امضاي معاهده ننگين تقسيم ايران بين روسيه و انگليس در عهد "محمد علي ‏شاه قاجار" (1286 ش)

روسيه و انگلستان از سال‏ها قبل رقابت شديدي بر سر منافع خود در ايران داشتند. هر امتيازي كه يكي از اين دو كشور به دست مي‏آورد، ديگري سعي مي‏كرد، مشابه آن را تحصيل كند. اگر دولتمردان ايران به سوي روسيه تمايل مي‏يافتند، انگلستان تلاش مي‏كرد كه آنها را از صحنه خارج سازد و اگر نفوذ انگليس در حكومت ايران گسترش مي‏يافت، روسيه به وسايلي متوسل مي‏شد تا آن وضع را تغيير دهد. علي‏رغم اين همه رقابت و اختلاف، پس از انقلاب مشروطه، ناگهان بين روسيه و انگليس توافقي حاصل مي‏شود كه به موجب آن، ايران به مناطق نفوذ تقسيم مي‏شود. بر اساس قرارداد تقسيم ايران، منطقه مركزي كشور، بي‏طرف اعلام شد. مناطق شمال و قسمتي از غرب ايران، تحت كنترل روسيه قرار گرفت و نواحي جنوبي نيز به منطقه نفوذ انگليس تبديل گرديد. اين قرارداد در حالي امضا شد كه حكومت ايران به علت بي‏كفايتي شاهان قاجار، به قدري تضعيف شده بود كه روسيه و انگليس براي انقعاد اين قرارداد، حتي با دولت ايران نيز مشورت نكردند. اين پيمان كه به قرارداد 1907 مشهور شد خشم مردم ايران را برانگيخت و مجلس شوراي ملي نيز با آن مخالفت كرد. علي‏رغم امتناع مجلس از تصويب اين قرارداد، نيروهاي روس و انگليس، تا پس از انقلاب كمونيستي در شوروي، از ايران خارج نشدند.

قتل "ميرزا علي‏اصغر خان اتابك اعظم" صدراعظم منفور و مستبد دوران‏ مشروطيت (1286 ش)

محمد علي شاه قاجار، پس از آن كه به تخت سلطنت نشست، با مشكلات متعددي روبرو گرديد. به اعتقاد او، تنها مرد با تجربه‏اي كه مي‏توانست برمشكلات فايق آيد، صدراعظم پدر و پدر بزرگش، ميرزا علي اصغر خان امين السلطان معروف به اتابك اعظم بود. اتابك در آن زمان در اروپا به سر مي‏برد و پس از اين پيشنهاد راهي تهران شد و به زودي كابينه خود را معرفي نمود. اما او نيز با شورش‏ها و ناآرامي‏هايي در كشور مواجه گرديد و مجبور به سركوبي آنان شد. در همين زمان بود كه مشروطه خواهان به رهبري شيخ فضل اللَّه نوري در حرم حضرت عبدالعظيم در ري تحصن كردند و تلگراف‏هايي در رد مشروطه غير مشروعه مخابره نمودند. اتابك در دوران حكومت خود، همواره مورد هجمه جرايد و انجمن‏ها بود و از طرف آنان شايع شد كه او مخالف مشروطه است. او همچنين طرفدار شديد روسيه بود و از آن دولت دفاع مي‏كرد. او دشمن آزادي و آزادي خواهان بود و جز حفظ مقام خود، به چيزي نمي‏انديشيد و لذا منفور مردمان بود. اتابك در 24 سالگي وارث 24 منصب درباري (و به گفته ديگري 34 منصب درباري و دولتي بوده) و در 28 سالگي شخص دوم مملكت به شمار مي‏آمد. وي امضاكننده قرارداد امتياز تنباكو با انگلستان بود كه به نهضت تنباكو و ضرر فراوان به اقتصاد ايران انجاميد. وي حدود ربع قرن در رأس هيئت حاكمه ايران قرار داشت و چون مخالف ترقي بود، لذا هيچ كار قابل توجهي براي مردم و كشور نكرد. با دسيسه‏هاي او بود كه سيد جمال الدين اسدآبادي به دستور ناصرالدين شاه به طرزي اهانت‏آميز از ايران اخراج شد. سرانجام، اتابك اعظم پس از چهار ماه صدارت، به هنگام خروج از مجلس شوراي ملي توسط يكي از مشروطه‏طلبان به نام عباس آقا تبريزي و به تحريك سيد حسن تقي زاده، به قتل رسيد.

