نصر  فعالیت کشاورزی از دیرباز و بنا به‌ضرورت جزو لاینفک زندگی مردمان بوده است و زندگی روستایی عمدتاً بر این استوار است، اما توسعه شهرنشینی و هم‌زمان زندگی مدرن بخش قابل‌توجهی از مردم کره زمین را از تجربه زندگی روستایی و فعالیت کشاورزی محروم کرده است که علت آن به ماهیت زندگی شهری و الزامات آن مربوط می‌شود.

زندگی مدرن و شهرنشینی باعث شده انسان اجباراً از زندگی روستایی و طبیعت فاصله بگیرد و بهره‌مندی مردم شهرنشین از مواهب طبیعی و به‌ویژه روستایی محدود شود.
اما گردشگری فرصتی است در پاسخ به این نیاز مبرم، از طرفی مقوله گردشگری دارای تنوع بوده و در نتیجه بخشی از آن به موضوع طبیعت وزندگی روستایی و کشاورزی معطوف شده است، به‌عبارت‌دیگر اکو توریسم و اگروتوریسم به‌عنوان بخشی از سبد گردشگری در تأمین لذت و تجربه سفر نقش قابل‌توجهی دارند.
سفر از دیرباز به‌عنوان بخشی از زندگی بشر بوده و البته امروزه با توجه به توسعه فرهنگ و ارتقا نگرش بشر ترتیبات خاصی یافته است، از طرفی زندگی شهری و صنعتی شدن نگاه مردم به سیر و سیاحت و نوع آن را دستخوش تغییر و تحول کرده است، یکی از این مقولات در حوزه گردشگری کشاورزی است. گردشگری کشاورزی در کنار سایر انواع گردشگری توانسته پاسخ گوی بخشی از نیاز سیاحت‌گران و گردشگران باشد.
تنوع محصولات کشاورزی و ارتباط مستقیم با طبیعت و محیط‌زیست و همچنین تأمین بخش عمده‌ای از مایحتاج زندگی در مناطق مختلف، نحوه کشت، داشت، برداشت و البته کنجکاوی گردشگران برای درک تجربه‌های جدید موجبات توجه به گردشگری کشاورزی شده است.
آذربایجان شرقی با توجه به اقلیم و شرایط آب و هوایی مستعد تولید انواع محصولات کشاورزی است و به نحوی در اکثر ماه‌های سال به‌عنوان تأمین‌کننده مایحتاج مردم در کشور جایگاه خاصی دارد، از طرفی تنوع این محصولات از شمال تا جنوب استان گویای استعداد و ظرفیت ویژه آن در توسعه گردشگری کشاورزی است.
محصولات کشاورزی این استان بنا بر موقعیت جغرافیایی، عمدتاً از اواخر فصل بهار، تابستان و پاییز وارد بازار مصرف می‌شود و این موضوع هم‌زمانی خاصی با ورود و افزایش گردشگران در این استان دارد، به عبارتی قرار داشتن اوج سفر گردشگران به استان در فصول ذکرشده فرصت بسیار مغتنمی برای بهره‌مندی از ظرفیت بی‌بدیل گردشگری کشاورزی و هدایت بخش عمده‌ای از گردشگران به بهره‌مندی از این مزیت ارزشمند است.
آذربایجان شرقی با توجه به پراکندگی متنوع محصولات می‌تواند سبد ارزشمندی در گردشگری کشاورزی معرفی نماید، به‌گونه‌ای که مزیت نسبی در تولید محصولات کشاورزی نسبت به سایر استان‌ها دارد. تولید انگور و فرآوری آن در جنوب استان (عمدتاً شهرهای بناب و ملکان) تولید انواع سیب در باغات مراغه و اهر، محصول زعفران در مرند، انواع محصولات سردرختی ازجمله هلو و شلیل در شبستر، سماق در هوراند، زغال‌اخته در کلیبر گردو و بادام در عجب‌شیر، باغات پسته و گلستان‌های گل محمدی در آذرشهر و اسکو، باغ‌های سبزی مختلف در کل استان تولید انواع لبنیات و عسل در دامنه‌های سهند به‌ویژه در سراب، تولید انار در باغات جلفا و تولید انواع ماکیان در فصول مختلف سال و گلخانه‌های مختلف تولید محصولات کشاورزی و انواع گل‌های تزیینی، وجود صنایع مختلف تبدیلی محصولات کشاورزی بیانگر تنوع محصولات و همچنین ظرفیت ارزشمند استان برای جذب گردشگر در حوزه کشاورزی استان است.
استان آذربایجان شرقی با دارا بودن بیش از یک‌میلیون و ۲۵۰ هکتار اراضی باغی و زراعی دارای تنوع محصولات کشاورزی، ظرفیت بی‌نظیری در زمینه گردشگری کشاورزی است.
عرضه مستقیم این محصولات باقیمت مناسب و همچنین حضور گردشگران در باغات و مزارع و ایفای نقش در برداشت محصول و فرآوری آن و استفاده از بسته‌های متنوع عرضه محصولات یا مشارکت گردشگر در تولید بخشی از محصول مزیت‌های متنوعی هستند که می‌تواند لذت سفر را در این استان برای گردشگران دوچندان کند، از طرفی تقویت درآمد کشاورزان از طریق عرضه مستقیم محصولات در قالب بازارچه‌های فصلی و همچنین تبادلات فرهنگی از دیگر مزایای گردشگری کشاورزی است، البته در کنار حضور مستقیم گردشگران در باغ‌ها و مزارع و ایفای نقش در مراحل مختلف تولید محصول، می‌توان با برگزاری جشنواره‌های متعدد محصولات کشاورزی در معرفی قابلیت‌ها و توانمندی‌های هر منطقه بر جذابیت این امر افزود.
در یک نگاه کلی می‌توان بستر کشاورزی در استان آذربایجان شرقی را برای بسیاری از گردشگران دارای جذابیت دانست، وجود فرهنگ‌های مختلف بومی درکشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی که در هر منطقه منحصربه‌فرد است، همچنین تعاملات فرهنگی گردشگران و کشاورزان در محیط‌های بومی از دیگر مزیت‌های عمده می‌تواند باشد، لذا آشنایی بافرهنگ‌های مختلف و متنوع و همچنین تقویت باور صیانت از محیط‌زیست به‌عنوان یک اصل مسلم حیات بشری و ایجاد گفت‌وگوی فرهنگی می‌تواند از مزایای گردشگری کشاورزی باشد.

بهنام رحیم زاده، کارشناس مسئول امور بوم گردی و کشاورزی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی