رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تاکید بر اینکه تا زمانی‌که نسبت علوم انسانی و فقه را تعریف نکنیم، نمی‌توانیم بین فقه و علوم انسانی سطح مثبتی را تعریف کنیم، اظهار کرد: باید مشخص شود چه تعاملاتی بین فقه و علوم انسانی باید وجود داشته باشد.
به گزارش ایسنا، آیت الله علی‌اکبر رشاد امروز در مراسم افتتاحیه ششمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی که در سالن همایش‌های صدا و سیما برگزار شد، با اشاره به اهمیت بررسی نسبت مطالعات فقه با علوم انسانی، اظهار کرد: امروزه علوم انسانی، رقیب شریعت هستند. چرا که دین سبک زندگی بشر را نشان می‌دهد و امروز، علوم انسانی نیز مدعی است که با شاخه‌ها و رشته‌های مختلف، همه شئون زندگی بشر را اداره می‌کند. در دنیا و کشور ما علوم انسانی، نسبت به شریعت پیشی گرفته است.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به ضرورت تشکیل کمیته‌ای در خصوص فقه و علوم انسانی تاکید کرد و گفت: یکی از موضوعات مهم و مرتبط با تحول در علوم انسانی که متولیان این کنگره باید به آن توجه کنند، این است که در کنار مجموعه کمیسیون‌های این کنگره، مجموعه‌ای نیز برای فقه و علوم انسانی تشکیل شود. اگر بنا باشد که کنگره هر دوره به موضوعات مختلفی بپردازد، یکی از موضوعات مهم، حیاتی، کاربردی و به شدت مورد تایید همین مسئله مناسبات فقه و علوم انسانی است.
وی تصریح کرد: امروز بخش عمده‌ای از زندگی ما را علوم انسانی سکولار که از غرب آمده در اختیار دارند؛ فرافکنی نمی‌کنیم؛ اما نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد که بسیاری از مشکلات جامعه ما ناشی از همین علوم انسانی سکولار است که در بخش‌هایی نیز نه تنها سکولار که الحادی است.
رشاد با تاکید بر این موضوع که تا زمانی که نسبت علوم انسانی و فقه را تعریف نکنیم، نمی‌توانیم بین فقه و علوم انسانی سطح مثبتی را تعریف کنیم، تصریح کرد: باید مشخص شود چه تعاملاتی بین فقه و علوم انسانی باید وجود داشته باشد. علم پنج مولفه دارد که تا زمانی که با هم سازگار نباشند، دستگاهی به نام علم تشکیل نمی‌شود و پنج مولفه علم؛ مبانی، اصول، فلسفه، منطق و غایت هستند. در این پنج محور داد و ستد بین علوم انسانی و فقه وجود دارد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: علوم انسانی عهده دار شناخت، تبیین و پاسخگوی حیات بشر در عرصه‌های گوناگون است که رخ می‌دهد. ما از این سخن نمی‌گوییم که فقه جایگزین علوم انسانی شود، بلکه باید نسبت و مناسبات آن را بررسی کنیم. هر آنچه که درباره انسان سخن بگوید و انسان را بشناسد و تعریف کند، جزء موضوعات علوم انسانی محسوب می‌شود.
وی شناخت انسان را اولین مسئله علوم انسانی دانست و گفت: شهید مطهری بخشی از کلام را به شناخت انسان و علوم انسانی اختصاص داد.
رشاد با بیان اینکه فقه به علوم انسانی نیاز دارد، تصریح کرد: علوم انسانی درس‌های فلسفه توصیفی، تبیینی و تجویزی دارد. با وجود علوم انسانی موجود، باز هم به این گروه از دانش نیاز داریم. هر رشته از علوم انسانی موضوعی دارد که خود آن را می‌شناسد و موضوعاتی است که قرار است درباره آن حکم صادر کند. علوم انسانی اسلامی بدون فقه نظام‌ساز ممکن نیست. خواه ناخواه علوم انسانی انسان را اداره می‌کند و نمی‌توان فقه را جایگزین علوم انسانی کرد، ولی اینکه چه مناسبتی بین این دو برقرار است، نیاز به بررسی دارد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در پایان با اشاره به اینکه موضوعات متعددی در حوزه علوم‌انسانی همچون ارتباط آن با فضای دیجیتال مطرح است، گفت: تشکیل کمیسیونی با عنوان فقه علوم انسانی می‌تواند دین را به عرصه زندگی وارد کند. بر همین اساس باید به این‌امر توجه‌ویژه شود.