ارتحال عالم و عارف رباني آيت ‏اللَّه "شيخ حسنعلي نخودكی اصفهاني" (1321 ش)

آيت‏اللَّه شيخ حسنعلي اصفهاني معروف به نخودكي در حدود سال 1240 ش (نيمه ذي‏قعده 1279 ق) در اصفهان ديده به جهان گشود و از كودكي تلاش و جدّيت وافر در تزكيه نفس، تهجّد و عبادت داشت. وي تحصيلات مقدماتي را در اصفهان‏فراگرفت و آن‏گاه رياضيات، حساب و فلسفه را از محضر آخوند ملامحمد كاشي و جهانگيرخان قشقايي آموخت. سپس به نجف اشرف عزيمت نمود و در محضر بزرگاني چون سيدمحمد فشاركي، سيد مرتضي كشميري و ملااسماعيل قره‏باغي شاگردي نمود. آيت‏اللَّه نخودكي اصفهاني پس از مراجعت از نجف اشرف، در مشهد مقدس اقامت گزيد و از محضر فرزانگان اين ديار نيز بهره‏مند گشت. او علاوه برتدريس و تحقيق و عبادت بسيار، به مستمندان و نيازمندان توجه ويژه‏اي داشت. آيت‏اللَّه نخودكي اصفهاني، بيشتر ايام عمر را در رياضت‏هاي طاقت‏فرسا سپري كرد. وي داراي مقامات و كرامات بسيار بود كه شرح جزئي از كرامات و كارهاي خارق‏العاده وي در كتابي تحت عنوان نشان از بي‏نشان‏ها توسط فرزندش گردآوري و منتشر گرديد. آيت‏اللَّه نخودكي سرانجام در هشتم شهريور 1321 ش برابر با 17 شعبان 1361 قمري وفات يافت و در جنب ايوان عباسي (مقابل صحن ايوان طلا) در حرم حضرت رضا(ع) مدفون گرديد.

انفجار دفتر نخست ‏وزيري توسط منافقين و شهادت مظلومانه "رجايي" و "باهنر" (1360 ش)

پس از عزل بني صدر از رياست جمهوري، دشمنان انقلاب، با از ميان بردن مسؤولين نظام قصد براندازي حكومت اسلامي را در سر مي‏پروراندند. در اين راستا، فاجعه هفتم تير سال 60 و شهادت آيت‏اللَّه بهشتي و 72 تن از ياران انقلاب، ثمره تصميم شيطاني استكبار جهاني و دشمنان جمهوري اسلامي بود. پس از آن، گرچه عكس العمل سريع، قاطع و انقلابي حضرت امام خميني(ره)، هرگونه ابتكار عمل را از دشمنان سلب نمود ولي كار به زعم دشمنان هنوز به اتمام نرسيده بود و طرح نابودي مسوولان طراز اول مملكت، در رأس فعاليت آنها قرار داشت. بدين ترتيب واقعه هشتم شهريور همان سال به وقوع پيوست و رييس جمهور محبوب، محمد علي رجايي و نخست وزير متفكر و دانشمندش، حجت الاسلام دكتر محمد جواد باهنر در انفجار دفتر نخست وزيري به درجه رفيع شهادت نائل آمدند. شهيد رجايي پس از پيروزي انقلاب، مسؤوليت وزارت آموزش و پرورش را به عهده گرفت و به دنبال تمايل مجلس، در مردادماه 1359، به عنوان اولين نخست وزير جمهوري اسلامي ايران به مجلس معرفي و برگزيده شد. سرانجام به دنبال عزل بني صدر، شهيد رجايي به رياست جمهوري انتخاب شده بود. شهيد باهنر نيز با داشتن سابقه مبارزاتي در عرصه انقلاب، با فرمان حضرت امام، به عضويت شوراي انقلاب اسلامي درآمد. ايشان پس از پيروزي انقلاب اسلامي به نمايندگي مردم كرمان در مجلس خبرگان قانون اساسي، نمايندگي مردم تهران در مجلس شوراي اسلامي و وزارت آموزش و پرورش رسيد و پس از انتخاب شهيد رجايي به رياست جمهوري، به عنوان نخست وزير به مجلس معرفي شد و با رأي قاطع مجلس، كابينه خود را معرفي كرده بود.

