دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه این روزها بازار ادعاها درباره درمان مبتلایان به ویروس کرونا داغ است، گفت: ۳ روش درمانی پلاسما، سلول‌های NK و سلول‌های بنیادی در ایران و در دنیا در فاز کارآزمایی‌های بالینی است ضمن آنکه مطالعات برای تولید واکسن نیز در دستور کار محققان قرار دارد.

دکتر امیر علی حمیدیه در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص نقش سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی در درمان بیماری کرونا، توضیح داد: یک دسته از روش‌های درمانی استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی است. این سلول‌ها، یک دسته از سلول‌های بنیادی است که در جاهای مختلف بدن مانند چربی دور شکم، خون قاعدگی، مغز استخوان، بند ناف، پالپ دندان و پرده آمنیوتیک وجود دارد.

وی با بیان اینکه این نواحی از بدن دارای سلول‌های بنیادی خاص به نام مزانشیمی هستند، خاطرنشان کرد: استفاده از این سلول‌های بنیادی برای درمان کرونا در ایران و در دنیا مراحل کارآزمایی‌های بالینی شروع شده است.

حمیدیه با بیان اینکه این سلول‌ها نقش تنظیم کنندگی سیستم ایمنی دارند، یاداور شد: متاسفانه اخباری در زمینه تایید استفاده از سلول‌های مزانشیمی در درمان کرونا منتشر شده که هرگز این اخبار صحیح نیست. فعلا این روش نه تنها در ایران بلکه در دنیا در حد کارآزمایی‌های بالینی است و نتایج این روش درمانی احتمالا تا چند ماه آینده استخراج خواهد شد و اخبار معتبر آن را از طریق ستاد کرونا اعلام می‌شود.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری سلول‌های بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استفاده از سلول‌های ایمنی بدن برای از بین بردن ویروس را از دیگر روش‌های درمانی این ویروس نام برد و اظهار کرد: یکی از این سلول‌ها، سلول‌های NK یا (Natural Killer Cell) است که به آن "سلول‌های کشنده طبیعی" گفته می‌شود و این نوع سلول‌ها در بدن همه انسان‌ها است.

وی با بیان اینکه یک سری مطالعات بالینی در دنیا در این زمینه آغاز شده است، افزود: در این مطالعات بالینی از سلول‌های کشنده طبیعی برای از بین بردن ویروس کرونا استفاده شده و این مطالعات در فاز مطالعات بالینی است.

حمیدی، واکسن کرونا را از دیگر زمینه‌های مطالعاتی برای درمان مبتلایان به ویروس کرونا ذکر کرد و در این باره توضیح داد: مبنای واکسن کرونا بر دست‌ورزی‌های داخل سلولی است. mRNA ها یک بخشی از سیستم ژنتیکی سلول‌ها است و واکسن کرونا نیز بر مبنای دست ورزی‌های داخل سلولی است و بزرگترین شرکتی که دراین زمینه وارد شده شرکت "مدرنا" از کشور آمریکا این کار را شروع کرده است.

وی استفاده از روش پلاسما را از دیگر روش‌های پیشنهادی برای درمان مبتلایان به ویروس کرونا دانست و گفت: این روش یک روش قدیمی است که سال‌ها است که در دنیا کاربردی شده است و برای استفاده از این روش در درمان کرونا در فاز کارآمایی‌های بالینی است.

نحوه اثرگذاری سلول‌های بنیادی در درمان کرونا

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های سلول‌های بنیادی با اشاره به اثرات سلول‌های مزانشیمی در درمان بیماری کرونا، گفت: این سلول‌ها قادر به تقویت سیستم ایمنی هستند. آنچه که در زمینه ویروس کرونا خطرناک است، به هم ریختگی و آشوب در سیستم ایمنی بدن است و به نظر می‌رسد که استفاده از سلول‌های بنیادی مزانشیمی شاید بتواند این آشوب سیستم ایمنی را بهبود بخشد.

