«امانوئل ماکرون» در سفر به ورشو از لهستان دعوت کرد تا این کشور به همراه فرانسه و آلمان ساختار جدید اتحادیه اروپا را بدون حضور انگلیس تشکیل دهند. اما آیا این رویای ماکرون دست یافتنی است؟
خبرگزاری مهر، گره بین الملل - عبدالحمید بیاتی: «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه که رؤیای رهبری اروپا را در سر دارد و بارها تلاش کرده تا در موقعیت‌های مختلف این رؤیا را جامه عمل بپوشاند بعد از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا در فکر احیای این اتحادیه با مشارکت فرانسه، آلمان و یک کشور دیگر است.
در همین رابطه وی روز دوشنبه ۱۴ بهمن خواستار روابط نزدیک‌تر با لهستان برای شکل دادن به اتحادیه اروپا بدون بریتانیا شد. ماکرون پس از انجام مذاکرات با «آندژی دودا» رئیس جمهوری لهستان در ورشو، همچنین از این کشور خواست همراه با آلمان روابط سه جانبه‌ای را احیا کنند و به این منظور نشستی پیش از تابستان برگزار شود.
رئیس جمهور فرانسه گفت که این سه کشور مسئول آینده اروپا هستند و باید این نقش را به‌ویژه پس از خروج هفته گذشته بریتانیا از اتحادیه اروپا از سر بگیرند.
امانوئل ماکرون همچنین پس از انجام مذاکرات با نخست وزیر لهستان، سفر خود چند روز پس از برگزیت را «بسیار ویژه» توصیف کرد که نشان دهنده اراده فرانسه برای ایجاد اروپایی «قوی‌تر، مستقل‌تر و متحدتر» با همراهی «شرکای استراتژیک و قدرت‌های بزرگ اروپایی» است.
چرا لهستان؟
اینکه چرا ماکرون برای احیای اتحادیه اروپا به سراغ لهستان رفته و نه کشور دیگری خود جای سوال و تأمل دارد.
از دیر باز ایتالیا بعد از سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان به عنوان قدرتمندترین کشور اروپایی مطرح می‌شد و در نگاه اول شاید منطقی‌تر این بود که ماکرون برای احیای اتحادیه اروپا به رم سفر می‌کرد و نه ورشو.
در این میان اما در چند سال اخیر وقوع تحولاتی موجب شده تا ایتالیا از کانون قدرت اروپا فاصله بگیرد. کوتاه بودن عمر دولت‌ها، مشکلات اقتصادی و همچنین افزایش نفوذ احزاب ضد اروپا در ایتالیا موجب شده تا این کشور همانند گذشته به عنوان یکی از قدرت‌های قاره سبز مطرح نباشد.
در این میان اما لهستان حکایت دیگری دارد. این کشور در سال‌های اخیر کمتر دچار تحولات سیاسی منجر به تغییر دولت‌ها بوده و بر خلاف ایتالیا از ثبات اقتصادی مناسب و حتی رشد اقتصادی برخوردار بوده است.
بر اساس آمارهای رسمی، لهستان ششمین اقتصاد بزرگ اروپا محسوب می‌شود و در اروپای شرقی نیز بزرگترین بازار سرمایه (بورس) متعلق به این کشور است.
از سوی دیگر موقعیت جغرافیایی این کشور و همچنین هم مرز بودن آن با روسیه موجب شده تا همواره به عنوان به نقطه استراتژیک مطرح باشد.
در چنین شرایطی مشخص است که اگر ماکرون بتواند لهستان را به عنوان ضلع سوم قدرت اروپا معرفی کند، مرحله جدیدی در مناسبات این اتحادیه و حتی روابط آن با روسیه آغاز می‌شود.
موانع پیش روی ماکرون
اما تحقق رؤیای ماکرون برای احیای اتحادیه اروپا با استفاده از لهستان چندان آسان نیست و حتی در برخی موارد بعید به نظر می‌رسد.
نکته مهم در این رابطه آن است که ورشو نشان داده گسترش مناسبات با واشنگتن را به تقویت روابط با بروکسل ترجیح می‌دهد و در سال‌های اخیر نیز اختلافاتی میان لهستان و اتحادیه اروپا وجود داشته است.
رویتر در سال گذشته میلادی در خصوص اختلافات میان ورشو و بروکسل در گزارشی نوشته بود: اتحادیه اروپا دولت لهستان را که متهم به اعمال کنترل مستقیم دولت بر دستگاه قضائی است، آزمونی برای محک زدن عملکرد این اتحادیه قلمداد می‌کند.
نارضایتی اتحادیه اروپا از اقدامات حزب حاکم لهستان اکنون در بروکسل برای ربط دادن موضوع دسترسی لهستان به صندوق‌های تأمین مالی اتحادیه با تضمین حفظ و پایبندی به ارزش‌های دموکراتیک اتحادیه از جمله حاکمیت قانون و استقلال دستگاه قضا منجر شده است.
لهستان اکنون سومین کشوری است که از کمک‌های توسعه‌ای اتحادیه اروپا منفعت می‌برد و بدنبال حفظ این منبع است. از سوی دیگر رقبای حزب حاکم لهستان، دولت را به دلیل روابط تحت فشارش با اتحادیه اروپا مورد انتقاد قرار داده‌اند.
محور اصلی اختلافات بروکسل و حزب حاکم لهستان مسائل مربوط به تحولات قضائی است که به وزیر دادگستری لهستان این قدرت و اختیار را می‌دهد تا رؤسای دادگاه‌ها را تغییر دهد.
دولت لهستان در سال میلادی گذشته، در اقدامی جنجالی سن بازنشستگی قضات را کاهش داد و باعث شد بسیاری از آنها پست خود را ترک کنند؛ اقدامی که منتقدان، آن را اقدامی با انگیزه سیاسی از سوی حزب حاکم ارزیابی کردند. به گفته منتقدان این اقدام به کنترل سیاسی حزب حاکم بر دیوان عالی کمک می‌کند.
بی اعتمادی تاریخی به اروپا
«آنا ماریا آندرس» سناتور لهستانی و نماینده این کشور در مذاکرات بین‌المللی در این زمینه گفت، لهستان همواره به اروپا مظنون است زیرا در سال ۱۹۳۹ فرانسه و انگلیس از کمک به لهستان بعد از تهاجم از سوی آلمان و اتحاد جماهیر شوروی خودداری کردند.
در میان این بی اعتمادی به اروپا است که لهستان روابط خود را با واشنگتن گسترش داده و حتی میزبان پایگاه نظامی آمریکا شده است.
مقام‌های لهستانی به تازگی اشاره کرده‌اند که استقرار پایگاه دائمی آمریکا می‌تواند امنیت این کشور را تضمین کند.
لهستان به دلیل موقعیت مناسب خود از گذشته برای آمریکا اهمیت داشته است. برای مثال جرج بوش رئیس جمهور اسبق آمریکا به شدت به دنبال آن بود تا بخشی از سپر موشکی آمریکا را برای مقابله با روسیه در لهستان مستقر کند اما برخی موارد از جمله هزینه بالای این طرح موجب شد تا بوش از این تصمیم صرف نظر کند.
در چنین فضایی به نظر می‌رسد که ماکرون برای تبدیل لهستان به ضلع سوم قدرت اتحادیه اروپا راه درازی پیش رو داشته باشد امری که شاید به عمر سیاسی این رئیس جمهور جوان قد ندهد.