به گزارش ایسنا، حدود شش ماه از هم‌نشینی با مهمانی ناخوانده که شمایلی دیگر به زندگی‌مان داده است می‌گذرد. ویروس کرونا که در روزهای آغازینِ ورودش آن‌چنان مشغله‌ای در جامعه ایجاد کرده بود که برخی از نویسندگان و شاعران کمتر سراغ نوشتن می‌رفتند حالا جای خود را در نوشته‌ها پیدا کرده است.
«کرونا» که در ماه‌های اخیر موضوع بحث‌های مردم از تاکسی و اتوبوس گرفته تا داروخانه و کتاب‌فروشی شده، فرصتی را برای اهل قلم فراهم کرده است تا بیش از پیش در خانه بمانند و در این فرصت بتوانند به خلق آثار بیشتری روی بیاورند. البته بعضی کتاب‌ها هم در این بین با این ویروس ناخوانده همنشین شده‌اند.
از ادبیات و جامعه‌شناسی تا اقتصاد
جست‌وجو در فهرست کتاب‌های چاپی موسسه خانه کتاب نشان می‌دهد که تاکنون ۲۵ کتاب در عنوان‌های خود نام «کرونا» را ثبت کرده‌اند؛ این رقم تنها به آن دسته از کتاب‌هایی مربوط است که به طور مستقیم به ویروس کرونا ارتباط دارند و از نام این ویروس در عنوان‌شان استفاده شده است. حال آن‌که ممکن است کتاب‌های دیگری هم مرتبط با موضوع ویروس کرونا یا متاثر از آن اما با عنوان و زمینه‌ای دیگر منتشر شده باشند.
کتاب‌هایی که در عنوان‌شان «کرونا» دیده می‌شود با موضوعاتی گوناگون و برای رده‌های سنی مختلف منتشر شده‌اند؛ از داستان تا اقتصاد، مدیریت و علوم شناختی موضوعات این کتاب‌هاست. در میان‌شان نه فقط کتاب‌های تالیفی بلکه ترجمه هم دیده می‌شود. «پیشگیری و مقابله با کرونا» عنوان یکی از کتاب‌های موجود در این دسته‌بندی است که نام مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی که در ماه‌های اخیر سخنان و توصیه‌های بسیاری از او درباره این ویروس شنیده‌ایم، در میان نویسندگان آن دیده می‌شود. ابوالفضل فاتح، روح‌الله فاتح و علیرضا اخضری دیگر نویسندگان این کتاب هستند.
«پاندومی: کرونا دنیا را تکان می‌دهد» کتاب دیگری است که اسلاوی ژیژک، فیلسوف، نظریه‌پرداز، جامعه‌شناس و منتقد فرهنگی اسلوونیایی آن را نوشته و نوید گرگین ترجمه کرده و در خردادماه سال جاری منتشر شده است. «ویروس کرونا (رازهای ویروس کرونا، توصیه عملی برای محافظت از خانواده‌تان، علائم و درمان)» نوشته ویلسون‌سی. مارل با ترجمه مرتضی بختیاروند و «ویروس کرونا به زبان ساده: کتابی برای کودکان» نوشته الیزابت جنر، کیت ویلسون و نیا رابرتس با ترجمه زهره حق‌بین از دیگر کتاب‌های ترجمه‌شده‌ای هستند که در این میان دیده می‌شوند.
همچنین «جهان پساکرونا: مجموعه مقالات» عنوان دیگر کتابی است که توسط علی‌اکبر عبدالرشیدی ترجمه شده است.
فهرست ۲۵ کتاب منتشرشده با عنوان کرونا در ادامه می‌آید:
نگاهی به سرعت تولید کتاب‌های کرونایی
اما درحالی که با گذشت چند ماه از ورود کووید-۱۹ هنوز هر چند روز یک‌بار حرف تازه‌ای درباره علائم و نحوه شیوع آن مطرح می‌شود، پزشکان درباره یک داروی موثر برای آن به نتیجه نرسیده‌اند و امروز می‌شنویم که واکسن کرونا به زودی در بازار خواهد بود و فردا فرد دیگری آن را تکذیب می‌کند، سرعتی که در تولید این آثار وجود داشته است ذهن را به خود مشغول می‌کند، که در این بین کیفیت این کتاب‌ها چگونه است، رقابت چه جایگاهی در تولید و انتشار آن‌ها دارد و ... .