ورود قزاقان روسي به تبريز(1338 ق)

پس از آن كه دولت روسيه به خاطر استخدام مورگان شوستر آمريكايي به عنوان خزانه‏دار كل كشور در ايران، به دولت صمصام‏السلطنه اولتيماتوم داد، مجلس شوراي ملي اين اولتيماتوم را نپذيرفت. در نهايت با فشار و تهديد روس‏ها مبني بر تصرف تهران، دولت ايران ناچار شد كه اولتيماتوم را قبول كرده، مورگان شوستر را معزول نمايد. در آن هنگام كه بين مجلس و دولت، درباره رد يا قبول اولتيماتوم، مذاكره و گفتگو جريان داشت، قواي نظامي روسيه به اقدامات وحشيانه‏اي در چند شهرستان دست زدند. در تبريز بين ماموران نظميه و سربازان روس، زد و خورد روي داد و به كشته و زخمي شدن تعدادي از دو طرف انجاميد. شهر تبريز در نهايت در پنجم دي ماه آن سال به اشغال كامل نيروهاي روسيه درآمد و سربازان روسي در تبريز در سطحي وسيع دست به كشتار مردم زدند. روس‏ها به وضع دلخراشي عده‏اي را با نفت و بنزين آتش زدند، دسته‏اي را در تنورِ آتش، سوزاندند و چند روز بعد، ثقة الاسلام تبريزي، عالم بزرگ آن شهر نيز به همراه عده‏اي ديگر از مشروطه خواهان، توسط روس‏ها به دار آويخته شدند.

درگذشت "ستار خان" سردار ملي(1332 ق)

ستارخان در سال 1284 ق در قره داغ آذربايجان به دنيا آمد. در ابتدا به صورت جواني عيّار منش زندگي مي‏كرد و دوستاني همچون خود داشت. پس از آغاز مشروطه و رويداد محاصره‏ي تبريز، به مشروطه خواهان پيوست و در اثر رشادت‏ها و پايمردي‏هاي فراوان، عنوان سردار ملي گرفت. او جزو كساني بود كه پس از فرار محمدعلي شاه، فاتح تهران بودند. اما پس از چندي با دولت درگير شده و توسط آن‏ها خلع سلاح و منزوي گرديد. اواخر عمر خود را در تهران و با تني زخمي و روحي خسته گذرانيد و سرانجام در 48 سالگي بدرود حيات گفت ودر صحن حرم عبدالعظيم در ري به خاك سپرده شد.

رحلت "حاج ملاهادي سبزواري" فيلسوف عظيم و دانشمند شهير جهان اسلام(1289 ق)

ملاهادي سبزواري فرزند ميرزا مهدي طبيب از خانواده‏اي متمول و اعيان سبزوار بود كه در سال 1212 ق به دنيا آمد. پس از فوت پدر و در سنين كودكي، تحت مراقبت ملاحسين به كسب معلومات مقدماتي پرداخته و جهت فراگيري حكمت اشراق به اصفهان مهاجرت نمود. ملاهادي درمحضر استاداني چون آخوند ملااسماعيل اصفهاني، آخوند ملاعلي نوري و آقا محمد علي نجفي كسب فيض نموده و به مدت 5 سال به تدريس فقه و اصول مشغول گرديد. آن گاه پس از سفر حج به سبزوار مراجعت و به تدريس حكمت پرداخت. آوازه‏ي شهرتش موجب گشت كه تشنگان چشمه‏ي حكمت از اقصي نقاط دنيا به سبزوار آمده و از محضر او بهره گيرند. اين شخصيت برجسته و اكسير بي‏نظير حكمت، علي‏رغم تمّول خانواده، زندگي را در كمال زهد و قناعت سپري كرد و در كسوت تجرد، رنگ علايق را از لوح دل سترد. وي هيچ‏گونه رياستي - حتي پيش نمازي - را نپذيرفت. حاج ملاهادي سبزواري مشهورترين فيلسوفي بود كه قرن سيزدهم هجري به خود ديده و در بين متفكران، مقام ارجمندي داشت. از اين بزرگوار حدود 36 كتاب و رساله بر جاي مانده كه از آن جمله اسرارالحكم، اصول دين، اسرارالعباده، الجبر و الاختيار، حواشي بر اسفار ملاصدرا، زبده الاصول شيخ بهايي، غررالفوايد (منظومه) و هدايه المسترشدين را مي‏توان نام برد. سرانجام اين عالم بزرگ در زادگاهش در 78 سالگي بدرود حيات گفت و در همان جا به خاك سپرده شد.

تهيه اولين مداد جهان توسط "نيكولا كِنْتِه" مخترع آلماني (1790م)

در 30 اوت 1790م نيكولا كِنتِه براي سهولت در نوشتن از نوعي زغال نرم به نام گرافيت استفاده كرد و براي جلوگيري از آلودگي دست به هنگام نوشتن، گرافيت را ميانِ دو قطعه چوب قرار داد. بدين ترتيب مداد اختراع شد. امروزه يكي از انواع مداد كه در نقاشي مورد استفاده قرار مي‏گيرد به نام اين مخترع، به مداد كِنته معروف است.