رحلت محدث كبير شيعه "حاج شيخ عباس قمي" صاحب مَفاتيحُ الجَنان (1319 ش)

آيت‏اللَّه حاج شيخ عباس قمي در سال 1256 ش (1294 ق) در شهر قم به دنيا آمد. در ابتدا از محضر آيت‏اللَّه محمد ارباب قمي فيض برد و سپس در 21 سالگي راهي نجف اشرف گرديد. وي در نجف از محضر فقيهان بزرگي همچون: علامه سيد محمد كاظم يزدي، ميرزا محمد تقي شيرازي، شيخ الشريعه اصفهاني و سيد حسن صدركاظمي بهره برد و اجازات متعدد اجتهاد دريافت كرد. شيخ عباس قمي به علت علاقه بسيار به احاديث و اخبار، ملازم خاتمُ المحدثين، علامه ميرزا حسين نوري گشت و بيشتر اوقات خود را در اين مسير صرف نمود و اجازه روايت نيز گرفت. وي به كمك حافظه قوي، تلاش پيگير و علاقه وافري كه به شناخت راويان و محدثان راستگو و نقل اخبار اهل بيت (ع) داشت به جمع‏آوري حديث همت گماشت به طوري كه در طي ساليان اقامت در نجف، از شاگردان طراز اول استاد خود بود. ايشان در حدود سال 1292 ش (1331 ق) ساكن مشهد شد و در آن‏جا به مدت بيست و دو سال، به تصنيف و تأليف و تدريس پرداخت. درس‏هاي اخلاق شيخ عباس قمي با استقبال كم نظير طلاب و علماي شهر مواجه شد و نزديك به هزار نفر در آن شركت مي‏كردند. ايشان پس از تاسيس حوزه علميه قم، به دعوت آيت اللَّه شيخ عبدالكريم حائري راهي اين شهر شد و مدتي در آنجا اقامت نمود. در محضر پرفيض او، عالمان فرهيخته‏اي پرورش يافتند كه حضرات آيات: سيد حسين قمي، سيد صدرالدين صدر، سيد عبداللَّه شيرازي، حيدرقلي سردار كابلي، سيد محمد هادي ميلاني، محمد علي اراكي، سيد محمدرضا گلپايگاني، سيد محمود طالقاني و حضرت امام خميني از آن جمله‏اند. محدث قمي گذشته از تبحر و استادي در علوم مختلف اسلامي، در ادبيات عربي و فارسي نيز عالمي چيره دست بود و به شعر و شاعري علاقه بسيار داشت و گاه خود نيز شعر مي‏سرود. مجموعه آثار او متجاوز از هشتاد اثر است كه در علوم مختلف به نگارش درآمده‏اند. آثار و نگاشته‏هاي شيخ عباس قمي در اين علوم نشان از روح تلاشگر و عظمت علمي وي دارد. كلمات لطيفه، علم اليقين، نَفسُ المَهموم، منازل الاخره و... از جمله سي كتاب تأليف شده ايشان مي‏باشد. همچنين مفاتيحُ‏الجنان مهم‏ترين و معروفترين اثر آن عالم رباني است. سرانجام وي در اواخر عمر راهي نجف شد تا اينكه در 1 بهمن 1319ش (23 ذي‏حجه 1359ق) در 63 سالگي رحلت كرد و در نجف اشرف در جوار قبر استاد خود، ميرزاي نوري مدفون گرديد.
 

ارايه نظريه "ولايت فقيه (توسط حضرت امام خميني) در نجف اشرف (1348 ش)

اول بهمن 1348 ش، سرآغاز سلسله درس‏هاي زيربنايي "ولايت فقيه" يا "حكومت اسلامي" بود كه حضرت امام خميني(ره) همزمان با رهبري حركت سرنوشت‏ساز بسيج نيروهاي جوان و دانشگاهي و تشويق آنان به مطالعه و بررسي قوانين همه جانبه اسلام، در حالي كه چند سالي از تبعيدشان در نجف اشرف مي‏گذشت، در طي دوازده جلسه در مسجد شيخ انصاري ارائه نمودند. اين بحث علمي نه تنها حوزه‏هاي علميه و محافل علمي روحانيت را با بياني مستدل و فقهي به اصل تفكيك ناپذيري دين و سياست متوجه مي‏نمود، بلكه محيطهاي دانشگاهي را نيز با نظام سياسي اسلام به عنوان يك تئوري كامل و الهي براي حكومت اسلامي آشنا مي‏كرد و روح خودكم‏بيني و خودباختگي را از اين محافل آشنا با فرهنگ غرب مي‏زدود. سخنان حضرت امام خميني در اين جلسات پس از مدتي تبديل به كتابي با همين عنوان گرديد و علي‏رغم ممنوعيت و تدابير شديد ساواك ايران، به طرق گوناگون و مخفيانه به دست مبارزان داخل كشور مي‏رسيد. هر چند اين كتاب در ابتدا جز در ميان پيروان امام خميني بازتاب گسترده و مهمي نيافت اما پس از پيروزي انقلاب اسلامي، از اهميت ويژه‏اي برخوردار شد.

