ترور "ميرزا مصطفي افتخارالعلماء آشتياني" در جريان نهضت مشروطه (1288 ش)

ميرزا مصطفي افتخار العلماء آشتياني متخلص به صهبا در حدود سال 1245 ش برابر با 1282 ق در تهران، در بيت علم و فقاهت و جهاد به دنيا آمد. پدرش آيت‏اللَّه ميرزا محمد حسن آشتياني، رهبر نامدار نهضت تنباكو در تهران و مورد اعتماد ميرزاي بزرگ شيرازي در پايتخت بود. ميرزا مصطفي پس از اتمام تحصيلات نزد پدر و ديگر اساتيد، به اخذ اجتهاد نائل آمد و در جريان نهضت مشروطيت، به اين قيام مردمي پيوست. وي از رهبران مسلم انقلاب مشروطه و مجتهدي مبارز بود. ميرزا مصطفي تلاش مي‏نمود تا بتواند بين مشروطه و مشروعه را جمع كند لذا از هر دو گروه كناره گرفت. سرانجام در جريان تحصن علما در حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در ري كه او نيز يكي از پيشتازان آن بود، توسط عده‏اي ناشناس، در نيمه شب دوم ارديبهشت 1288 ش، در چهل و سه سالگي به قتل رسيد و در جوار حضرت عبدالعظيم(ع) به خاك سپرده شد.

رحلت استاد برجسته و عالم محقق آيت ‏اللَّه "ميرزا مهدي آشتياني" (1332 ش)

ميرزا مهدي آشتياني، حكيم، عارف و دانشمند شيعي در حدود سال 1266 ش (1306 ق) در تهران متولد گرديد. پدرش ميرزا جعفر ملقب به ميرزا كوچك از شاگردان آقا محمدرضا حكيم قمشه‏اي و مادرش دختر حاج ميرزا حسن آشتياني، مجتهد معروف تهران بود. ايشان پس از فراگيري مقدمات، خارج فقه و اصول را نزد شيخ فضل‏اللَّه نوري و آقا سيدعبدالكريم مدرس آموخت. وي از آن پس سال‏ها در تهران مُدَرس فلسفه و عرفان بود و عنوان مدرس رسمي مدرسه سپهسالار را داشت. در اين ميان شاگردان فرهيخته‏اي تربيت نمود كه ميرزا ابوالحسن شعراني، دكتر عبدالجواد فلاطوري، دكتر محمدابراهيم آيتي، سيدجلال آشتياني، مهدي حائري يزدي و بديع الزمان فروزانفر و... از آن جمله‏اند. آيت‏اللَّه ميرزا مهدي آشتياني در سال 1325ش برابر با سال‏هاي 1366 - 1365 هجري قمري، به استدعاي فضلا و طلاب حوزه علميه قم چندي به قم مهاجرت كرد و به تدريس و افاضه پرداخت و استاد شهيد مرتضي مطهري در آن مدت قليل توفيق استفاده از محضر او را داشت. ميرزا مهدي آشتياني بي‏گمان يكي از متبحرترين شارحان و مدرسان فلسفه بود ولي ذوق عرفاني او بر مشرب عقلي‏اش غلبه داشت و اين همه در آثار و شروح و حواشي او كه البته از حد شرح و تفسير بسيار فراتر مي‏روند و خود، آثار مستقلي به شمار مي‏روند، به خوبي هويداست. از اين عالم برجسته و محقق توانا آثار متعددي بر جاي مانده كه: حاشيه شرح منظومه منطق و حكمت، اساس التوحيد درباره قاعده "الواحد" در وحدت وجود از آن جمله است. ميرزا مهدي آشتياني سرانجام در دوم ارديبهشت 1332 ش برابر با نهم شعبان 1372 ق در 66 سالگي درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) مدفون گرديد.

تشكيل سپاه پاسداران انقلاب اسلامي به فرمان حضرت امام خميني(ره) (1358 ش)

در نخستين روزهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1357، بنا به فرمان حضرت امام خميني(ره) به جوانان غيور و انقلابي ايران اسلامي، عده‏اي از دلسوختگان راستين و پيروان صديق ولايت فقيه گرد هم جمع شدند و نهاد مقدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را پي‏ريزي كردند. پس از مدتي حضرت امام خميني(ره) بنيانگذار جمهوري اسلامي در دوم ارديبهشت ماه 1358 طي فرماني به شوراي انقلاب، رسماً تأسيس نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامي را اعلام كردند و شوراي انقلاب نيز با تأسيس شوراي فرماندهي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، گامي اساسي در جهت سازماندهي اين نهاد انقلابي برداشت. در اولين اطلاعيه سپاه، وظايف كلي آن چنين عنوان شده است: كمك به اجراي امور انتظامي و امنيتي، مبارزه مسلحانه عليه جريان‏هاي ضدانقلاب، دفاع در برابر حملات داخلي و خارجي، همكاري و هماهنگي با نيروهاي مسلح نظام اسلامي، تربيت و آموزش اخلاقي و ايدئولوژيكي - سياسي و نظامي كادر سپاه و... . اگرچه سپاه هويتي نظامي دارد اما نظامي‏گري در واقع يك بُعد از ابعاد اين نهاد مكتبي است. سپاه نهادي نظامي در جهت اهداف و آرمان‏هاي والاي انقلاب اسلامي است كه حفاظت و نگهباني از نظام و حكومت اسلامي مهم‏ترين ركن آن را تشكيل مي‏دهد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در افقي فرازمند، داراي آرمان‏هاي مكتبي، انساني و جهان شمول است كه بايد هميشه حركت خود را به آن سو جهت دهد.

