افسردگی نوجوانان یکی از مشکلات جدی سلامت روان است که باعث ایجاد احساس غم و از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها می‌شود. افسردگی روی افکار، احساسات و رفتارهای فرد اثر می‌گذارد و ممکن است مشکلات هیجانی، عملکردی و جسمانی ایجاد کند.

اگرچه افسردگی ممکن است در هر زمانی از زندگی رخ دهد، اما ممکن است علائم آن در نوجوانان و بزرگسالان متفاوت باشد. در این مقاله کودکت، به بررسی شش نشانه افسردگی در نوجوانان پرداخته می‌شود.
به این چند جمله نوجوانی که دچار افسردگی است توجه کنید:
من در پنج سالگی کودک شادی بودم. نقاشی می‌کشیدم و دور میز غذاخوری بازی می‌کردم. با صدای بلند شعر می‌خواندم و برای خودم، داستان‌های ترسناک تعریف می‌کردم. دائم مشغول بازی بودم و بارها با عروسکم بازی می‌کردم. اما بعدها همه چیز تغییر کرد. دختری آسوده‌خاطر، مانند من، نمی‌توانست از تبدیل شدن به آدمی که اکنون هستم جلوگیری کند.
البته، دقیقا نمی‌دانم این تغییر چه زمانی و چگونه اتفاق افتاد، اما این را می‌دانم که در سال‌های بین راهنمایی و دبیرستان، تمام هیجاناتم تبدیل به خشم و لذت‌هایم تبدیل به نگرانی شدد و من تبدیل به شخصی خجالتی، غمگین و مضطرب شدم.
در آن روزهای تاریک، تلاش می‌کردم از رخت‌خواب بیرون بیام و کار مفیدی انجام دهم، اما هیچ‌کس از تلاش‌های من آگاهی نداشت، زیرا این کشمکش را با هیچ‌کس در میان نمی‌گذاشتم. نمراتم افت نکرده بود، خستگی و کمبودم را بروز نمی‌دادم و به‌جای عملکرد تحصیلی ضعیف، بسیار در این زمینه موفق بودم. کلاس درس تنها راه نجات من بود و تنها مکانی بود که در آنجا احساس می‌کردم خودم را در کنترل دارم و درگیر رفتارهای پرخطر نمی‌شوم.

علائم افسردگی نوجوانان
این حال نوجوان افسرده‌ای است که سعی می‌کند افسردگی را پنهان نگه دارد. پس از کجا بدانید فرزند نوجوانتان دچار افسردگی شده است؟ برای آگاهی از این موضوع، به علائم افسردگی نوجوانان، که در ادامه به مرور آن‌ها پرداخته شده است، توجه کنید.

رفتار خصمانه، کج خلقی و خشم
تعجبی ندارد نوجوانان اغلب عصبانی باشند یا حداقل با کمترین تحریک، حالت تهاجمی به خود بگیرند. رشد پدیده‌ دشواری است و در هر مرحله از رشد، مشکلات مربوط به همان مقطع سنی بروز می‌کند. بیشتر نوجوانان، برای یافتن جایگاه خود، نه تنها در میان همسالانشان بلکه در جهان پیرامون هم تقلا می‌کنند. اما اگر فرزند نوجوانتان بیش از حد تندخو و تحریک‌پذیر باشد، مایه نگرانی است. از نشانه‌های متداول افسردگی نوجوانان بدخلقی، تخاصم، ناامیدی، از دست دادن انگیزه و خشم‌های انفجاری است.

دوری کردن از خانواده و دوستان
از دیگر علائم رایج افسردگی نوجوانان اجتناب از حضور در جمع‌های خانوادگی و دوستانه است. این دوری‌گزینی در مقایسه با بزرگسالان متفاوت است؛ به عبارت دیگر، در حالی که بزرگسالان هنگام افسردگی به انزوا و تنهایی تمایل دارند، نوجوانان معمولا به ارتباط با برخی دوستانشان ادامه می‌دهند. هرچند، نوجوانان مبتلا به افسردگی ممکن است کمتر از قبل در اجتماع حاضر شوند، از والدین خود دوری کنند یا وقت خود را با افراد جدید و متفاوتی سپری کنند.

