مدیر مرکز تحقیقات عفونت‌های منتقله از خون جهاد دانشگاهی خراسان رضوی گفت: ۹۰ درصد افراد مبتلا به بیماری هپاتیت از بیماری خود اطلاعی ندارند، به طوری که از بین ۳۲۵ میلیون نفری که در دنیا به هپاتیت B و C مبتلا هستند، حدود ۲۹۰ میلیون نفر از ابتلای خود آگاه نیستند.

محمدرضا هدایتی‌مقدم در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص هپاتیت گفت: هپاتیت به معنای التهاب و ورم کبد است. کبد یا همان جگر سیاه اعمال مهمی از بدن انسان را برعهده دارد. کبد در جذب، ذخیره، آماده‌سازی و تولید مواد غذایی مانند پروتئین، ویتامین و فاکتورهای انعقادی و همچنین در تصفیه خون از سموم و داروها نقش به‌سزایی دارد؛ بنابراین بدون داشتن کبد حیات انسان غیرقابل تصور است.

مدیر مرکز تحقیقات عفونت‌های منتقله از خون جهاد دانشگاهی گفت: هپاتیت علل متفاوتی دارد که شامل عوامل عفونی، داروها، مصرف مشروبات الکلی، کبد چرب، بیماری‌های خودایمنی و برخی از بیماری‌های ارثی و ژنتیکی است.

هدایتی ادامه داد: در عوامل عفونی ویروس‌ها بیشترین نقش را دارند و هپاتیت‌های ویروسی جزو شایع‌ترین علل هپاتیت در کل دنیا به حساب می‌آید. هپاتیت ویروسی A و E بیشتر از راه آب و غذای آلوده به انسان منتقل می‌شوند و هپاتیت ویروسی B و C از راه اشتراک خون و رفتار جنسی پرخطر منتقل می‌شوند. اشتراک خون شامل حجامت‌کردن در مکان‌های غیربهداشتی، تاتوکردن در آرایشگاه‌هایی که از وسایل غیر استریل استفاده می‌کنند و استفاده از سرنگ مشترک توسط  معتادین تزریقی است.

مدیرعامل انجمن هپاتیت مهر رضوی در ادامه افزود: یکی دیگر از راه‌های انتقال هپاتیت ویروسی B از طریق مادر به فرزند است. مخصوصاً در دهه‌های گذشته کودکانی بوده‌اند که از مادران مبتلا به هپاتیت متولد شدند و در زمان تولد ویروس را  از مادر دریافت کردند.

باورهای غلط راجع‌به نحوه انتقال هپاتیت

هدایتی تصریح کرد: این بیماری‌ها از طریق دست‌دادن، در آغوش گرفتن، عطسه، سرفه و استفاده از ظرف غذای مشترک منتقل نمی‌شود.

مدیرعامل انجمن هپاتیت مهر رضوی در خصوص منتقل‌نشدن هپاتیت‌های ویروسی و HIV در اهدای خون خاطرنشان کرد: در مورد انتقال خون هیچ نگرانی وجود ندارد؛ زیرا سازمان انتقال خون کشور تمام اقدامات لازم را در سطح استانداردهای بین المللی انجام می‌دهد و سلامت کامل خون‌های اهدایی حتی از طریق ارزشیابی‌های  خارجی هم مورد تایید واقع شده است.

کسانی که پیش از سال ۷۵ خون دریافت‌ کرده‌اند، آزمایش هپاتیت بدهند

با این حال وی تاکید کرد: کسانی که قبل از سال ۱۳۷۵ به هر دلیلی خون دریافت کرده‌اند، باید حتماً از نظر ابتلا به هپاتیت ویروسی C بررسی شوند؛ چرا که قبل از این سال خون‌های اهدایی در کشور  از نظر این ویروس آزمایش نمی‌شدند.

چه کسانی در معرض هپاتیت قرار دارند؟

وی افزود: گروه‌ها یا مشاغلی که در معرض تماس با خونِ آلوده هستند، باید احتیاط کنند. این گروه‌ها شامل کارکنان بهداشت و درمان، افرادی که به جمع‌آوری زباله یا بازیافت در سطح شهر می‌پردازند، نیروهای نظامی و انتظامی، کسانی که در زندان کار می‌کنند یا سابقه زندانی‌شدن دارند، گروه‌هایی پرخطر از نظر هپاتیت ویروسی C هستند.

هپاتیت چه علائمی دارد و چرا باید آن را جدی بگیریم؟

مدیر مرکز تحقیقات عفونت‌های منتقله از خون جهاد دانشگاهی از دلایل اهمیت این بیماری گفت: یکی از دلایلی که هپاتیت ویروسی بسیار مهم است این است که ۹۰ در صد افراد مبتلا از بیماری خود اطلاعی ندارند به طوری که ازبین ۳۲۵ میلیون نفری که در دنیا به هپاتیت ویروسی B و C مبتلا هستند حدودا ۲۹۰ میلیون نفر از بیماری خود خبر ندارند.

هدایتی‌مقدم در مورد علائم این بیماری گفت: بی‌علامت‌بودن این بیماری مهم‌ترین نشانه هپاتیت است. وقتی علائم این بیماری بروز می‌کند که پیامدهای نهایی عفونت در کبد ایجاد شده و نارسایی کبد باعث می‌شود که کبد کارکرد خود را از دست بدهد. حتی در این مدت امکان بروز سرطان کبد هم وجود دارد؛ بنابراین هپاتیت ویروسی نوعی عفونت است که باعث سرطان می‌شود.

