درگذشت استاد "عبدالجواد اديب نيشابوري" معروف به "اديب اول" (1305 ش)

عبدالجواد اديب نيشابوري معروف به اديب اول در حدود سال 1242 ش (1281 ق) در يكي از روستاهاي اطراف نيشابوربه دنيا آمد. وي در چهارسالگي بر اثر بيماري آبله نابينا گرديد و پس از مداواي بسيار، اندكي از بينايي چشم چپ را به دست آورد. اديب داراي حافظه‏اي قوي بود و در اندك زماني خواندن و نوشتن فارسي و عربي را آموخت. او در 16 سالگي عازم مشهد شد و درس خود را ادامه داد. كم كم به تدريس روي آورد و هر سال حوزه درسش رونق مي‏يافت و شاگردان فاضلي در حلقه درسش پرورش يافتند. با اين كه بر اثر كم بينا بودن، مطالعه برايش بسيار سخت بود ولي او معلومات فراواني را با مطالعه به دست آورد. اديب علاوه بر فنون ادبي، در حكمت الهي و طبيعي، نجوم، حساب، جبر و هندسه و... مهارت داشت و از طب علمي، فقه، اصول، حديث و رجال نيز بهره‏اي وافي داشت. ديوان اشعار اديب به نام "لَئالي مكنون" و نيز رساله‏اي در جمع بين عروض فارسي و عربي و شرح مُعَلَّقات سبعه از جمله آثار اوست. سرانجام اين شاعر وارسته و مربي نمونه پس از چهل و سه سال تدريس، در ششم خرداد 1305 ش برابر با پانزدهم ذي قعده سال 1344ق در 64 سالگي دارفاني را وداع گفت و در حرم مطهر رضوي(ع) در مشهد مقدس مدفون گرديد.

درگذشت علامه "محمد بن عبدالوهاب قزويني" محقق و مصحح معاصر ايراني (1328 ش)

محمد بن عبدالوهاب قزويني در حدود 1255 ش (1294 ق) در تهران تولد يافت. وي تحصيلات علوم قديمه را در تهران به پايان رساند و پس از مدتي از محضر درس فقه آيت‏اللَّه شيخ فضل اللَّه نوري و كلام و حكمت قديمِ شيخ علي نوري بهره برد. محمد قزويني همچنين از استاداني همچون ميرزا حسن آشتياني، شيخ هادي نجم‏آبادي، سيد احمد اديب پيشاوري، محمد مهدي قزويني و ذكاءالملك فروغي استفاده نمود و زبان فرانسه را نيز فراگرفت. علامه قزويني در سايه استعداد شگفت‏آور خود، مراتب علمي را طي كرد و به كسب علوم و تحقيق در مباني هنر و فلسفه پرداخت. وي در سال 1283 ش به دعوت برادر خود ميرزا احمد خان به انگليس و فرانسه و بعد به آلمان رفت و با مستشرقان اروپايي از جمله "هانري ماسه"، "ادوارد براون" و "ولاديمير مينورسكي" آشنا شد و با آنان در مسائل فرهنگي ايران همكاري نمود. علامه قزويني در سال 1318 ش پس از حدود 35 سال اقامت در اروپا به ايران بازگشت و پيوسته به تعليم و تدريس و مطالعه پرداخت. وي از نوادر نوابغي بود كه وسعت معلومات جديد و قديم را با غريزه كنجكاوي و دقت در هر چيز و داشتن روش انتقادي علمي و انصاف و بي‏طرفي را جمع داشت. بزرگ‏ترين فضل قزويني اين است كه وي پس از آن كه علوم قديم و اسلامي را فراگرفت، چون گذارش به اروپا افتاد، بر اثر عشق سوزاني كه به فراگرفتن هر چيز داشت، تحقيقات انديشمندان آن سرزمين را نيز مورد مطالعه دقيق قرار داد. دامنه آثار علامه قزويني كتب متعددي مي‏باشد كه شامل تصحيح مرزبان نامه، چهار مقاله عروضي، تذكرة لباب‏الالباب، ترجمه لوايح جامي به فرانسه و تأليف رساله‏هاي گوناگون. از شايسته‏ترين خدمات به جاي مانده از علامه قزويني در فرهنگ و ادب ايران، تهيه عكس و نسخه‏برداري از كتب خطي فارسي موجود در موزه‏هاي اروپا است. او ده سال آخر عمر را در ايران سپري كرد و سرانجام در جمعه 6 خرداد 1328 ش برابر با 28 رجب 1368 ق در 86 سالگي در تهران دار فاني را وداع گفت و در جوار حضرت عبدالعظيم در ري به خاك سپرده شد.

