محققان موفق به کشف یک سیگنال مغزی شده اند که به تنهایی نشانگر رویا دیدن توسط فرد است.

به گزارش ایسنا و به نقل از آی ای، مغز به اندازه عملکرد اسرارآمیز خواب و رویا دیدن پیچیده است و نمی توان به سادگی تشخیص داد که مغز در حالت خواب، در حال رویا دیدن است یا نه.

اکنون محققان در حرکت تند چشم در خواب یک سیگنال مغزی را شناسایی کرده اند که می گوید آیا فرد در حال خواب دیدن است یا خیر.

خواب همراه با حرکات سریع چشم(REM) یکی از مراحل خواب در پستانداران است که در آن بدن در حالت خواب عمیق به‌ سر می‌برد ولی واکنش مغز در حالت بیداری است.

طی خوابِ REM، حرکات بسیار سریع چشم با دوره‌های ۱۰ تا ۲۰ ثانیه‌ای به وجود می‌آید، ضربان قلب تندتر می‌شود و میزان سوخت و ساز مغز به حد زمان بیداری می‌رسد. افزون بر این، در خلال خواب REM آدم تقریبا به طور کامل فلج می‌شود و تنها قلب، دیافراگم، ماهیچه‌های چشم و ماهیچه‌های صاف مثل ماهیچه‌های روده‌ها و رگ های خونی فعال می‌مانند.

در مقابل، در طول خواب غیر REM حرکات چشم به کلی متوقف می‌شود، تنفس و ضربان قلب به میزان چشمگیری کاهش می‌یابد، ماهیچه‌ها آرمیده می‌شوند و میزان سوخت و ساز مغز در مقایسه با دوره بیداری بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌یابد. خلاصه اینکه مشخصه‌ اصلی خواب غیر REM وجود مغزی غیرفعال در بدنی بسیار آرمیده است و ویژگی عمده‌ خواب REM وجود مغزی کاملاً بیدار در بدنی کم و بیش فلج است.

این دو نوع خواب، همانقدر که با بیداری تفاوت دارند از یکدیگر نیز متفاوت هستند. حتی بعضی پژوهشگران، مرحله‌ی REM را به هیچ وجه خواب به‌حساب نمی‌آورند، بلکه آن را در کنار بیداری و خواب غیر REM، حالت سوم هستی می‌دانند.

اکنون دانشمندان دانشگاه "کالیفرنیا برکلی" سیگنالی را از فعالیت مغز شناسایی کرده اند که مرحله خواب دیدن را از بیداری متمایز می کند. مرحله خواب دیدن یا رویابینی شبیه به یک مغز بیدار است که تشخیص را با استفاده از داده های الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی(EEG) دشوار می کند.

نوار مغزی تنها می تواند نشان دهد که فرد بیدار است، در خواب عمیق به سر می برد یا در خواب REM است. با این وجود برای تشخیص مرحله رویابینی در خواب REM کافی نیست و به بررسی حرکت تند چشم و انقباض ماهیچه ها توسط پزشک نیاز است.

ما اغلب رویاهای خود را در مرحله خواب REM می بینیم، در حالی که برخی رویاها ممکن است در مرحله غیر REM اتفاق بیفتد. با این حال، اطلاعات نوار مغزی می توانند در اثر نویز موجود در مغز در هنگام خواب REM دچار اختلال شوند و فعالیت الکتریکی را مانند حالت بیداری مغز تصور کنند.

"جینا لندنر" نویسنده این مطالعه گفت: این فعالیت در پس زمینه وجود دارد که ریتمیک نیست و ما مدت ها است که از آن غافل شده ایم. گاهی اوقات به آن نویز گفته می شود، اما نویز نیست، بلکه اطلاعات زیادی را در مورد سطح برانگیختگی در اختیار دارد و با استفاده از آن و تنها نگاه به نوار مغزی می توان خواب REM را از بیداری  متمایز کرد و تشخیص داد.

این مطالعه با هدف نظارت بر افراد بیهوش شده هنگام عمل جراحی و درک تفاوت های ناخودآگاه بین خواب غیر طبیعی و طبیعی انجام شد.

"لندنر" می گوید: بیهوشی می تواند عوارض جانبی داشته باشد. اگر کمی درمورد چگونگی همپوشانی آن بیاموزیم -شاید بیهوشی برخی مسیرهای خواب را ببندد- ممکن است در دراز مدت بتوانیم بیهوشی را بهبود بخشیم.

اکنون نظارت بر افرادی که در حالت اغما به سر می برند، آسان تر می شود.

"رابرت نایت" از محققان این مطالعه اضافه کرد: این یافته می تواند به عنوان مثال کسی را که در حالت آگاهی و هوشیاری قرار دارد اما قادر به حرکت نیست، تشخیص دهد.

این مطالعه در مجله eLife منتشر شده است.