حتی اخیرا کرونا در یک کتاب شعر هم دیده شد و این خود شاید نشان‌دهنده تاثیری است که این ویروس بر زندگی شاعران داشته است. پیش‌تر کریم‌رجب‌زاده، شاعر با اشاره به این‌که کرونا می‌تواند در شعر تاثیر بگذارد، به ایسنا گفته بود: باید بپذیریم که اساسا شعر از رویدادها بی‌تأثیر نیست، چنان که با نگاه به تاریخ هم تأثیرات وقایع تاریخی در شعر را می‌بینیم که نمونه آن شعر خاقانی در مورد طاق کسری است. این است که قطعا یکی از آبشخورهای شعر وقایعی است که در روزگار شاعر اتفاق می‌افتد. در سال ۹۸ و پیش از آن رخدادهایی همانند آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو، کشتی سانچی و ... را داشتیم، این اواخر هم مهمان ناخوانده‌ای به نام ویروس کرونا داشتیم که داریم با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم و همه این‌ها می‌تواند تأثیر خودش را در شعر ما بگذارد و همه ما به‌عنوان انسان می‌توانیم از این قضایا تأثیر بگیریم و این‌ها ما را به درد بیاورد.
حمیدرضا شکارسری، شاعر و منتقد ادبی نیز با بیان این‌که شعرهایی که در این دوران کرونایی نوشته می‌شوند، اسناد مهمی در بررسی وضعیت اجتماعی این دوران هستند، گفته بود: شاعر چه در بحبوحه‌های سیاسی، چه در خیابان و در شرایط مختلف شعر می‌گوید. شرایط کرونایی هم به گمان من از این مستثنی نیست، یعنی ما در این شرایط هم می‌توانیم خودمان را در موقعیت سرایش شعر قرار بدهیم و در نتیجه با روحیات و اقتضائاتی که زندگی امروز دارد شعر خلق می‌شود؛ شعرهایی که به گمان من اسناد مهمی هستند.
البته این درحالی است که عده‌ای معتقدند ادبیات و البته بیشتر داستان برای این‌که از وقایع اجتماعی تاثیر بهتری بگیرد به زمان نیاز دارد.
عرضه تاثیر از کرونا در آثار هنری
با این حال در پی انتشار کتاب‌هایی که در این مدت با عنوان‌های کرونایی به بازار رسیده‌اند، میلاد عظیمی، نویسنده و منتقد ادبی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات متاثر از کرونا و در مدت این چند ماه منتشر شده‌اند می‌گوید: این سرعت در مورد مسئله‌ای که جامعه را این‌طور درگیر خودش کرده و زندگی‌ها را تغییر داده و مردم را از هر نظر تحت تاثیر قرار داده، خیلی غیرطبیعی نیست. شاعران و نویسندگان هم جزئی از جامعه هستند و از این موضوع متاثر می‌شوند؛ تاثری که آن‌ها از این موضوع می‌پذیرند در آثار هنری‌شان عرضه می‌شود.
او در ادامه بیان می‌کند: به طور کلی زمانه ما، زمانه‌ای است که به دلیل وسایل ارتباطی‌ای که در دست همه هست، هنرمندان آثار خودشان را سریع‌تر عرضه می‌کنند که این فواید و مضراتی دارد. مضرات آن را می‌توانند بعدا با اصلاح، تکمیل و پاکیزه‌تر کردن کارشان برطرف کنند، در نتیجه این چیزی عجیب و خیلی هم مضر نیست.
عظیمی با اشاره به اثرگذاری کرونا بر ذهن هنرمند می‌گوید: افراد زیادی بر اثر این ویروس بیمار و فوت شدند، این‌ها همه عوامل مهمی است برای این‌که هنرمند از آن تاثیر بگیرد، چون درد و رنج مردم است. فقط هم درباره کرونا این‌طور نیست. درباره همه موضوعات همین‌طور است که شاعر امروز شعری را می‌گوید و فردا آن را منتشر می‌کند. اگر ایرادی باشد در کل این فرآیند است. البته که این موضوع از قدیم هم بوده است. شاعران برای مسائلی که امروز در خیابان‌ها اتفاق افتاده بود شعر می‌گفتند و فردا در روزنامه چاپ می‌شد، آن زمان اصلا اینترنت هم وجود داشت.
او سپس اظهار می‌کند: با این حال شاعران و هنرمندانی هم بوده‌اند که معتقدند این مسائل اجتماعی باید وارد ذهن و ضمیر هنرمند شود و نشت کند و آن را بپرورانند. مثلا نیما یوشیج بر این معتقد بود و نظرش این بود که لزومی ندارد هنرمند درباره یک مسئله اجتماعی یا سیاسی سریع واکنش نشان بدهد و این واکنش باید از درونش باشد. عده‌ای هم مخالف این هستند. اما اصل قضیه این است که اثری که آفریده می‌شود باید ضوابط و اقتضائات یک اثر خوب هنری را داشته باشد. اصل این است. طبیعتا شاعر اگر فرصت داشته باشد بیشتر روی آن فکر و کار کند، اثر بهتر می‌شود.
