای ما با فرهنگ ما تعارض دارد. مثلا پایه تمامی زمینه‌ها در غرب بر خلاف کشور ما، اقتصاد است بنابراین در تمدن غربی شاهد این هستیم که همه اصول بر مبنای سود و ربا طراحی می‌شود و ربا در این کشورها رواج دارد. در حالی که ربا در فرهنگ ما حرام است پس با ورود ساختارهای بانک غربی به ساختارهای بانکی ما شاهد تعارضات مختلفی می‌شویم.
وی گفت: در بحث ساختار شهری نیز ساختاری برگرفته از غرب در جامعه ما شکل گرفته و ما در مسیر رسیدن به تمدن اسلامی دچار روزمرگی شدیم.
رضایی افزود: اگر بخواهیم حکمرانی جامعه ما بر اساس آرمان‌های امامین انقلاب باشد لاجرم باید شاخص‌های فرهنگی دخیل در حکمرانی احصا شوند که برای این امر، نهادسازی لازم بوده و مسجد نیز یکی از این نهادها است.
وی با اشاره به تاکید امام خمینی(ره) بر محوریت مسجد در اوایل انقلاب، ادامه داد: دشمن نیز از اهمیت مسجد باخبر بوده و بر روی این موضوع تلاش می‌کند.
وی با بیان این‌که لازمه احصای شاخص‌های فرهنگی جامعه، شناخت فرهنگ است، اظهار کرد: دو نوع فرهنگ در جامعه وجود دارد که شامل فرهنگ ملی و محلی یا بومی می‌شود. در فرهنگ ملی یکسری اشتراکاتی با سایر کشورها داریم که در راس آن دین قرار دارد و یکسری دیگر نیز شاخص‌های فرهنگی بومی و محلی هستند که ابتدا باید تنه درخت حکمرانی را با فرهنگ ملی شکل دهیم و سپس شاخه‌های آن را بر اساس فرهنگ بومی و محلی اضافه کنیم. تا زمانی که این امر محقق نشده، برنامه ریزی برای حکمرانی بیهوده خواهد بود.
مدیرکل صدا و سیما آذربایجان شرقی با بیان این‌که دین، زبان و آداب و رسوم از ویژگی‌های اصلی فرهنگ مردم خطه آذربایجان است، گفت: دین برای مردم این خطه اهمیت بسیاری دارد و وقتی بحث دین به میان می‌آید، همه اختلافات کنار گذاشته می‌شود. از سویی دین ما هم یک دین هنجاری است.
وی ادامه داد: غرب بر روی قانون و نظم تکیه بسیاری دارد در حالی که جامعه شناسان غربی معتقد هستند که تکیه بیش از حد به قانون، جامعه را افسرده و معیوب می‌کند. دین ما نیز یک دین هنجاری است یعنی همه امورات آن داوطلبانه انجام شده و اجباری نداریم.
وی افزود: در آیه ششم سوره توبه آمده که: وَ إِنْ أَحَدٌ مِنَ الْمُشْرِکینَ اسْتَجارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّی یَسْمَعَ کَلامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لا یَعْلَمُونَ (و اگر یکی از مشرکان ( تحت تعقیب ) از تو پناه خواست او را پناه ده تا کلام خدا را بشنود، سپس او را به جایگاه امنش برسان، زیرا آن‌ها گروهی هستند که نمی‌دانند.) این آیه نشان از آزادی دادن به انسان برای شنیدن کلام خدا دارد و اجباری در پذیرش آن نیست اما وقتی سوار کشتی اسلام شد باید الزامات آن را هم رعایت کند.
«حکمرانی آب» از مهمترین شاخص‌های حکمرانی محلی
خانی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی نیز در ادامه اظهار کرد: حکمرانی محلی می‌تواند شاخص‌های مختلفی داشته باشد که یکی از اصلی ترین شاخص‌های آن مربوط به آب و انرژی است. به نحوی که در این خصوص هر سیستم و دستگاهی مثل جهادکشاورزی، آب و فاضلاب، آب منطقه‌ای و ... برای خود برنامه‌هایی بدون اطلاع از چالش‌های سایر دستگاه‌ها دارند.