وفات "ابوبكر نقاش" محدث شهير عراقي(604 ق)

ابوبكر نقاش، قرآن شناس و محدث مشهور مسلمان عراقي، در اوايل جواني به بغداد رفت و نزد اساتيد مشهور زمان خود، علوم ديني را آموخت. سپس طي سفرهاي متعدد به سرزمين‏هاي مختلف اسلامي، با ديگر معارف ديني، به ويژه علم حديث، آشنايي عميق يافت. ابوبكر نقاش، در زمان حيات خود، در قرائت قرآن و نقل حديث، داراي اعتبار خاصي بود. او را داراي آثار بسياري دانسته‏اند، اما تنها، كتاب تفسير قران وي به نام "شَفاءُالصَّدر" به جاي مانده است.

كشف عامل بيماري مالاريا توسط "آلفونْسْ لاوْران" پزشك فرانسوي (1880م)

شارل لويى آلفونْسْ لاوران، پزشكي فرانسوي بود كه پس از اخذ دكتراي خود، به خدمت نظام درآمد و به الجزاير اعزام شد. وي در آنجا فرصت مناسبي داشت تا درمورد بيماري مالاريا كه همه ساله در بسياري از نقاط جهان، جان انسان‏هاي زيادي را مي‏گرفت، تحقيقات كافي و مطالعات لازم به عمل آورد. در نتيجه در 26 مه 1880م به كشف عامل اين بيماري موفق شد. لاوران پي برد كه عامل بيماري‏زاي مالاريا، از نوع باكتري نبوده، بلكه موجودي تك ياخته از سلسله آغازيان است. اين نخستين بار بود كه موجودي تك سلولي به عنوان عامل مولد يك بيماري شناخته مي‏شد. اين موجودات انگلي توسط پشه‏هايى موسوم به آنوفل وارد بدن و خون مي‏شوند و بيماري را منتقل مي‏كنند. پس از انتقال باكتري به بدن و تكثير آنان، شخص در ابتدا دچار لرز مي‏شود و درنتيجه تركيدن گويْچه‏هاي سرخ پر انگل و پراكنده شدن انگل‏هاي درون آن در خون، بيماري مالاريا يا تب نو شكل مي‏گيرد. براي نابودي اين بيماري بايد محل زندگي پشه آنوفل در باتلاق‏ها را خشكانيد و اين پشه‏ها را به وسيله سم‏پاشي از بين برد. لاوران در سال‏هاي بعد نيز به مطالعه در باب بيماري‏هاي مناطق گرمسيري پرداخت و در سال 1907م به سبب تحقيقاتش در باب كشف عامل بيماري مالاريا، به اخذ جايزه نوبل نائل آمد.

مرگ "رابرْتْ فيلْمِر" فيلسوف و نظريه‏پرداز سياسي انگليسي (1653م)

سِر رابرْتْ فيلْمِر، فيلسوف و نظريه‏پرداز سياسي انگليسي در اواخر قرن شانزدهم يا اوايل قرن هفدهم ميلادي در انگلستان به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات خود مورد توجه چارلز اول، پادشاه وقت انگلستان قرار گرفت و از شاه، لقب "لُرد" گرفت. فيلمر به عنوان يك نظريه‏پرداز سياسي از حق الهي پادشاهان دفاع مي‏كرد و مدعي بود كه اين حق به صورت ارثي از آدم و نوح و همين طور تا عهد چارلز اول به پادشاهان رسيده است. وي معتقد است كه حكومت پادشاه بر ملت بايد مثل حكومت پدر بر خانواده و فرزندانش باشد. اين انديشه، كه در كشورهاي داراي حكومت دموكراسي، غيرمعقول و احمقانه جلوه مي‏كند، در زمان فيلمر، در نظر انگليسي‏ها، انديشه‏اي معقول و منطقي بود. فيلمر هم‏چنين اعتقاد داشت همان طور كه شخص عادي مي‏تواند املاك و دارايى‏هاي خود را براي بازماندگانش به ارث بگذارد، پادشاه نيز مي‏تواند مقام و دارايى خود را به وارث خود تفويض كند. اين نظرات در قرن‏هاي بعد، مورد انتقاد انديشمندان قرار گرفت. چراكه از ديد آنان، در حكومت‏هاي دموكراسي، اصل توارث در مورد قدرت اقتصادي پذيرفته شده است نه در مورد قدرت سياسي. هم‏چنين، فلسفه فيلمر به مذاق برخي سياست‏مداران و فلاسفه انگلستان نيز خوش نيامد و آن را رد كردند. مهم‏ترين اثر رابرت فيلمر، پدر ملت، در تاييد اقتدار طبيعي پادشاهان و تشريح حق الهي آنان نام دارد كه 27 سال پس از مرگ وي، در سال 1680م منتشر شد. سر رابرت فيلمر سرانجام در 26 مه 1653م درگذشت.