اجباری شدن نام خانوادگي برای افراد در ايران (1313 ش)

در ایران انتخاب نام خانوادگی از سال‌های انقلاب مشروطه در میان قشر روشنفكر جامعه رواج یافته بود، اما با پایان یافتن جنگ جهانی اول و در سال 1304، واحد زیرمجموعه بلدیه به «اداره» ارتقا یافت و عنوان «احصائیه» برای آن انتخاب شد. پس از آن و در زمان سلطنت رضاشاه، در سال 1313 با تصویب قانون مدنی، استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای كلیه اتباع ایران اجباری شد. در این دوران، افرادی به عنوان مامور ثبت به مناطق مختلف فرستاده می‌شدند تا نام خانوادگی برای هر طایفه مرجع قانونی داشته باشد. گزینش نام خانوادگی نیز، معمولا از چند روش پیروی می‌كرد كه یكی از آنها پیشه نیاكان در یك قوم است. محل اسكان قوم و نام یا شهرت بزرگ خاندان (پدر، پدربزرگ، جد)، از دیگر شیوه‌های متداول انتخاب نام خانوادگی بوده است. گاهی هم یك نام خانوادگی بر اساس شغل یا حرفه (همچون صراف، جواهریان، پزشكزاد) یا یك ویژگی بدنی یا فیزیكی (خوش‌چهره، قهرمان) بازمی‌گشت. در نهایت و با تصویب قانون مدنی كشور در سال 1313 ثبت نام خانوادگی نیز، اجباری شد. بر اساس قانون، سرپرست خانواده باید برای خانواده خود نام‌خانوادگی انتخاب می‌كرد و نام خانوادگی تخصیص یافته از سوی وی به سایر افراد خانواده‌اش هم اطلاق می‌شد. و از آن زمان تاكنون بیش از چهار نسل از ایرانیان به این نام‌های خانوادگی خوانده می‌شوند.

آتش‏سوزي "مسجدالاقصي" قبله اوّل مسلمانان توسط رژيم صهيونيستی اسراييل (1348 ش)

در سي‏ام مرداد 1348ش، مسجدالاقصي، اولين قبله مسلمين و يكي از مقدس‏ترين معابد مورد احترام اديان آسماني، توسط اشغالگران صهيونيست به آتش كشيده شد. ستون‏هاي آتش و دود تا ارتفاع صدها متري به آسمان برخاست. در قسمت جنوب شرقي در حدود دويست متر مربع از سقف مسجد كاملاً منهدم گرديد و گنبد مسجد در پنج نقطه سوخت. همچنين يكي از آثار متبرك مسجد و يك منبر مخصوص كه هشتصد سال سابقه داشت نيز كاملاً از بين رفت. اين جنايت دردناك، بازتاب تند و موج خروشاني در جهان اسلام به وجود آورد؛ آتش خشم مبارزان نهضت اسلامي ايران را برافروخته كرد و رژيم شاه را كه هميار اسراييل بود، دچار بحران جدي نمود. تلاش روزنامه‏هاي ايران كه دست ساواك را در پشت سر داشتند، به منظور فرو نشاندن خشم ملت مسلمان ايران بي‏نتيجه ماند. در نهايت محمدرضا پهلوي پس از اين حادثه ناگزير شد تا براي كاستن از خشم عمومي، مزوّرانه، بيانيه‏اي منتشر سازد و اظهار داغداري كند در حالي كه وي پس از مدتي كه در اجلاس سران كشورهاي اسلامي سخنراني مي‏كرد، از مسجدالاقصي نامي نبرد. حضرت امام خميني(ره)، آتش زدن مسجدالاقصي و كنفرانس اسلامي را به شدت محكوم كردند و كنفرانس را متهم نمودند كه تلاش دارد جنايت صهيونيزم را در اين حادثه لوث كند.

روز بزرگداشت دانشمند شهير "علامه محمدباقر مجلسي" صاحب كتاب عظيم "بحارالانوار"

