محمد هادی یعقوب نژاد از انتشار مجموعه هشت جلدی «اصطلاح‌ نامه فقه» از سوی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی خبر داد.

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدهادی یعقوب نژاد، سرپرست پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی با اعلام خبر انتشار «اصطلاح‌ نامه فقه» از سوی  پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، گفت: تدوین اصطلاح نامه جامع علوم اسلامی یکی از مأموریت‌های ویژه‌ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در جهت توانمند سازی علوم اسلامی است که بر عهده پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی گذاشته شده است.

وی در ادامه افزود: این پژوهشکده قبل از شروع به تدوین اصطلاح نامه در شاخه‌های علوم اسلامی اقدام به تعریف حوزه مأموریت خود (تعریف و تبیین محدوده علوم اسلامی) نمود. چرا که تعیین مصداق علوم اسلامی با توجه به اینکه برخی از آنها دارای سابقه قبل از اسلام بوده، کاری دشوار است.

عضو شورای پژوهشی پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی تصریح کرد: بدیهی است توانمند سازی علوم اسلامی متوقف بر تدوین اصطلاح نامه در همه حوزه‌هایی است که به نوعی دین اسلام و متفکران اسلامی در شکل گیری، توسعه و تعمیق آن نقش داشته اند. لذا پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی تدوین اصطلاح نامه در حوزه‌های علوم اسلامی و حوزه‌های وابسته را در محدوده مأموریت خود قرار داد.

معاون پژوهش پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد ارزش‌های افزوده اصطلاح‌نامه بیان داشت: در اصطلاح‌نامه‌ها، مفاهیم علمی در فرم اصطلاحات نمایان می‌شوند؛ که میان آنها در رشته‌های علمی روابطی منطقی و نظام‌مند وجود دارد و نهایتاً به ترسیم درختواره علوم کمک می‌کنند.

سرپرست پژوهشکده مدیریت اطلاعات و مدارک اسلامی، ضمن توضیحاتی جدیدترین اثر مکتوب این پژوهشکده را توصیف کرد و گفت: علم فقه با پیشینه‌ای به درازای ظهور اسلام و قرآن، گسترده‌ترین علم اسلامی است، دانش مدوّن فقه شیعی از غیبت امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آغاز می‌شود. آنچه از اندیشمندان اسلامی به ما رسیده است، آثار فاخر، متعدد و متکثر است و تاکنون بیش از هزاران منبع فقهی شناسایی شده است. نگاه کلان به فقه از زاویه طبقه‌بندی مصطلاحات، تقسیمات پیشینی و پسینی و جز آن موضوعی باید در فرمی از قبل طراحی شده با اصولی مشخص و قابل انعطاف، ترسیم و ارائه گردد.

یعقوب نژاد، با بیان اینکه این تنظیم و ارائه را اصطلاح نامه فقه بر عهده گرفته گفت: اصطلاح‌نامه فقه؛ دستاوردها، کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارد و در صورتی که با مستندات همراه شود؛ فوائد دیگری را به صورت ارزش افزوده خواهد داشت مانند: نشان دادن داد و ستد فقه با علوم دیگر؛ به دست دادن زمینه بررسی‌ها و کنکاش‌ها در بحث‌های ناشده فقهی از طریق ارائه کارهای انجام یافته و بحث‌های متورم شده؛ گشودن بررسی درباره مباحث نو و راههای نرفته و همچنین ملاک‌های مختلف تبویب و تقسیم بندی فقه، وجه ارتباط فقه با علومی مانند حقوق و سرانجام؛ اصلاح و طرح‏‌ریزی بهتر و معماری دقیق‌تر برای فقه با بررسی و مرور گزارش مستند و تحلیلی از واقعیت موجود در فقه کلان و کلان فقه از طریق آماده کردن پایگاه‌های تخصصی فقهی مبتنی بر اصطلاح نامه فقه؛ بازنگری در منابع فقه، منابع استنباط، معرفی فقها و کتاب‌های علمی ارائه شده در دوره‌های فقه؛ بازرسی تقسیمات درونی فقه؛ و جز آن.

عضو شواری علمی گروه پژوهشی تدوین سازمان‌های دانش در پایان گفت: طرح تدوین اصطلاح نامه فقه از سال ۱۳۷۸ آغاز و با توجه به گستردگی منابع فقهی در این مرحله ۵۰۰ عنوان از میان کتب فقهی با مشورت اساتید برجسته در این رشته برگزیده شد و پس از طی مراحل تحقیق که عبارتند از: منبع گزینی، ارزش گذاری و درجه بندی آنها، تحقیق و استخراج اصطلاحات، ایجاد روابط بین اصطلاحات، بازنگری و اصلاحات لازم، بررسی و تصویب نهایی؛ این موارد به دست آمد: تعداد کل واژه‌ها: ۵۱۴۹۵، تعداد واژه‌های راس: ۱۲، تعداد واژه‌های مرجح ۴۲۰۳۲، تعداد واژه‌های نامرجح ۹۳۹۰، تعداد واژه‌های اعم ۸۲۳۳، تعداد واژه‌های وابسته ۳۷۲۳۵ و تعداد واژه‌های اخص ۴۱۸۰۹.

قابل ذکر است، این مجموعه هشت جلدی پس از سال‌ها تلاش علمی مجموعه‌ای از فضلای اندیشمند و راهنمایی و مشاوره اساتید برجسته حوزه‌های علمیه در سال ۱۳۹۷ توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده که هم اکنون در دسترس محققان و علاقه مندان است.