وی با اشاره به عملکرد پلاسما در درمان این بیماری خاطرنشان کرد: پلاسما و نسل جدیدتر آن که IVIG یا ایمونوگلوبولین داخل وریدی است، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که فرد مبتلا به بیماری می‌شود و پادتن آن از طریق سلول‌های ایمنی خود فرد ساخته می‌شود.

حمیدیه اظهار کرد: این فرد بهبود می‌یابد ولی تا پایان عمر پادتن آن بیماری را در بدن دارد و ما در این روش از پادتن ساخته شده در بهبود یافتگان بیماری کرونا استفاده می‌کنیم.

وی با اشاره به تجربیات گذشته در زمینه استفاده از پلاسما در بیماری‌های ویروسی، افزود: برخی از بیماری‌های ویروسی مانند سایتومگال(Cytomegalovirus) که در بیماران پیوندی فعال می‌شود و کشنده است از این روش استفاده می‌شود و برای درمان، پادتن اختصاصی مشتق شده است و اگر ویروس کرونا چنین عملکردی داشت می‌توان از این روش بهره برد ولی هنوز مطالعات در این زمینه، در آغاز راه است.

حمیدیه در خصوص اینکه در برخی از مراکز درمانی شماره تلفن‌هایی برای دریافت پلاسمای خون مبتلایان به کرونا ویروس اعلام شده است گفت: این شماره‌ها از سوی ستاد ملی کرونا نبوده است.  

بازار داغ اخبار درمان کرونا

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به این سوال که این روش‌ها به چه میزان موثر است و به چه میزان در درمان مبتلایان به کرونا نقش خواهند داشت، با تاکید بر اینکه اظهارنظر در این زمینه زود است، گفت: این روش‌ها در ایران و در دنیا در فاز تحقیقاتی است و تا چند ماه دیگر نتایج آنها اعلام شود.

حمیدیه، با اشاره به بازار داغ اخبار مربوط به روش‌های درمانی موثر در درمان کروناویروس با ابراز تاسف از اینکه خیلی در این زمینه اخبار ضد و نقیض منتشر شده است، ادامه داد: برخی ادعا کردند که برخی از بیماران حاد مبتلا به کروناویروس با پلاسما درمانی بهبود یافته‌اند که این گفته‌ها صحیح نیست.

وی اضافه کرد: در حال حاضر هر کسی از هر گوشه‌ای از کشور در زمینه درمان این بیماری اظهارنظرهایی کرده است.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های سلول‌های بنیادی و پزشکی باز ساختی با طرح این پرسش که آیا چنین اخباری از کشورهای موفقی چون آلمان و ژاپن و کره جنوبی شنیده می‌شود؟ هرگز. افرادی که در حال مطالعه هستند حتی یک خبر از آنها منتشر نمی‌شود چون در حال تحقیق هستند و با کسب نتایج امیدبخش اقدام به انتشار اخبار آن می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: این امر بر عکس کشور ما است. ما طرح تحقیقاتی که همین امروز از وزارت بهداشت به تصویب رسید و می‌خواهیم اجرای آن را آغاز کنیم اعلام  می‌کنیم که درمان شروع شده است و این اقدام اصلا صحیح نیست.

دنیا در مسیر شکست کرونا

حمیدیه با تاکید بر اینکه همه این روش‌های درمانی برای کرونا ویروس در مرحل کارآزمایی بالینی قرار دارد، گفت: این مطالعات در کشورهایی چون آلمان، ژاپن، آمریکا و سایر کشورها در حال انجام و در مرحله کارآزمایی بالینی است.

وی تاکید کرد: بر این اساس در دنیا هنوز کسی اجازه ندارد که اعلام کند روش درمان کشف شده است.

دبیر ستاد توسعه سلول‌های بنیادی اضافه کرد: با توجه به تعداد مبتلایان و فوت شدگان، اینکه دایما تاکید شود که روش درمانی کشف شده درست نیست.