واقعه کربلا و مصائب روز عاشورا که بر امام حسین(ع)، خانواده و یاران باوفایش رفت، باعث شده که هر انسان متفکر و آزادمنشی را جدا از هر نوع باور دینی که به آن عقیده دارد، تحت تأثیر خود قرار دهد.
به گزارش ایکنا به نقل از Al Islam، ماه محرم و روز دهم این ماه که به نام عاشورا نامگذاری شده نه تنها شیعیان و مسلمانان را تحت تأثیر پیام و منش شخصیتی امام حسین(ع) قرار داده بلکه بسیاری از نویسندگان، تاریخ‌پژوهان و شرق‌شناسان را هم به خود جذب کرده است.
در واقع می‌توان گفت که هر‌کس واقعه کربلا را بخواند و در روز عاشورا با دقت از آنچه که بر حسین(ع) رفت اندوهگین می‌شود و درک این واقعه دلخراش تاریخی و عواقب بعد از آن هر انسان متفکر و آزادمنشی را جدا از هر نوع باور دینی و غیر دینی که به آن عقیده دارد تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. به عبارت دیگر این افراد امام حسین(ع) و هدف قیامش را مجذوب کننده و منطبق با اهداف انسانی خواهند یافت.
در طول تاریخ افراد غیر مسلمان زیادی بوده‌اند که در مورد واقعه عاشورا، پیام آن و مراسم عزاداری این ایام مطالب بسیاری نوشته‌اند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌شود.
واقعه عاشورا از نگاه فریا مادلین استارک
فریا مادلین استارک (Freya Madeline Stark) متولد ۳۱ ژانویه ۱۸۹۳ در پاریس فرانسه و درگذشته ۹ مه ۱۹۹۳ در آسولو ایتالیا، جهانگرد و سفرنامه‌نویس بریتانیایی بود که سفرهای زیادی به خاورمیانه و افغانستان داشت و در یکی از کتاب‌های خود به نام طرح‌های بغداد (Baghdad Sketches) فصل کوتاهی را به واقعه عاشورا اختصاص داده است.
این نویسنده در آغاز فصل می‌گوید: شیعیان از گوشه و کنار جهان اسلام، حسین و محل کشته شدن او را یاد و این اتفاق را در ۱۰ روز اول ماه محرم به صورت علنی پیگیری می‌کنند. غم و اندوه چنان بر آنان غالب است که در روز آخر، نمایش‌های عزا به راه می‌اندازند و به عزاداری عمومی و گریه دسته‌جمعی می‌پردازند.
فریا استارک، مستشرق فرانسوی که به کربلا سفر کرد
وی در فصلی جداگانه از این کتاب و به صورت مفصل‌تر، در مورد شهر مقدس نجف صحبت کرده و نوشته است: «در فاصله‌ای نه چندان دور از مقبره، فرزندش حسین از آن سوی صحرا رسید. سوار اسب شد و از صحرا گذشت تا به سرزمین کربلا رسید. در آنجا چادر زد. دشمنانش او را محاصره کردند و راه دسترسی به آب را از او بستند. وقایع رخ داده در خاطرات مردم باقی مانده است. از ۱۲۵۷ سال گذشته گزارش‌های مفصلی از وقایع غم‌انگیز کربلا از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است».
استارک در ادامه نوشته است: «امکان بهره‌مندی از این شهر مقدس وجود ندارد مگر اینکه از این واقعه آگاهی و اطلاع کافی داشته باشیم، زیرا مصیبت‌هایی که بر حسین(ع) وارد شده است به اندازه‌ای در هر موجودی رخنه می‌کند که ریشه‌های وجدان و مبانی اعتقادی آنها را می‌لرزاند. این اتفاق یکی از آن وقایع نادری است که مردان را بی‌اختیار به گریستن وا می‌دارد.
روایت پروفسور ادوارد گرانویل براون از وقایع کربلا
پروفسور ادوارد گرانویل براون (Edward Granville Browne) متولد ۱۸۶۲و درگذشته در سال ۱۹۲۶ خاورشناس معروف، استاد زبان عربی و شرق‌شناسی دانشگاه کمبریج، حوادث هولناکی را که برای امام حسین(ع) در کربلا رخ داد، این‌گونه بیان می‌کند: «میدان خونین کربلا، جایی که نوه رسول خدا به مدت طولانی در آنجا افتاد، از تشنگی شکنجه و با اجساد کشته شده نزدیکان خود محاصره شد، از آن زمان تا کنون برای برانگیختن عمیق‌ترین احساسات، حتی بی‌تفاوت‌ترین افراد هم کافی بوده‌اند.»
