رهبر انقلاب در دومين نشست انديشههاي راهبردي تاكيد كردند: وضع فعلي عدالت مطلقا راضيكننده نيست؛ لزوم پرهيز از 'مونتاژ' در تحصيل نظريه اسلامي عدالت
دومين نشست انديشه هاي راهبردي در جمهوري اسلامي، صبح امروز با "موضوع عدالت " و با هم انديشي و تبادل نظر رهبر معظم انقلاب و دهها نفر از انديشمندان، متفكران، استادان و محققان دانشگاهي و حوزوي برگزار شد.
به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از پايگاه اطلاع رساني دفتر مقام معظم رهبري، در اين نشست 4 ساعته، ابتدا 10 نفر از صاحبنظران و نخبگان در دو بخش نظري و كاربردي ديدگاههاي خود را درباره "مباني، مفاهيم، ابعاد، كاركردها و ضرورتهاي عدالت " بيان كردند.
اولين نشست انديشه هاي راهبردي در جمهوري اسلامي، آذر ماه سال گذشته با موضوع الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت برگزار شده بود.
حضرت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب اسلامي در اين هم انديشي راهبردي، با تأكيد بر ضرورت تلاش جدي و تضارب آراي انديشمندان و متفكران براي دستيابي به نظريه اسلامي ناب در باب عدالت، كارهاي انجام شده براي تحقق عدالت اجتماعي را در سه دهه اخير خوب ارزيابي كردند اما افزودند: وضع فعلي، مطلقاً راضي كننده نيست چرا كه نظام اسلامي به دنبال اجراي حداكثر عدالت و تحقق كامل عدالت به مفهوم يك ارزش مطلق و همگاني است.
ايشان، مطالب مطرح شده در اين هم انديشي را پرمغز و مفيد دانستند و خاطرنشان كردند: نشست امروز، تنها يك آغاز بود و اميدواريم مبحث عدالت با استفاده از ظرفيت گسترده صاحبنظران سراسر كشور، به گفتماني نخبگاني تبديل شود و با استمرار و پيگيري شايسته، به سرانجامي مبارك برسد.
ايشان، عدالت را دغدغه هميشگي بشر دانستند و با اشاره به ورود متفكران و انديشمندان تاريخ بشر به اين مقوله خاطرنشان كردند بررسي دقيق نشان مي دهد كه با وجود نظريه پردازي هاي مختلف انديشمندان در مبحث عدالت، نقش اديان الهي در اين مقوله، بي نظير و استثنايي بوده است.
رهبر انقلاب اسلامي، با استناد به قرآن مجيد، عدالت را هدف اصلي اديان برشمردند و افزودند: عدالت، هدف نظام سازي اجتماعي اديان و حركت بشر در چارچوب دين بوده است و اين اهتمام جدي به عدالت، در هيچ مكتب بشري يافت نمي شود.
حضرت آيت الله خامنه اي در تبيين بيشتر تفاوت عدالت در "نگاه اديان و مكاتب بشري " خاطرنشان كردند: انبياء علاوه بر تبيين عدالت، براي تحقق آن، عملاً با طاغوتها و ستمگران وارد پيكار مي شدند و در معارضه ظالم و مظلوم، هميشه در جبهه مظلومان بوده اند اما نظريه پردازان فقط در حد حرف و كلام به "عدالت " پرداخته اند.
ايشان، اعتقاد همه اديان الهي به منتهي شدن تاريخ بشر به دوران مبتني بر عدل را سومين "تفاوت "عدالت " در اديان الهي و مكاتب بشري " دانستند و افزودند: اديان الهي در نگاه به مبدأ خلقت هستي و بشر - در مسير حركت تاريخي ملتها و در تبيين پايان اين مسير يعني معاد، همواره بر عنصر عدالت تأكيد كرده اند كه اين مسئله اي استثنايي و بي نظير است.
حضرت آيت الله خامنه اي افزودند: براساس همين نگاه ديني بود كه "عدالت " در انقلاب اسلامي نيز از همان آغاز، جايگاهي بي نظير يافت و در شعارهاي ملت - قانون اساسي - سخنان و ديدگاههاي امام خميني (رض) و دورانهاي مختلف حيات سي و دو ساله جمهوري اسلامي، به عنوان يك ارزش مطلق مورد تأكيد قرار گرفت.
رهبر انقلاب اسلامي، عدالت را سرلوحه دغدغه هاي هميشگي نظام اسلامي دانستند و با اشاره به كارهاي فراوان و گسترده اي كه پس از انقلاب براي تحقق عدالت اجتماعي انجام شده افزودند: اين كارهاي خوب، راضي كننده نيست چرا كه ما براساس نگاه اسلامي، تحقق كامل عدالت و محو هرگونه ظلم را هدف قرار داده ايم كه براي پر كردن فاصله وسيع وضع موجود و تحقق عدالت اجتماعي، بايد تلاش مستمر، جدي و همه جانبه انجام داد.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به توجه امروز نظام اسلامي براي دستيابي به نظريه اسلامي ناب در مقوله عدالت افزودند: تا امروز نيز شناخت و تعاريف اجمالي از عدالت وجود داشته است اما بايد تلاش كنيم عدالت به گفتماني زنده و هميشه حاضر در صحنه هاي مختلف كشور تبديل شود و در ميان نخبگان - مسئولان - مردم و بخصوص نسل جوان همواره به عنوان يك مسئله اصلي مطرح باشد.