تغییر عادات غذایی یا خواب
کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری‌های روانی هم مانند بزرگسالان ممکن است کاهش یا افزایش شدید اشتها را تجربه کنند. همچنین، ممکن است خوابیدن برایشان دشوار شود یا آنقدر احساس خستگی و کوفتگی کنند که ساده‌ترین کارها به نظرشان طاقت‌فرسا بیاید.

تغییر در عملکرد تحصیلی
بسیاری از نوجوانان درگیر بیماری‌های روحی و روانی در مدرسه هم دچار مشکل می‌شوند. در حقیقت، یکی از نشانه‌‌های رایج هشدار افسردگی نوجوانان افت شدید و ناگهانی نمرات درسی است، اما می‌دانستید پیشرفت شدید نمرات هم می‌تواند نشانه افسردگی باشد؟ بله، نوجوان افسرده زمان خود را کاملا وقف درس خواندن می‌کند، زیرا این کار تنها راهی است که می‌تواند احساس کند کار مفیدی انجام می‌دهد و همه چیز را در کنترل دارد. بنابراین، والدین باید مراقب هرگونه تغییر شدید در عملکرد تحصیلی یا رفتار نوجوان باشند.

از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره یا بیش‌فعالی
نشانه رایج دیگر اختلال سلامت روان در نوجوانان علاقه ناگهانی به فعالیت‌های خاص یا از دست دادن اشتیاق و انگیزه به انجام فعالیت‌های مورد علاقه‌شان است. اگرچه نشانه‌های اختلال سلامت روان در کودکان، بر حسب سن و نوع بیماری، متفاوت است. اما همان‌قدر که از دست دادن اشتیاق نشانه وجود مشکل است، ممکن است هرگونه زیاده‌روی یا عادات عجیب نیز علامتی از افسردگی باشد، گاهی بیش‌فعالی هم ممکن است به اندازه نداشتن فعالیت کافی نگران‌کننده باشد.

صحبت کردن در مورد مرگ یا خودکشی
یکی از بدیهی‌ترین و نگران‌کننده‌ترین نشانه‌های افسردگی در نوجوانان صحبت کردن درباره مرگ، میل به مرگ یا صحبت درباره خودکشی است. البته بسیاری بر این باورند که افرادی که درباره خودکشی صحبت می‌کنند دست به این کار نمی‌زنند و فقط برای جلب توجه درباره خودکشی صحبت می‌کنند. اما براساس گزارش دفتر پیشگیری از خودکشی در آمریکا، این باور غیرواقعی است و صحبت درباره خودکشی ممکن است یکی از آخرین نشانه‌های پیشروی به سمت اقدام به خودکشی باشد. به این ترتیب، هرگونه خطری باید جدی گرفته شود.
نشانه‌های دیگری هم وجود دارد که خبر از افسردگی نوجوان می‌دهد، برای مثال، ناراحتی شدید یا احساس ناامیدی. این گروه از نوجوانان انگیزه ندارند یا نشانه‌هایی از بی‌قراری و آشفتگی از خود بروز می‌دهند. ممکن است به مواد مخدر یا مشروبات الکلی روی ‌آورند، گاهی علائم جسمانی نیز دارند و همواره از گرفتگی عضلات، دردهای مداوم و درد اعضای مختلف بدن شکایت می‌کنند.
برای درک بهتر و کمک به افسردگی نوجوانان، با آن‌ها صحبت کنید، آن‌ها را هم در کارها شریک کنید و گه‌گاه به ندای درون خود اعتماد کنید. اگر احساس می‌کنید مشکلی وجود دارد، احتمالا احساستان درست است، پس آن را پیگیری کنید. افسردگی در نوجوانان شایع است و درمان آن هم به‌راحتی امکان‌پذیر است، به شرطی که این شرایط را به‌درستی درک کنید و واکنش درستی نشان دهید.

مجله تربیت کودک و فرزندپروری «کودکت»