یک متخصص مشاوره و عضو انجمن ازدواج و خانواده کشور، با اشاره به مشکلاتی که پاندمی کووید ۱۹ پیرامون روابط بین خانواده‌ها ایجاد کرده است، گفت: از جمله مشکلاتی که همزمان با پاندمی کووید ۱۹ برای خانواده‌ها ایجاد شده، بحث کوتاه شدن عمر بزرگترها و فوتِ سوت و کور بزرگترها است. در این ایام مسائل بزرگترهای خانواده و سالمندان بسیار جدی شده و این قطع ارتباط‌های خانوادگی خطرناک منجر به تنهایی بیش از پیش بزرگترهای خانواده‌ها شده است.
دکتر امیر لطفی حقیقت در گفت‌وگو با ایسنا، همزمان با روز خانواده و با بیان اینکه معیوب شدن ارتباط بین خانواده‌ها منجر به ایجاد آسیب‌های فراوان می‌شود، اظهار کرد: این قطع ارتباط با بزرگترها ولو به صورت مجازی در ایام پاندمی کووید ۱۹ بسیار خطرناک بوده و آثار منفی بسیاری را بر جای گذاشته است. متاسفانه بسیاری از افراد علیرغم اینکه ارتباط خود را به دلیل پاندمی کووید ۱۹ با بزرگترها و باقی اقوام نظیر عمو، دایی، خاله و… قطع کرده‌اند اما در عین حال با دوستان خود همچنان ارتباط دارند.
این دکترای مشاوره تصریح کرد: در واقع برخی از مردم ما از فضای پس از کووید ۱۹ استقبال کرده اند و به نوعی خوشحال‌اند و می‌گویند دید و بازدیدهای بین اقوام برایشان هزینه های مالی زیاد، چشم و هم چشمی و... داشته و اصلا حوصله ارتباط با اقوام و فامیل را نداریم. در حال حاضر اقوام و خانواده‌ها از نظر تعاملی و ارتباطی رفتار خوبی با هم ندارند و این مساله‌ای جدی است که آسیب جبران ناپذیری بر خانواده خواهد گذاشت، کما اینکه آثارش را الان گذاشته است.
تغییر روابط خانوادگی زیر سایه کرونا
به گفته این عضو تیم تخصصی مشاوره ازدواج و زوج در انجمن ازدواج و خانواده کشور، پدیده پاندمی کووید ۱۹ را یکی از مشکلات عدیده جامعه ما بوده که جامعه را با شوک روانی، سلامتی، شیوه عملکردی، انگیزشی مواجه و بازتعریف مرزهای زناشویی را دچار بحران و تغییر جدی کرده است، به طوری که روابط زناشویی، پدر ـ فرزندی و تربیتی به طور کلی با تغییرات جدی مواجه شده‌اند که ناشی از بحران کووید ۱۹ بود چراکه کووید ۱۹ آمیختگی و وابستگی نزدیکی با متغیر اضطراب داشت.
این پژوهشگر روان درمانی فراتشخیصی معتقد است که با پاندمی کووید ۱۹، جامعه دچار تعییر شد و رفتارهای عمومی اعضای خانواده تغییر کرد و این مساله تاثیراتی به غایت منفی در روابط بین اعضای خانواده ایجاد کرد که از جمله آنها افت شرایط مالی، تغییراتی در اثر اضطراب هایی که از محیط بیرون وارد خانواده شد، اضطراب مرگ و از دست دادن و تنهایی است. این شرایط به عنوان متغیری که ایجاد کننده انقطاع عاطفی و درگیری بین اعضای خانواده است، یک به یک وارد خانواده شد.
انقطاع عاطفی اعضای خانواده با کوچک شدن خانواده‌ها و جبران خلاء‌ها خارج از مرز خانواده
لطفی با اشاره به کاهش فرزند آوری و کوچک شدن خانواده‌ها که پیش و پس در پاندمی کووید ۱۹ نیز شاهد آن بودیم و با بیان اینکه کوچک شدن خانواده‌ها اثرات آسیب زایی دارد، ادامه داد: وقتی فرد از داشتن عوامل خانوادگی مثل خواهر، برادر و شرایط مثبت ناشی
از تعاملات انسانی اجتماعی بودن بی بهره می‌شود تبعا احساس تنهایی، فقر ارتباطی و انقطاع عاطفی برایش ایجاد و طبعا نیاز به ارتباط با افراد بیرون از خانواده پیدا می‌کند اما در عین حال هیچ وقت از چنین مساله‌ای نمی‌توان به این نتیجه رسید که چون خانواده ها کوچک شده‌اند پس ای مردم ما باید جمعیت را زیاد کنیم. تا زمانی که شرایط و مشکلات و بحران اقتصادی و انگیزه کافی برای زندگی وحود ندارد و مردم شاهد تضاد طبقاتی و اقتصاد معیوب باشند نمی‌توان انتظار افزایش جمعیت را داشت. این مسائل نباید با درخواست و نصیحت انجام شود بلکه لازمه‌اش دادن امتیازات، تشویق مالی، دادن وام‌های بلاعوض خوب و استخدام رسمی است.