سالروز اعلام انقلاب فرهنگي (1359 ش)

در 28 فروردين 1359، تعدادي از دانشجويان مسلمان كنترل دانشگاه تبريز را به دست گرفتند و فرداي آن روز، منافقين و گروهك‏ها، دانشگاه تربيت معلم را تصرف كردند. به دنبال اولتيماتوم سه روزه از طرف شوراي انقلاب به منافقين، مردم مسلمان، در دوم ارديبهشت 1359 موفق به شكست آنان شدند و اين حركت مورد تأييد امام قرار گرفت. پس از آن، ضرورت ايجاب مي‏كرد تا دانشگاه‏ها براي مدتي تعطيل باشد تا تغيير و تحولي اساسي در تمام نظام آموزشي كشور انجام شود، از اين رو دانشگاه‏ها از آن روز تعطيل شدند تا با مطالعه و دقت و فرصت كافي، تحولي بنيادين و اساسي در نظام دانشگاهي كشور پديد آيد. اين وظيفه به عهده ستاد انقلاب فرهنگي محوَّل گرديد تا اين كه دانشگاه‏ها در 27 آذر 1361 در سالروز وحدت حوزه و دانشگاه، بازگشايي شدند. اين حركت با هدف اسلامي كردن دانشگاه‏ها و خارج ساختن عوامل طاغوتي بود كه به انقلاب فرهنگي موصوف گرديد.

ولادت حضرت امام سجاد(ع)(38 ق)

امام چهارم شيعيان حضرت امام سجاد(ع) در پنجم شعبان سال سي و هشت هجري در مدينه به دنيا آمد. در سال و ماه ولادت حضرت، اختلاف است ولي اين تاريخ معتبرتر مي‏باشد. ابومحمد و ابوالحسن از كنيه‏هاي ايشان و مشهورترين القابش، زين العابدين، سيدالعابدين و سجاد است. مادر وي شهربانو (شاه زنان) دختر يزدگرد سوم مي‏باشد. آن حضرت در بقيه‏ي حكومت يزيد و حكومت معاويه بن يزيد، مروان بن حكم، عبدالملك مروان و وليد بن عبدالملك زندگي مي‏كرده است. براي آن حضرت يازده پسر و چهار دختر ذكر كرده‏ اند.

درگذشت "محمد بن زكرياي رازي" دانشمند نامدار جهان اسلام(313 ق)

محمد بن زكرياي رازي در سال 251 ق در شهر ري به دنيا آمد. ابتدا به كيمياگري پرداخت و در نهايت به شيمي روي آورد. سپس درعلوم طب، هندسه، منطق و فلسفه نيز مهارت يافت. رازي سال‏هاي بسياري ازعمر خويش را در تجزيه و تركيب عناصر و مواد طبيعي صرف كرد و موفق به كشف الكل و تهيه‏ي اسيد سولفوريك شد. محمد بن زكريا علاوه بر تحقيقات علمي و طبابت، به تدريس و تربيت شاگردان نيز مي‏پرداخت. تاليفات وي را تا حدود 250 اثر در رشته‏هاي مختلف علمي ذكر كرده‏اند كه در زمينه‏هاي طب، طبيعيات، منطق، رياضي و نجوم، تفسير، فلسفه، مابعدالطبيعه، الهيات و... نگاشته است. از مهم‏ترين كتاب‏هاي محمد بن زكريا، الحاوي و المنصوري است.

تصويب معاهده ی تركمانچاي بين ايران و روس(1243 ق)

به موجب معاهده‏ي تركمانچاي كه پس از شكست ايران در دومين دوره‏ي جنگ با روسيه در زمان سلطنت فتحعلي شاه قاجار منعقد گرديد، ولايات وسيع ايروان و نخجوان به روسيه واگذار شد. همچنين ايران سي ميليون روبل معادل پنج ميليون تومان به روسيه غرامت داد. حق كشتي‏راني براي كشتي‏هاي روسي تاييد شد و اتباع روسيه در ايران نيز امتياز قضاوت كنسولي يا كاپيتولاسيون را به دست آوردند. دولت روسيه در برابر اين همه امتياز، تنها وليعهدي عباس ميرزا از شاهزادگان قاجار را به رسميّت شناخت.