وی خاطرنشان کرد: حل این موضوع مستلزم این است که یک حکمرانی واحد در بحث آب و انرژی تشکیل یابد تا انسجامی بین شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو شکل بگیرد.
تبیین نقش مساجد در حکمرانی محلی
علی آذریان، جامعه شناس و مدرس دانشگاه نیز در ادامه با اشاره به تدوین مقاله‌ای با عنوان «آینده پژوهی نقش مساجد در شکل گیری مشارکت‌های مردمی»، اظهار کرد: آینده پژوهی سه محور دارد که یکی از آن‌ها، وزن گذشته است. در بررسی تاریخ اسلام می‌بینیم نخستین اقدامی که پیامبر اسلام(ص) در زمان هجرت به مدینه و تشکیل حکومت اسلامی انجام دادند، تشکیل مسجد به نام مسجد «قبا» است.
وی با اشاره به جایگاه بی بدیل مساجد در کمک به مردم سالاری دینی طی ۱۴۰۰ سال گذشته، افزود: دومین اقدام در بحث آینده پژوهی، بررسی وضعیت فعلی و گام بعدی تعیین استراتژی و ملزومات آینده است. مساجد ما امروز نقاط ضعف و قوتی دارند که استراتژی مهم برای حل آن‌ها تدوین سند و حرکت مبتنی بر اساس آن است.
وی در ادامه با اشاره به مفهوم سرمایه اجتماعی، تاکید کرد: مردم، رهبری و ایدئولوژی بسیار قدرتمند سه رکن اساسی سرمایه اجتماعی جمهوری اسلامی را تشکیل می‌دهند.
«مساجد» بستری برای همگام ساختن انسان‌های ناهمگن
آذریان در ادامه با اشاره به وضعیت مساجد در شهرهای اسلامی چون قاهره، تهران و اسلام آباد، اظهار کرد: مساجد جامع به عنوان مرکز کانونی این شهرها در دوران‌های مختلف ایجاد شده‌اند. در برخی شهرهایی که بعدا تشکیل یافتند نیز افراد بسیار متفاوت و ناهمگنی در این مناطق جمع شدند که تنها راه برای همگام کردن آن‌ها هم ایجاد مساجد است.
دوران صفویه، دوره‌ای باشکوه برای مساجد
وی با اشاره به اهمیت مکان یابی و فضاسازی مساجد مبتنی بر خواستگاه‌های جمهوری اسلامی و اندیشه‌های تاریخی، افزود: دوران صفویه یکی از دوره‌های باشکوه مساجد کشور از نظر فضاسازی محسوب می‌شود.
وی با بیان این‌که مساجد، نقطه کانونی اتحاد مردم در صورت بهره گیری صحیح از آن است، گفت: یکی از کارکردهای مهم مساجد در دوره حاضر مربوط به مباحث اقتصادی است. در دورانی که دنیا با تهدید ویروس منحوس کرونا مواجه بود، مقام معظم رهبری با بیان مفهوم جدید «رزمایش مومنانه»، اقدامی بی نظیر در سطح دنیا را رقم زدند و یکی از مکان‌هایی که رزمایش مومنانه از آن محل عملیاتی شد، مساجد و به دست بسیجیان بود.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: در دورانی که مردم اروپایی، فروشگاه‌ها را غارت می‌کردند، در ایران افراد آسیب پذیر و نیازمند، محله به محله شناسایی و کمک‌های معیشتی بین خانه‌ها توزیع شد.
وی با اشاره به نقش سیاسی مساجد در امر انتخابات و مردم سالاری دینی، گفت: امروزه یکی از جدی ترین هدف دشمنان جمهوری اسلامی، از بین بردن تحکیم خانواده است و مساجد در امر تحکیم خانواده نقش قابل توجهی دارند.
