استاد حوزه علمیه گفت: آن ثنا و ستایشی دارای ارزش است که ریشه دار بوده و به حمد الهی متصل باشد چرا که این ریشه بیانگر عمق معرفت انسان‌ها نسبت به خداوند متعال است.

خبرگزاری مهر - گروه دین و آئین: ماه مبارک رمضان، ماه ارتباط‌گیری با پروردگار عالم است، ماهی که خداوند متعال همه درهای رحمت خویش را به روی بندگانش باز می‌کند و همه انسان‌ها را فرا می‌خواند. پروردگار در این ماه سفره کرم و رحمتش را به روی همه انسان‌ها باز می‌گشاید تا انسان‌ها با هر ظرفیتی پای این سفره بنشیند و با چه همتی از این سفره بهره برداری کند. یکی از این فرصت‌های مهم در این ماه آشنایی هر چه بیشتر با دعاها است دعاهایی که از حضرات معصوم به ما رسیده است یکی از این دعاهایی که در شب‌های ماه مبارک رمضان تلاوت می‌شود دعایی به نام دعای افتتاح است.

دعای افتتاح از دعاهای شب‌های ماه رمضان که محمد بن عثمان از نایبان خاص امام زمان (عج) آن را نقل کرده است. دعای افتتاح شامل مطالبی درباره خداشناسی، لزوم خوف و رجاء، توفیق عبادت، حکمت تأخیر استجابت دعا و ارزش مناجات با خدا است. بند آخر این دعا به اظهار علاقه به دولت اسلامی در پرتو ظهور امام مهدی (عج)، بیان هدف حکومت اسلامی و وظیفه شیعیان در قبال آن پرداخته است.

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران در سلسله یادداشت‌هایی از رهگذر شرح و تفسیر دعای افتتاح زوایای پنهانی که در این دعای نورانی نهفته است را مطرح و مطالب آن تقدیم مخاطبان می‌شود. آنچه در ادامه می‌خوانید بخش اول از این سلسله مباحث است:

مرحوم سید بن طاووس در کتاب الاقبال بالاعمال الحسنه دعای افتتاح را به دو سند نقل می‌کند سند اول را با محمد بن ابی قره با سند خودش از سکونی نقل می‌کند که سکونی می‌گوید از احمد بن محمد بن عثمان خواستم دعاهایی که عمویشان محمد بن عثمان بن سعید عمری که از نواب خاص امام زمان (عج) بوده و در ماه مبارک رمضان آنها را می‌خواند برایم بیاورد ایشان نیز دفتری را آورد و در ضمن این دفتر دعای افتتاح بود. سند دیگری نیز وجود دارد اینکه سید بن طاووس در کتاب اقبال از ابوحمزه ثمالی که از شاگردان خوب امام سجاد (ع) بوده نقل می‌کند که حضرت در ماه مبارک رمضان تمام شب را تا صبح نماز می‌خواندند و چون سحر می‌شد دعای افتتاح را قرائت می‌کردند لذا در حقیقت راوی دعای افتتاح از ابو حمزه ثمالی است و از ایشان دعای افتتاح نقل شده است بنابراین ایشان دعای افتتاح را از امام سجاد (ع) دریافت کرده است.

معنای تحت اللفظی این فراز از دعای افتتاح این است بارالها من ثنای خودم را بر حمل تو آغاز می‌کنم و ستایشم را از ذاتت با حمل تو آغاز می سازم؛ چرا که وقتی حمد بر کسی جاری شد حمد حکایت از معرفت دارد و بر خواسته از معرفت و خاستگاهش دل‌های انسان‌های ستایشگر است.

اَللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِک وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّک

در این فراز آمده خدایا من ستایش تو را با حمد آغاز می‌کنم چرا که حمد تو سبب می‌شود معرفت من نسبت به تو روز به روز تکمیل‌تر شود، همین امر باعث می‌شود که حمد من جنبه حقیقت به خودش بگیرد بنابراین من تمام ثنا و ستایش را به وسیله حمد انجام می‌دهم. یعنی ابتدا تو را می‌ستایم چرا که اگر حمد تو نباشد همه ستایش‌هایی که من می‌خواهم انجام دهم همه آنها بی فایده است و به درد نمی‌خورد بنابراین از هر موجودی که می‌خواهم تعریف و تمجید کنم همه و همه منوط به این است که ابتدا تو را تمجید کنم چرا که حمد و ستایش تو در حقیقت ستودن همه خیرات و مبرات است. ارج گذاشتن به همه خیرات، کمال‌ها و جمال‌ها است لذا هر ثنائی بخواهم داشته باشم اگر منوط به حمد تو نباشد آن ثنا لغو است.

بر این اساس آن ثنائی دارای ارزش است که ریشه داشته و به حمد الهی متصل باشد چرا که این ریشه بیانگر عمق معرفت انسان‌ها نسبت به خداوند متعال است.