عضو تیم تخصصی مشاوره ازدواج و زوج در انجمن ازدواج و خانواده کشور در عین حال با اشاره به تبعات منفی کوچک شدن خانواده‌ها، این را هم گفت که زمانی که فردی احساس تنهایی کند این خلاء را با افراد غیر خودی و خارج از مرز خانواده جبران می‌کند که اگرچه مزیت‌هایی دارد اما معایبش بیشتر است چراکه فرد هم خونی که از اعضا خانواده است بسیار در رشد اجتماعی، فرهنگی و معنوی ما اثر گذار است. برای نمونه کشور چین اگرچه چند سال پیش قانون تک فرزندی را وضع کرد اما اکنون به دلیل آگاهی از اثرات منفی روحی و روانی و ... آن، این قانون را برداشته است.
روابط ماشینی اعضای خانواده
لطفی افزود: در حال حاضر روابط بین اعضای خانواده "ماشینی" شده است. روابط حال حاضر بیشتر شبیه ماشین حساب و مصنوعی است. گویی افراد از هم سبقت می‌گیرند که فرزندان خود را معیوب بزرگ کنند و یا اینکه فاصله‌های بین اعضای خانواده را بیش از حد تعریف کرده‌اند که خود منجر به زیان شده است. مردم باید روان‌تر زندگی کنند. روابط بین خانواده‌ها آسیب خورده و اگرچه قابلیت درمان دارد اما سخت است. مشکل آن در گذار خانواده‌ها از سنت به مدرنیزم و گذار از مدرنیزم به پست مدرنیزم است. مدرنیزم در جامعه ما بسیار کوتاه شد و از این رو انتقال خانواده سنتی به پست مدرن بحران‌هایی اعم از بحران در سبک فرزند پروری، بحران در نظام آموزش و پرورش معیوب و... ایجاد کرده است. به واسطه مدارسی که نیاز به تحصیل بیش از حد را برای دانش آموز ایجاد می‌کند و انگ نا کارآمدی به بچه ها می‌زند تا به حجم بالایی از کتب و کلاسها خود را برسانند، بسیار آسیب زاست.
به گفته وی، از سوی دیگر خانواده‌هایی که می‌خواهند بچه ها بیش از حد اوج بگیرند، فرزندان خود را به ماشین تبدیل کرده‌اند و اینگونه روابط هر روز سرد تر می‌شود.
لطفی تصریح کرد: متاسفانه امروزه شبکه‌های اجتماعی عضو خانواده‌ها شده‌اند که در دلشان چیزهایی نهفته شده که جز ضرر آورده‌ای ندارند. همچنین روابط اعتقادی و اخلاقی و سالم خانواده‌ها در این جریان آسیب پذیر شده است. خانواده‌ها باید به پذیرش این مسائل برسند تا بتوانند از بحران‌ها خارج شد.
لزوم فرهنگ سازی و آموزش برای خانواده‌ها
این دکترای مشاوره در پایان سخنان خود تاکید کرد: برای تغییر شرایط فعلی خانواده‌ها باید به فرهنگ سازی و آموزش عمومی توجه کرد. وقتی یک خبر ساده به سرعت در سطح جامعه می‌پیچد و هرچند منفی اما برای مردم باور پذیر می‌شود؛ بنابراین جامعه ما آموزش پذیر است. باید ارباب حوزه آموزش و پرورش، رسانه ملی و سایر رسانه ها، سازمان‌های متولی فرهنگ به دور از طرح های ذهنی خود و بر مبنای واقعیت یک بار دیگر جامعه را بازسازی کرده و از پتانسیل لازم استفاده کنند. برای این کار نیازمند مدیریتی هستیم که واقعا برای فرهنگ و اخلاق کار کند و نه صرفا به پست و مقام توجه داشته باشد.