غار آغ بولاق
در نزدیکی روستای قدمگاه (بادامیار) واقع در جنوب شهرستان آذرشهر قرار داشته و احتمالا متعلق به دوره پیش از اسلام است. مقطع فضای غار زیرزمینی دایره شکل است و قطری برابر 15 متر دارد.
دالانی به طول 9 متر و عرض و ارتفاع 5/1 و 5/2 متر است که به دهلیز وسیعتری به طول 5/4 متر و عرض20/3 متر و ارتفاع 5/2 تا 4 متر می پیوندد. سپس این دهلیز به فضای گنبدی شکل غار باز می شود. این فضا از کف تا پنجره نورگیر و سقف 12 متر ارتفاع دارد.
غار اسكندر
به فاصله 30 كيلومتري تبريز در روستاي سعيد آباد واقع شده و دسترسي به آن از طريق جاده ترانزيتي تبريز- تهران ميسر است. عرض دهانه اين غار حدود 5 متر و ديواره هاي داخل آن داراي استلاكتيت هاي جالب توجهي است.
غار دوگيجان
اين غار، كه از نوع غارهاي استلاكتيات است، در شرق شهر مرند قرار دارد و راه دسترسي به آن سواره رو مي باشد. دهانه آن به عرض 5/3 متر است
غار هامپوئيل (كبوتر)
غار كبوتر مراغه كه در اصطلاح محلي به غار هامپوئيل معروف است در 15كيلومتري جنوب شرقي مراغه واقع شده است.
اين غار در كمره كوهي صخره اي، رو به جنوب قرار گرفته است و از بستر رودخانه موردي چاي حدود 1600 متر ارتفاع دارد. دهانه غار 8 متر است و ارتفاعش به 25 تا 40 متر مي رسد. طول و عرض ميدان اول غار تقريباً 40 در 60 متر است. در ابتداي ورود به غار، كتيبه اي به زبان روسي ديده مي شود كه تاريخ آن مربوط به سال 1925 ميلادي است.
اهميت غار كبوتر به خاطر وجود چاه هاي عميق و مخوفي است كه به صورت تندره هاي سنگي و تالارهاي بزرگ ديده مي شود. اين غار بيش از غارهاي ديگر مورد توجه غارشناسان، محققان و كوهنورداني است كه همه ساله براي بازديد از آن به اين منطقه سفر مي كنند.
از دهانه غار كه وارد مي شويم به محوطه وسيعي مي رسيم كه در سقف آن دو حفره جالب توجه وجود دارد. در قسمت شمال شرقي انتهاي ميدان اول، راهرويي بسيار تنگ وجود دارد كه راه ورود به ميدان دوم است. در ميدان دوم، چهارراه وجود دارد كه دو راه به ميدان اول، يكي به سمت داخل غار و راه بعدي كه راهروي تنگي است به محوطه ديگري در جنوب شرقي غار باز مي شود.
در سمت شمالي و شمال شرقي ميدان دوم، چهار حفره و فرورفتگي گود به چشم مي خورد كه نشان دهنده وجود چهار حلقه چاه عميق است. همه ساله تغييرات زيادي در داخل غار اتفاق مي افتد. تغيیرات عمده ميدان اول و دوم از نظر زمين شناسي پيدايش خاكستر است كه گاهي تا قوزك پا و حتي تا زانو مي رسد. داخل چاه هاي متعدد غار، دو سفره آب وجود دارد كه يكي به علت ريزش از بين رفته، ولي در چاه ديگر آب وجود دارد و صداي جريان آن از بالا به گوش مي رسد. در اطراف چاه ها و ديواره ها و سقف ميدان دوم رسوبات آهكي و استلاكتيت، مناظر جالب توجه و زيبايي به وجود آورده است. هواي غار بسيار مرطوب است و در انتهاي آن به خصوص در كنار چاه سوم و چهارم هواي كافي وجود ندارد و براي رسيدن به كنار چاههاي غار، بدون تجهيزات كافي مانند طناب، نورافكن، وسايل ايمني، كپسول هوا و راهنما امكان پذير نيست.
ميراث فرهنگي