ايشان در تبيين بيشتر اهداف برگزاري نشست انديشه هاي راهبردي درباره عدالت افزودند: براي كاهش فاصله كنوني تا تحقق حداكثري عدالت، بايد به روشها و راهكارهاي جديد و مؤثر دست پيدا كنيم كه اين مسئله نيز به هم انديشي متفكران نياز دارد.
رهبر انقلاب اسلامي دوران آزمون و خطا را در مقوله عدالت، دوراني سپري شده دانستند و تأكيد كردند: در سه دهه اخير در موارد زيادي، در باب عدالت بصورت آزمون و خطا عمل كرده ايم اما از اين پس بايد، براساس تعاريف و روشهاي متقن حركت كنيم.
رهبر انقلاب اسلامي، حركت كشور در مسير پيشرفتهاي سريع و جهشي را يكي ديگر از عوامل ضرورت توجه بيشتر به مقوله عدالت برشمردند و افزودند: ادامه اين حركت پرشتاب، نيازمند تصميم گيريهاي بزرگ است و اگر در اين تصميم گيريها از عنصر عدالت و "ارتباط عدالت و پيشرفت " غفلت شود، خسارات فراواني به بار خواهد آمد.
ايشان در ادامه سخنانشان با تمركز بر مبحث نظري عدالت، افزودند: هدف ما رسيدن به نظريه اسلامي ناب و خالص در باب عدالت است كه براي دستيابي به اين هدف بسيار مهم، بايد با نگاه متجددانه و نوآورانه، به منابع اسلامي رجوع كنيم و با استفاده از متدها و فنون خاص اين كار، نظريه اسلامي خالص را در مقوله عدالت استخراج كنيم.
ايشان در همين زمينه تأكيد كردند: در دستيابي به نظريه اسلامي عدالت بايد از التقاط و هرگونه مونتاژ نظريه هاي ديگر بشدت پرهيز كرد و با مراجعه به منابع اصيل اسلامي، اين نظريه را استخراج نمود.
حضرت آيت الله خامنه اي، تعريف عدالت را در هر مكتب مبتني بر پايه هاي هستي شناسي آن مكتب دانستند و افزودند: به همين علت نبايد در شناخت نظريه اسلامي عدالت، از مكاتب ديگر، استفاده كرد.
حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به تفاوت عميق نگاه اسلام و مكاتب بشري به عدالت افزودند: عدالت در اسلام، ناشي از حق است و عدالت ورزي يك وظيفه الهي محسوب مي شود در حاليكه در مكاتب بشري، اين نگاه وجود ندارد.
رهبر انقلاب اسلامي، تعدد و تضارب آرا را نيازي واقعي در روند دستيابي به نظريه اسلامي ناب در باب عدالت دانستند و افزودند: نبايد كسي تصور كند كه در اين مقوله، با نوعي پيش داوري مي خواهيم به برداشتي كه در ذهنمان است برسيم بلكه بايد تلاش كنيم در پرتو تضارب آرا و نشاط علمي، به آنچه حق و صحيح است دست يابيم.
حضرت آيت الله خامنه اي تأكيد كردند: حتي پس از دستيابي به نظريه اسلامي خالص درباب عدالت، تضارب آرا در اين زمينه بايد همواره ادامه داشته باشد.
ايشان افزودند: در اين مقطع در واقع بايد تلاش كرد به يك جمع بندي قوي - متقن، مستدل و منسجم در باب عدالت دست يافت تا برنامه هاي درازمدت با اتكاء به آنها تدوين شود.
رهبر انقلاب اسلامي افزودند: پس از اين جمع بندي نيز بايد پژوهشهاي جديدي بويژه در مباحث كاربردي و روشهاي اجراي نظريه صورت گيرد كه در اين زمينه مي توانيم از تجربيات مفيد ديگران نيز استفاده كنيم.
حضرت آيت الله خامنه اي، ايجاد رشته عدالت پژوهي در حوزه و دانشگاه را، نوعي سرمايه گذاري مفيد براي ايجاد و تقويت گفتمان عدالت و تربيت نيروهاي توانمند دانستند و افزودند: يكي ديگر از كارهاي مهم نظري، يافتن شاخص براي اندازه گيري ميزان تحقق عدالت اجتماعي است.
ايشان خاطرنشان كردند: برخي شاخص هاي مطرح در نظريه هاي غربي در شرايط خاص قابل استفاده است اما بسياري از آنها ناقص و يا كلاً غلط است بنابراين بايد شاخص هايي مستقل براي تحقق عدالت از ديدگاه اسلام تعريف شود.
رهبر انقلاب اسلامي، توجه مجلس و شوراي نگهبان را به مقوله عدالت در هر نوع قانون گذاري، از كارهاي ضروري برشمردند و افزودند: در عرصه عمل بايد براي اجراي عدالت اجتماعي كارهاي فراوان انجام شود.
حضرت آيت الله خامنه اي در پايان سخنانشان، اعتقاد به مبدأ و معاد را در مسئله عدالت، داراي نقشي اساسي خواندند و افزودند: اعتقاد به معاد، و باور داشتن تجسم اعمال در قيامت، موجب نيرو و نشاط عدالت خواهانه مي شود و در واقع نمي توان در جامعه اي كه اعتقاد به مبدأ و معاد وجود ندارد، عدالت حقيقي را مستقر كرد.
ايشان، تلاش هر فرد براي اجراي عدالت درباره خود را نكته مهم ديگري در مقوله عدالت خواندند و افزودند: نگاه عادلانه هر فرد به خود، موجب دوري از گناه و ايجاد حالت خضوع و خشوع در مقابل پروردگار مي شود و اين مسئله به ايجاد عدالت اجتماعي نيز كمك مي كند.