دیدگاه پروفسور اردوارد براون درباره حماسه عاشورا
براون همچنین می‌گوید: «آیا می‌توان شخصی را یافت که خبر واقعه کربلا را بشنود و در عین حال غم و اندوه او را فرا نگیرد؟ حتی غیر مسلمانان نیز نمی‌توانند پاکی روح و اخلاق را که همراه با این جنگ مقدس اسلامی بود، رد کنند».
جرج جرداق از امام حسین(ع) می‌گوید
جرج جرداق، زاده ۱۹۲۶ و در گذشته ۲۰۱۴، نویسنده، شاعر و نمایشنامه‌نویس مسیحی لبنانی در مورد امام حسین(ع) و وقایع روز عاشورا می‌نویسد: «یزید مردی بود که تمام صفات شیطانی اجداد خود، بنی‌امیه را به ارث برده بود. او حتی از آنها فراتر رفت. یزید در تمام زشتی‌ها و ستم‌ها و فسادهای بنی‌امیه شریک بود. هیچ کس از یزید بی‌بهره‌تر از ارزش‌های انسانی نبود... و در مقام مقایسه، در ارزش‌ها و اخلاق انسانی کامل‌تر از حسین بن علی شهید این واقعه نبود. یزید دارای تمام صفات زشت قابل تصور بود. او یک قدرت بدون ستون فقرات بود که در جستجوی فرصت‌طلبی و فاقد قدرت بود؛ مردی که هرگز در ارتکاب قتل تردید نداشت».
جرج جرداق، نویسنده مسیحی اهل لبنان
نگاه نویسندگان و مشاهیر دیگر درباره عاشورا
چارلز دیکنز، نویسنده انگلیسی و نویسنده رمان‌هایی مانند «اولیور توئیست» درباره قیام عاشورا چنین می‌گوید: «اگر حسین برای رفع هوس‌های دنیوی خود جنگید، نمی‌فهمم چرا خواهران و همسران و فرزندانش او را همراهی کردند. بنابراین منطقی است که او صرفاً برای اسلام فداکاری کرد.»
توماس مساریک (Thomas Masaryk)، فیلسوف و سیاستمدار قرن بیستم اهل چِک، در مقایسه امام حسین(ع) با حضرت عیسی(ع) می‌گوید: «مصائب عیسی مسیح(ع) در مقایسه با مصائب حسین، مانند پرهایی است که از کاه ساخته شده است در برابر یک کوه بزرگ.»
ادوارد گیبون (Edward Gibbon)، تاریخ‌نگار انگلیسی قرن هفدهم در مورد واقعه عاشورا می‌نویسد: «با وجود اینکه مدت زیادی از واقعه عاشورا می‌گذرد و ما نیز هموطن بازیگران اصلی آن واقعه نیستیم، اما سختی‌های طاقت‌فرسایی که امام حسین(ع) متحمل شد، همچنان احساسات را در جامعه برمی‌انگیزد. حتی سردترین و سنگدل‌ترین خوانندگان؛ در خود نوعی محبت نسبت به آن مرد بزرگ می‌یابد.
مهاتما گاندی رهبر و بنیانگذار جنبش استقلال هند بود. او رهبر مبارزات آزادی‌بخش ملی مردم هند در طول تلاش آنها برای رهایی از استعمار بریتانیا بود.
مهاتما گاندی، رهبر و بنیانگذار جنبش استقلال هند
از او نقل شده است که گفت: «من برای مردم هند چیز جدیدی نیاوردم. فقط نتایجی را که از تحقیقاتم در مورد تاریخ کربلا و قهرمانان واقعه عاشورا به دست آوردم برایشان آوردم. اگر بخواهیم هند را آزاد کنیم، بر ما واجب است که همان راهی را که حسین بن علی(ع) طی کرد، طی کنیم.
ترجمه: محمدحسن گودرزی