علامه محمدباقر مجلسي در سال 1037 ق در اصفهان به دنيا آمد. پدرش مولا محمدتقي مجلسي از شاگردان بزرگ شيخ بهايي بود و در علوم اسلامي از سرآمدان روزگار خود به شمار مي‏رفت. علامه محمدباقر مجلسي درس و بحث را از چهار سالگي نزد پدر آغاز كرد و نبوغ سرشار او به حدي بود كه در چهارده سالگي از فيلسوف و دانشمند بزرگ اسلام، ملا صدراي شيرازي، اجازه روايت گرفت. از آن پس در حضور استاداني چون: علامه شوشتري، ميرزاي جزايري، ملا محسن فيض كاشاني، ملا صالح مازندراني و شيخ حرّ عاملي زانوي ادب زد و به مقامات عالي علمي رسيد. سپس به تدريس روي آورد و شاگردان بي‏شماري از مكتبش استفاده كردند. علامه مجلسي در اين حال با خود چنين انديشيد كه بايد گوهرهاي گران بهاي اهل‏بيت را كه جمع‏آوري كرده است در قالبي زيبا به نام بحارالانوار بگنجاند تا نه تنها طلاب، بلكه تمام علاقه‏مندان بتوانند به سوي قبله دل‏ها يعني كلام اهل‏بيت هدايت شوند. از اين روي دست به كاري عظيم زد و شروع به نگارش اين دايرةالمعارف بزرگ تشيع نمود. كتاب عظيم "بحارالانوار" حاوي احاديث ارزشمند اهل‏بيت(ع) در يكصد و ده جلد بزرگ‏ترين و ماندگارترين اثر اين محدث كبير شيعه به شمار مي‏رود. همچنين حقُّ اليقين، عين الحياة، مشكوةُ الانوار به فارسي و شرح اربعين، مِراةُ العُقول و رسالةٌ في الاوزان به عربي از ديگر آثار اين علامه سترگ مي‏باشند. سرانجام علامه محمدباقر مجلسي اين رادمرد علم و عمل در 27 رمضان سال 1111 ق در 74 سالگي درگذشت و در جوار پدر علامه‏اش در كنار مسجد جامع اصفهان، مدفون شد.

آغاز هفته جهاني مسجد (تصويب در سال 1382 ش)

به پيشنهاد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و با تصويب وزراي امور خارجه كشورهاي اسلامي در اجلاس تهران، هفته جهاني مسجد از سي‏ام مرداد ماه برابر با 21 اوت همزمان با سالگرد آتش زدن مسجدالاقصي توسط رژيم صهيونيستي اسرائيل، برگزار مي‏شود. در اين اجلاس از كشورهاي عضو خواسته شد با هدف ارج نهادن به نقش مساجد و صيانت از آنها به عنوان اماكن مقدسه، در احياء و تجليل از اين روز تلاش كنند. ارايه الگوي مناسب براي بزرگداشت هفته مسجد، تبيين مطالبات و نيازهاي مساجد، بررسي وضعيت گذشته و حال مساجد، بررسي نقش مساجد در تعامل بين دين و دولت و معرفي و قدرداني از ائمه جماعات موفق از جمله موضوعاتي است كه در اين هفته مطرح مي‏گردد. تبيين قداست و عظمت مسجد، تكريم نيروهاي فعال در مساجد، توجه به عمران و آباداني معنوي و فيزيكي مساجد، تلاش براي بهبود محتواي برنامه‏هاي فرهنگي مساجد و ايجاد هماهنگي بين متوليان اين اماكن شريف نيز بايد در اين هفته مورد توجه قرار گيرند.

ارتحال عالم كبير "علامه طبرسي" مفسر شهير قرآن كريم(548 ق)

ابوعلي فضل بن حسن طبرسي در سال 468 ق به دنيا آمد. پس از فراگيري مقدمات در مشهد مقدس به تحصيل ادبيات عرب، قرائت، تفسير، حديث، حساب و جبر، فقه، اصول وكلام پرداخت و در آن علوم متبحرگرديد. علامه در حدود 54 سال در مشهد بود و سپس راهي سبزوار شد و به تدريس و تاليف همت گماشت. قطب الدين راوندي، ابن شهر آشوب، ضياءالدين راوندي و... از جمله شاگردان او به شمار مي‏آيند.همچنين اسرار الامامه، تاج المواليد و كنوز النجاح ازتاليفات اوست. از ميان ده‏ها كتاب او، تفسير كبير مجمع البيان، به عنوان سرآمد تفاسير، مطرح گرديده است. او همچنين فقيهي وارسته و عالمي آگاه بود و محل مراجعه‏ي مردم واقع مي‏شد. سرانجام امام مفسّران، پس از نزديك به هشتاد سال عمر با بركت درروز عرفه‏ي سال 548 ق بدرود حيات گفت. بعضي، مسموميت توسط بدخواهان را عامل درگذشتِ وي گفته‏اند. بدنش را به مشهد منتقل كرده و در جوار حرم امام رضا(ع) به خاك سپردند.