از هر ۱۰۰ نفری که به دلیل سرطان فوت می‌کند، ۸ نفر به خاطر هپاتیت است

مدیرعامل انجمن هپاتیت مهر رضوی با اشاره به اینکه «پس از سیگار مهم‌ترین عامل سرطان، ویروس هپاتیت B است»، افزود: از هر ۱۲ مورد مرگ ناشی از سرطان، یک مورد مربوط به هپاتیت B یا C است، یا به عبارتی از هر ۱۰۰ نفری که به دلیل ابتلا به سرطان فوت می‌کند، ۸ نفر به خاطر هپاتیت است.

هدایتی‌مقدم درخصوص علت نامگذاری روز جهانی هپاتیت خاطرنشان کرد: ۶ مرداد روز جهانی هپاتیت، مصادف با ۲۸ جولای سالروز تولد دانشمند برنده جایزه نوبل به نام بلومبرگ است که ویروس هپاتیت B، آزمایش تشخیصی این بیماری و واکسن آن را کشف کرده است.

اگر این عوامل خطر را دارید، حتماً برای آزمایش هپاتیت اقدام کنید

وی در خصوص فلسفه روز جهانی هپاتیت گفت: فلسفه این روز، آگاهی در مورد هپاتیت‌های ویروسی و خطرات ناشی از آن است. این آگاهی شامل خودارزیابی فردی می‌شود. به طوری که هر فرد پس از بررسی عوامل خطر هپاتیت C در خودش، باید برای آزمایش خون به پزشک مراجعه کند. مهمترین این عوامل خطر شامل داشتن مادر مبتلا به هپاتیت، سابقه دریافت خون مخصوصاً قبل از سال ۱۳۷۵، سابقه حتی یکبار اعتیاد تزریقی، سابقه تاتو، حجامت، استفاده از خدمات زیبایی در مراکز غیر بهداشتی، مراجعه به مراکز طبی و دندانپزشکی غیربهداشتی و داشتن بیماری کبدی با علت ناشناخته و سابقه تماس جنسی محافظت‌نشده یا ابتلا به عفونت‌های آمیزشی است.

وی در ادامه تصریح کرد: در مورد هپاتیت B، هر ایرانی باید یک بار در طول عمر خود آزمایش مربوط به این ویروس را بدهد که در صورت مبتلابودن باید مراحل درمان را طی کند و اگر مبتلا نبود، واکسن آن را دریافت کند. آزمایش تشخیص اولیه هپاتیت B و C جزو ساده‌ترین آزمایش‌هایی است که همه آزمایشگاه‌ها قادر به انجام آن هستند. درخصوص هپاتیت B آزمایش یک‌مرحله‌ای است، اما در هپاتیت C آزمایش دومرحله‌ای است و کسانی که آزمایش اول آن‌ها منفی باشد نیاز به آزمایش دوباره ندارند.

هدایتی‌مقدم در خصوص هپاتیت B و C توضیح داد: هپاتیت B واکسن دارد و تا ۹۵ درصد قابل پیشگیری است. خوشبختانه از سال ۱۳۷۲، تمامی نوزادان در ایران لیه هپاتیت B واکیسنه می‌شوند و لذا موارد این عفونت در دو دهه اخیر کاهش چشمگیری داشته است. در هپاتیت C اگرچه واکسن نداریم، اما درمان دارویی به گونه‌ای است که در عرض ۳ تا ۶ ماه ویروس از بدن بیمار پاک می‌شود، اما درمان هپاتیت B طولانی‌مدت است.

آیا بیمه داروهای هپاتیت را پوشش می‌دهد؟

وی خاطرنشان کرد: از نظر تامین دارو برای بیماران مبتلا به هپاتیت در داخل کشور مشکلی نداریم و همه بیمه‌ها داروهای مربوط به این بیماری را پوشش می‌دهند.

مدیرعامل انجمن هپاتیت مهر رضوی در مورد درمان هپاتیت C افزود: تا چند سال پیش درمان هپاتیت C با داروهای تزریقی بوده است که به مدت یک سال فقط با ۵۰ درصد اثر بخشی و با عوارض بالا به طول می‌انجامید. اما در چند سال اخیر داروهای جدید که در سطح جهانی معرفی شدند و در داخل کشور هم تولید می‌شود داروهای خوراکی‌ست که تا ۹۸ درصد و در عرض ۳ تا ۶ ماه، درمان قطعی را حاصل می‌کنند. همین موضوع باعث امیدواری جامعه جهانی در حذف کامل هپاتیت C تا سال ۱۴۱۰ شده است.

هدایتی‌مقدم در مورد هزینه درمان این بیماری گفت: هزینه درمان در گذشته بالای چند میلیون بوده است، ولی اخیرا با دوره درمان ۳ ماهه و پوشش بیمه، زیر ۳۰۰ هزار تومان می‌شود.

وی در رابطه با هدف از راه‌اندازی انجمن هپاتیت مهر رضوی گفت: جمعی از افراد پزشک و غیرپزشک در مشهد تصمیم گرفتند با راه‌اندازی یک سازمان مردم‌نهاد هم در زمینه پیشگیری از هپاتیت از طریق برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی و هم در زمینه حمایت مالی از بیماران مبتلا به هپاتیت در سطح استان خراسان رضوی فعالیت کنند.

وی در انتها بیان کرد: شعار امسال سازمان بهداشت جهانی «سرمایه‌گذاری برای حذف هپاتیت است» و همچنین شعار «میلیون‌ها بیمار ناشناخته را پیدا کن!» در سطح بین‌المللی مطرح شده است.