جام جم آنلاين: بسياري از ما در طول زندگي شاهد از حال رفتن يا به اصطلاح غش‌كردن اطرافيان و نزديكان خود بوده يا در بسياري از مواقع در فيلم‌ها و سريال‌هاي تلويزيوني افرادي را كه در اثر شنيدن يك خبر ناخوشايند مدت كوتاهي به اين حالت دچار مي‌شوند، ديده‌ايم.غش‌كردن را بيهوش‌شدن و از دست‌دادن موقت هوشياري به طور ناگهاني و بـراي مدتي كوتاه در نتيجه نرسيدن خون كافي به مغز تعريف مي‌كنند.
دكتر نورالدين صدرالاسلامي، متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با جام‌جم مي‌گويد: هنگامي كه جريان خون به مغز كم شود به اين دليل كه مغز كنترل خود را روي اعضاي بدن از دست مي‌دهد، قدرت و هوشياري كم يا از بين رفته و فرد غش مي‌كند.
وي مي‌افزايد: اگر غش‌كردن با يك مشكل جدي پزشكي همراه نباشد اين عارضه معمولا بعد از چند ثانيه يا چند دقيقه برطرف شده و فرد دوباره هوشيار مي‌شود.
علايم
آشنايي با نشانه‌هاي غش‌كردن، بسيار مهم است زيرا عدم اطلاع از علائم اين عارضه مي‌تواند سبب به خطرانداختن جان فرد شود. دكتر صدرالاسلامي با بيان اين‌كه فردي كه در حال غش‌كردن است به دليل رسيدن خون كمتري به پوست ابتدا دچار رنگ‌پريدگي شده و سپس هوشياري خود را از دست مي‌دهد، مي‌افزايد: احساس سبك‌شدن سر بـه طور ناگهاني، ضعف عمومي، تاري ديد ناگهاني و احساس صدايي مثل سوت در گوش، تهوع و استفراغ، رنگ پريدگي و تعريق، گزگز دست و پا، نبض ضعيف، تنفس سطحي و افت فشار خون و در نهايت از دست دادن تعادل، سقوط و بيهوش‌شدن از علايم شايع غش هستند.
علل
شايع‌ترين علت غش، بروز شوك عروقي است. اين متخصص مغز و اعصاب مي‌گويد: غش مي‌تواند در يك فرد كاملا سالم در نتيجه يك عكس‌العمل عاطفي نظير شنيدن خبرهاي ناراحت‌كننده يا حتي خوب، ديدن صحنه‌اي ناخوشايند (شوك هيجاني)، درد شديد، ترس و استرس، خستگي مفرط، ايستادن طولاني، گرما، برخاستن ناگهاني از حالت خوابيده به نشسته يا ايستاده، سوءتغذيه، كم‌خوني، فقدان هواي تازه يا حتي مصرف داروهاي غيرمجاز روانگردان باشد.
اين عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي كردستان توضيح مي‌دهد: حملات غش همچنين ممكن است متعاقب يكسري بيماري‌هاي قلبي ـ عروقي، علل عصبي، افت قند خون و همچنين شل‌شدن ناگهاني عروق بدن در اثر محرك‌هاي داخلي يا خارجي نظير سنكوپ سينوس كاروتيد، سنكوپ دفع ادرار، سنكوپ عصبي و قلبي و همچنين كاهش حجم خون به دليل خونريزي، اسهال و استفراغ شديد نيز ديده شود.
برخورد با بيمار
هرچند اين عارضه در اغلب موارد ممكن است داراي اهميت پزشكي نبوده، اما در مواردي مي‌تواند نشان از يك بيماري جدي در فرد نيز باشد. دكتر صدرالاسلامي با بيان اين‌كه معمولا در عرض يك دقيقه درازكشيدن، جريان خون فرد غش كرده به حالت قبلي بازگشته و هوشياري دوباره باز خواهد گشت، مي‌گويد: بايستي بيمار در وضعيت درازكش قرار گرفته و پاها بالاتر از سر قرار گيرد تا جريان خون به سمت مغز برقرار شود. در صورتي كه امكان دراز كشيدن نباشد مي‌توان سر بيمار را در حالت نشسته وسط دو زانو قرار داد.
وي مي‌افزايد: مي‌توان با پاشيدن كمي آب سرد به صورت بيمار يا واردكردن محركي به او باعث انقباض دوباره عروق بدن فرد و برگشت به حالت هوشياري شد، اما اگر فرد به محرك‌ها پاسخ نداد ارزيابي علائم حياتي (نبض و تنفس) و در صورت لزوم اقدامات اوليه چون احياي قلبي و ريوي تا رساندن بيمار به مراكز درماني ضروري است.
توصيه
بيهوشي را بايد مانند يك فوريت پزشكي و تا زماني كه نشانه‌هاي آن به طور كامل در فرد از بين نرفته است تحت درمان قرار داد.
اين استاديار دانشگاه در پايان توصيه مي‌كند: بايد در نظر داشت تا موقعي كه بيمار، هوشياري نسبي خود را به دست نياورده است از دادن مايعات نظير آب قند يا خوراكي ديگر به او خودداري شود زيرا آب قند در حالتي كه هوشياري فرد كامل نيست، به داخل ريه‌ها وارد شده و باعث اختلالات تنفسي و حتي خفگي خواهد شد.
سعيد كريمي
جام‌جم