روز عرفه(روز نيايش)

روز نهم ذي‏الحجه به عنوان روز عرفه از اعياد بزرگ اسلامي به شمار مي‏رود، گرچه به اسم عيد ناميده نشده است. در اين روز خداوند تبارك و تعالي بندگان خود را به عبادت و اطاعت خود فراخوانده، و سفره‏ي جود و احسان خود را براي بندگان خود گسترانده است. شيطان در اين روز خوار و حقير و خشمناك است. از ظهر روز نهم ماه ذي‏الحجه، زائران خانه‏ي خدا در صحراي عرفات وقوف مي‏كنند و براي اين وقوف، فضايل بسياري ذكر شده است. در غروب اين روز، زائران، از عرفات به مشعرالحرام مي‏روند و خود را براي ساير مناسك پر شكوه حج آماده مي‏كنند.

شهادت حضرت "مسلم‏ بن عقيل" نماينده‏ ي امام حسين(ع) در كوفه(60 ق)

مسلم بن عقيل كه از شخصيت‏هاي برجسته وبا تقواي زمان خود به شمار مي‏رفت، براي ارزيابيِ ميزان وفاداري مردم كوفه به امام حسين(ع) به اين شهر رفته بود. زيرا مردم كوفه، طيِ هزاران نامه، از امام حسين براي رفتن به اين شهر و قيام عليه حكومت ستمگر يزيد بن معاويه، دعوت كرده بودند. مردم كوفه اگرچه در ابتدا به گرمي از مسلم بن عقيل استقبال كردند، اما هنگامي كه عبيداللَّه بن زياد كه مردي سنگدل و بي‏رحم بود بر كوفه حاكم شد، كوفيان، فريبِ وعده‏هاي دروغين او را خوردند و به خاطر ترس و جهل، دست از حمايت امام حسين(ع) كشيدند و مسلم را تنها گذاشتند. در پيِ آن، مسلم به دست عُمّال ابن زياد گرفتار آمد و به دستور آن حاكم پليد، فرستاده‏ي امام حسين(ع) را از بالاي داُرالاماره به پايين انداختند و او را به شهادت رساندند.

تولد "كاردينال ريشليوْ" سياست‏مدار برجسته و صدر اعظم فرانسه (1585م)

آرمان ژان دوپلس معروف به كاردينال ريشليوْ، سياست‏مدار برجسته و صدراعظم معروف فرانسه، در 21 آگوست 1585م در پاريس به دنيا آمد. وي در جواني به تحصيل فنون سربازي پرداخت، ولي در 21 سالگي به جرگه روحانيان كاتوليك پيوست و به مقام اسقفي دست يافت. ريشليو در سال 1614م به عضويت مجلس عوام فرانسه انتخاب شد و مورد توجه برخي مقامات دربار قرار گرفت. ريشليو در سال 1622م به مقام معنوي كاردينالي در كليسا رسيد و دو سال پس از آن توسط لويى سيزدهم به مقام صدراعظمي فرانسه منصوب شد كه تا هنگام مرگْ اين سمت را حفظ كرد. ريشليو در دوران صدراعظمي خود، پروتستان‏ها را سركوب نمود و از قدرت و نفوذ اشراف و بزرگان در دولت و ايالات كاست. اما در مقابل، بر قدرت حكومت مركزي افزود و حكومت مطلقه سلطنتي به وجود آورد. ريشليو، نايب‏السلطنه فرانسه را كه با حمايت او قدرت يافت تبعيد كرد و فرانسه را وارد جنگ‏هاي سي ساله اروپا نمود. او علاوه بر سياست، در مسايل نظامي هم مهارت داشت و به ادبيات نيز علاقه‏مند بود به طوري كه در اثر تشويق‏هاي ريشليو، آكادمي يا كانون ادبي فرانسه شكل گرفت. در زمان صدر اعظمي ريشليو، تمام كارها به دستور وي صورت مي‏گرفت و لويى سيزدهم توان مقابله با نظرات او را نداشت. ريشليو، اكثر كارهاي خود را با جاسوسي و موذيانه و به‏صورت زيركانه انجام مي‏داد به طوري كه حتي لويي سيزدهم هم از او واهمه داشت. ريشليو در اكثر وقايع مهمي كه در اروپا و به ويژه در فرانسه روي مي‏داد نقش داشت و در شمار يكي از برجسته‏ترين شخصيت‏هاي عصر خود به شمار مي‏رفت. كاردينال ريشليو سرانجام پس از 18 سال صدراعظمي، در 4 دسامبر سال 1642م در 57 سالگي درگذشت.