تولد "امانوئل كانْتْ" فيلسوف شهير آلماني (1724م)

امانوئل كانت فيلسوف بلندآوازه آلماني در بيست و دوم آوريل 1724م در كُنيگسْبِرْگْ آلمان در خانواده‏اي متوسط به دنيا آمد و از كودكي به طبيعت علاقه‏مند شد. وي پس از پايان تحصيلات خود در رشته رياضيات، الهيات و فلسفه، به تدريس در يك روستا پرداخت و بارها دعوت دانشگاه برلين براي تدريس فلسفه را رد كرد. كانت تا 46 سالگي شغل خاصي نداشت و از آن زمان، در دانشگاه شهر خود به تدريس فلسفه روي آورد. كانت در زندگي، بسيار منظم بود و كارهاي خود را با نظم عجيبي انجام مي‏داد. او در طي اين سال‏ها، سيستم فكري خاصي به عمل آورد كه در كليه فلاسفه پس از او تأثير داشته است. كانت هم‏چنين آثار متعددي به نگارش درآورد كه نقد عقل محض، مباني مابعدالطبيعه اخلاق، نقد عقل عملي و دين در حدود عقل از آن جمله‏اند. در اين آثار، كانت نظريات خود را با مباحثاتي چنان بغرنج و در هم تشريح مي‏كند كه تلخيص آنها كار مشكلي است. كانت اشياء را به دو دسته تقسيم مي‏كند: يكي چيزهاي مربوط به تجربيات ما كه مي‏توانند با مقولات فهم ما سازگار شوند، ديگر، چيزهاي قائم بالذّات كه عقل ما نمي‏تواند به راحتي به كُنه آنها پي بَرَد. كانت براي توضيح نارسايى عقل و درك حقيقت اين ذات‏ها، بحث خود را با تنازعات احكام و تناقضات منطقي اصولي كه نمي‏توان آنها را تحليل كرد آغاز مي‏كند و به اين ترتيب ثابت مي‏كند كه زمان و مكان هم نامتناهي است و هم محدود، هم خدا وجود دارد و هم وجود ندارد. علم اخلاق و زيباشناسي نيز از نظر كانت بر همين مباني استوار است. به عقيده كانت، در انسان احساسي اخلاقي هست كه حكم مي‏كند فلان كار خير است و فلان امر، شر. خود انسان ممكن است عمل شر و زشتي را انجام دهد، ولي وجدان و احساس اخلاقي او، آن عمل را زشت خواهد دانست، و اگر چنين نبود، اصلاً پشيماني معني نداشت. پس عقل عملي، عقلي است كه انسان را از پرداختن به كارهاي زشت نهي مي‏كند و به انجام اعمال نيك امر مي‏نمايد. كانت مي‏گويد: چنان رفتار كن كه دستور عمل تو بتواند قاعده كلي و جهاني گردد و نيز چنان عمل كن كه شايسته انسانيت باشد چه در مورد شخص خود و چه در مورد ديگران. كانت هم‏چنين اعتقاد به اختيار، ابديت و خدا را مربوط به ايمان مي‏داند نه حكمت. كانت اعلام مي‏دارد كه دانش ما تماماً ناشي از تجارب حسّي نيست و ذهن ما فقط بسته‏اي از تاثّرات نيست، بلكه دانش مطلق و مجرد از تجربه و نيز چيز معيني به نام ذهن وجود دارد. معرفت مطلق و ذهن متكي بر تجارب حسي ما چون شنيدن، ديدن، لمس كردن، چشيدن و بوييدن نيست، بلكه اموري قبلي هستند يعني پيش از تجربه ما وجود دارند. بنابراين، حقايق كلي، ذاتاً محقق و معلوم‏اند و احتياج به دريافت اشتباه‏آميز ما ندارند. كانت در زمينه فلسفه دين، سياست، تاريخ و علوم دقيق زمان خود نيزداراي تاليفات متعدد مي‏باشد. امانوئل كانت سرانجام در 12 فوريه 1804م در زادگاه خود در هشتاد سالگي و در حالي كه تمام عمر را به صورت مجرد زندگي كرد، درگذشت و در همان‏جا مدفون شد. بر سنگ قبر او يكي از عبارات معروف او را نوشته‏اند: دو چيز است كه روح را به شگفت مي‏اندازد و هر چه بيشتر بينديشي شگفتي تو از آن دو چيز بيشتر خواهد شد. يكي آسمان پر ستاره‏اي كه بالاي سَرِ ما است و ديگري قانون اخلاقي، كه در دل ماست.