وی ادامه داد: یکی از کارکردهای مهم مساجد، تحقق آرمان‌ها و ارزش‌ها است. متاسفانه ما معمولا سعی می‌کنیم که ارزش‌ها را در اشخاص ببینیم در حالی که واقعیت باید عکس این امر باشد و اشخاص را با ارزش‌ها بسنجیم.
آذریان افزود: دومین کارکرد مساجد نیز شناخت رویدادها و پدیده‌ها است. طی چند دهه اخیر هزاران پدیده اجتماعی مختلف در کشور ما رخ داده است که هنرنمایی مساجد با الهام از اندیشه‌های امام(ره) را در تمامی این پدیده‌ها شاهد بودیم.
وی با بیان این‌که افراد و شخصیت‌های بزرگی چون حاج قاسم سلیمانی در دهه اخیر از میان بسیجیان و مسجدی‌ها بودند، گفت: گفتمان سازی مفاهیم، تبیین هویت دینی جامعه و شناخت دقیق از محلات پیرامونی از دیگر کارکردهای مهم مساجد است.
وی با اشاره به اهمیت بحث فرهنگسازی، افزود: با وضع قوانین و تقنین می‌توان مردم را جامعه پذیر کرد ولی فرهنگ پذیر کردن جامعه نیازمند یک حرکت طولانی بوده و این پروسه نیز از خانواده‌ها آغاز می‌شود.
این فعال حوزه اجتماعی با اشاره به بحث تولید مفاهیم از سوی نخبگان و دانشگاهیان، گفت: مقام معظم رهبری در جریان فتنه ۸۸ مفهوم بسیار مهمی را مطرح کردند که سمت و سوی جریانات را به سوی دیگر برد و یک تهدید عظیم را به فرصت تبدیل کرد و آن این بود که جنبش سبز را نه یک جنبش( دارای مفهوم مقدس) بلکه یک فتنه معرفی کردند و سپس تبیین آن را خواستار شدند.
وی با اشاره به بیان مفهم بصیرت از سوی مقام معظم رهبری، اظهار کرد: ایشان، مفهوم بصیرت را نیز در جامعه مطرح کرده و تبدیل به گفتمان کردند. گفتمان‌ها، جامعه را از گزندها و توطئه ها مصون می‌سازند.
ارسال ۷۰ مقاله به دبیرخانه همایش حکمرانی متعالی در آذربایجان شرقی
میکائل جمالپور، رئیس دانشگاه پیام نور آذربایجان شرقی و دبیر همایش استانی حکمرانی متعالی، اظهار کرد: تاکنون تعداد ۷۰ مقاله آکادمیک به دبیرخانه این همایش استانی ارسال شده اما قطعا ظرفیت آذربایجان شرقی به عنوان دومین شهر دانشگاهی کشور بیشتر از این تعداد مقاله است.
وی تاکید کرد: نکات بسیار ارزشمندی در هر یک از نشست‌های این همایش مطرح می‌شود که هر یک جای بحث جداگانه داشته و با پرورش موضوعات و کلیدواژه‌های مربوطه می‌توان به مقالات بدیع و جدیدی در حیطه‌های مختلف حکمرانی محلی رسید.
وی ادامه داد: ویژگی منحصر به فرد انقلاب اسلامی این بود که از پیرامون شروع شده و به مرکز رسیده است. در حکمرانی متعالی نیز به دنبال این امر هستیم و حکمرانی از حاشیه به مرکز مطرح است(یا همان بحث تمرکززدایی).
جمالپور گفت: یکی از اهداف برگزاری این نشست‌ها، بیان نظرات مختلف نخبگان جامعه و نجات از سردرگمی آن‌ها از طریق گفتمان سازی و مقالات و رسیدن به یک فهم مشترک است که این روش در دنیا نیز تجربه شده است.
وی افزود: حکمرانی محلی یعنی باید به سمت سلول‌های جامعه و آحاد مردم برویم.