درگذشت "كمال ‏الملك" نقاش معروف ايراني در نيشابور (1319ش)

استاد محمد غفاري، مشهور به كمال‏الملك، بزرگترين نقاش دوران يكصد سال اخير، در حدود سال 1226 ش (1264 ق) در كاشان به دنيا آمد. خاندان غفاري كه كمال‏الملك، يكي از اعضاي آن است، هنرمنداني بسيار به عالم هنر تقديم داشته است. كمال‏الملك پس از طي دوران ابتدايي، از 13 سالگي به تهران آمد و در دارالفنون به تحصيل پرداخت. پس از ديداري كه ناصرالدين شاه از مدرسه دارالفنون در سال 1259 ش به عمل آورد، تابلويي از كمال‏الملك توجه شاه قاجار را به خود جلب كرد و از آن پس او را به عنوان نقاش‏باشي مخصوصِ خود به دربار برد. ناصرالدين شاه در سال 1271 ش، محمد غفاري، نقاش بزرگ دربار خود را به كمال‏الملك ملقب و او را از ديگر نقاشانِ معاصرش متمايز ساخت. كمال‏الملك سپس براي تكميل تحصيلات خود راهي اروپا شد و سه سال بعد مظفرالدين شاه در جريان سفر دومش به اروپا، از كمال الملك خواست به ايران باز گردد. سفر كمال‏الملك به اروپا و تفحص و مطالعه او در نقاشي آن ديار، اثري ژرف و غني در او برجاي نهاد و تكنيك او را از نقاشان دوران او فراتر برد. كمال‏الملك در مراجعت به ايران با توطئه‏ها و حسادت‏هاي درباريان روبرو شد و به بهانه زيارت عتبات و در واقع به قصد فرار از محيط مسموم دربار، در سال 1280ش، بي‏تابانه به كربلا شتافت. وي پس از چند سال اقامت در كربلا به ايران بازگشت و پس از تاسيس مدرسه صنايع مستظرفه در سال 1290ش، به تربيت شاگردان هنرمند همت گماشت. از كمال‏الملك آثار هنرمندانه متعددي بر جاي مانده كه علاوه بر تالار آينه كه بزرگترين و پركارترين اثر اوست، مي‏توان از فالگير بغدادي، عرب خفته و كيمياگران نام برد. سرانجام، كمال‏الملك، نقاش شهيرِ ايراني در 27 مرداد سال 1319 ش در 93 سالگي در نيشابور درگذشت و در كنار قبر عطار نيشابوري به خاك سپرده شد.

درگذشت "محمد بن جياني" منجم مسلمان اندلسي(471 ق)

ابوعبداللَّه محمد بن جياني منجم و رياضي‏دان مسلمان اندلسي در سال 379 ق در قرطبه از شهرهاي قديم اندلس در اسپانيا، متولد شد و تحصيلات ابتدايى خود را در زادگاهش به پايان رساند. سپس به قاهره در مصر رفت و مدتي در آن جا اقامت گزيد. جياني در نجوم و رياضيات از دانش بسياري بهره‏منده بود واز مدافعان سرسخت كتاب اصول اقليدس به شمار مي‏رفت. از جمله آثار جياني كه درباره‏ي نجوم به رشته‏ي تحرير درآمده است، مي‏توان به كتابي در شرح مقاله‏ي پنجم كتاب اصول اقليدس اشاره كرد.

ساخت اولين تلسكوپ جهان توسط "گاليله" در ونيز (1609م)

گاليلو گاليله، منجم و دانشمند معروف ايتاليايى در طول حيات علمي خود، علاوه بر رياضيات به نجوم و اخترشناسي علاقه‏مند بود. هنگامي كه گاليله در دانشگاه ونيز مشغول تدريس بود، خبر اختراع تلسكوپ را شنيد و پس از چندي يك هلندي، نمونه‏اي از اين تلسكوپ را به ونيز آورد. با اطلاع گاليله از اين موضوع، علاقه به اخترشناسي او باعث شد تا شروع به ساختن تلسكوپ كند. وي بيشتر قطعات تلسكوپ را به تنهايى ساخت، حتي عدسي‏هاي آن را با سنگ، صيقل داد و براي بهره برداري آماده نمود. با اتمام كارساخت تلسكوپ در 18 اوت 1609م گاليله آن را متوجهِ آسمان كرد و با ديدگان دقيق و كنجكاوش، در پهنه آسمان فرو رفت. او ستارگان زيادي را ديد كه تا آن زمان از نظر پنهان مانده بودند. گاليله در طول تحقيقات خود به اين واقعيت پي برد كه كره ماه سطح كاملاً ناصافي دارد و مانند زمين پوشيده از كوه‏ها و دره‏هاي عظيم است. اين دانشمند ايتاليايى به وسيله تلسكوپ توانست چهار قمر سياره مشتري و حلقه دور سياره زحل را نيز كشف نمايد و بر دانش بشري اضافه كند. امروزه بشر با تلسكوپ‏هاي بسيار نيرومند قادر است اجرام آسماني دور دست را در فضاي بيكران رصد كند كه اين پيشرفت مرهون زحمات دانشمنداني نظير گاليله است.