حمله مزدوران رژيم طاغوت به دانشگاه تهران (1340ش)

اولين اقدامي كه پس از روي كارآمدن علي اميني به نخست وزيري، صورت گرفت، اعلام طرح اصلاحات ارضي و محدود كردن مالكيت بود. وي سعي داشت تا با انجام يك سلسله نمايش‏ها و فريب كاري‏ها، ايران را مدتي از انفجار دور داشته و خود را به عنوان دلسوز مردم و علاقه‏مند به روحانيت مطرح سازد. اميني خود را خدمت‏گزار ملت مسلمان و همگام با روحانيت نشان مي‏داد؛ براي جلب افكار عمومي به ديدن علما و مراجع قم رفت. وي در اول دي ماه 1340 ش (13 رجب 1381 ق) توانست به بيت امام خميني(ره) نيز راه پيدا كند ولي با شنيدن مطالبي كه امام در زمينه ديكتاتوري و دودمان پهلوي و سلطه آمريكا بيان نمود، از فريب روحانيت نااميد شد. از آن طرف، تصميم دولت بر اجراي اصلاحات ارضي و تحديد مالكيت، در بين بعضي از طبقات از جمله مالكين، مورد حُسن ظن آنها واقع نشد و تدريجاً در اطراف آن سرو صدا بلند شد و با اتحاد برخي گروه‏ها عليه دولت، اميني از هر طرف مورد حمله قرار گرفت. در روز اول بهمن 1340، از طرف دانش‏آموزان، تظاهراتي صورت گرفت.دانشجويان دانشگاه نيز به حمايت از دانش‏آموزان، دست به تظاهرات زده و در نتيجه بين آنها و پليس زد و خورد شديدي در گرفت. در اين حادثه در حدود 200 نفر پليس و دانشجو زخمي شدند و به تأسيسات و آزمايش‏گاه‏هاي دانشگاه تهران صدمات زيادي وارد آمد. پس از اين حادثه، به دستور دولت، دانشگاه تا اطلاع ثانوي كه 74 روز طول كشيد، تعطيل شد.

درگذشت "ابوالقاسم عارف قزويني" شاعر بزرگ ايراني در همدان (1312ش)

ابوالقاسم قزويني مشهور به عارف در حدود سال 1262 ش، (1300 ق) در قزوين به دنيا آمد و تحصيلات قديمه را در زادگاه خود فرا گرفت. وي به دو هنر خط و موسيقي اهتمام بيشتري ورزيد و در اين هنرها به شهرت دست يافت. وي همچنين به سرودن اشعار پرداخت و آثاري را پديد آورد. با آنكه شعر عارف قزويني از لحاظ ادبي و فنون شعري داراي نقايصي بود، اما آنچه او را به شهرت و محبوبيت رساند، به كار بردن زبان مردم در شعر خود، در راه مردم گام برداشتن و در خدمت صاحبان زر و زور نرفتن بود. سرودن اشعار وطني و هنر تصنيف‏سازي در نهضت مشروطه، ويژگي شعر عارف قزويني بود و از اين رهگذر، شوري در آزادي‏خواهان و مشروطه‏طلبان افكند. از اين‏رو شهرت و حيثيت ملي وي براي تصنيف‏هاي وطني اوست كه در مواقع حساس سروده و با ملت ايران همدلي كرده است. كار بزرگ عارف، تحول عظيمي بود كه در ترانه‏سرايي پديد آورد. ديگر از امتيازهاي بزرگ تصنيف‏هايش آن است كه خود، هم شاعر و موسيقي‏دان و هم آوازه‏خوان بود و تصنيف را با مهارت و استادي فوق‏العاده‏اي براي بيان مقاصد و مضامين ملي به كار مي‏برد. زندگي عارف قزويني، همواره با فقر و تنگدستي سپري گرديد تا آن كه در پنجاه سالگي درگذشت و در همدان در كنار مقبره ابن سينا مدفون شد.

اعدام "لويي شانزدهم" پادشاه فرانسه در جريان انقلاب اين كشور (1793م)

وخامت اوضاع اقتصادي در فرانسه باعث شد تا لويى شانزدهم و هيأت حاكمه اين كشور از نمايندگان طبقات مختلف جامعه براي اجتماع و يافتن راه حل كمك جويند اما در عمل، اين طبقات اشرافي بودند كه به منافعي دست يافتند. با اين پيش‏زمينه از اوايل سال 1789م انقلاب فرانسه وارد اولين مرحله خود شد و مردمِ خشمگين از اعمال مستبدانه لويى شانزدهم سر به شورش برداشتند. آنها پس از به غنيمت گرفتن توپ و تفنگ از دولت، در 14 ژوئيه 1789م زندان باستيل، محل نگهداري زندانيان سياسي را با خاك يكسان كردند و ضربه‏اي سخت و مستقيم بر حكومت ديكتاتوري وارد نمودند. در ادامه رويدادهاي فرانسه، در دهم اوت 1792م، خاندان سلطنتي محبوس شدند و از سوي رهبران انقلاب، انقراض حكومت پادشاهي و تأسيس جمهوري اعلام گرديد. ولي اتخاذ تصميم نهايى درباره سرنوشت خانواده سلطنتي به عهده مجلس ديگري كه كنوانسيون ناميده مي‏شد محول گرديد. بحث كنوانسيون درباره سرنوشت لويى شانزدهم 24ساعت به طول انجاميد و در اين مدت، يك يك اعضاي كنوانسيون، پشت تريبون رفته و پس از اظهار نظر، راي خود را اعلام مي‏كردند. در تمام مدت تشكيل جلسه، در اطراف كنوانسيون، تظاهراتي به طرفداري از صدور حكم اعدام لويى شانزدهم جريان داشت. در چنين جوي، تصويب حكم اعدام پادشاه فرانسه در كنوانسيون، امري طبيعي و اجتناب‏ناپذير بود. در نهايت، اين مجلس در 16 ژانويه 1793م، پيشنهاد اعدام لويى را داد؛ زيرا وجود لويى را خطر بالقوه‏اي براي جمهوري تازه تأسيس فرانسه مي‏دانست. بدين ترتيب، لويى شانزدهم به جرم ديكتاتوري و نيز همدستي باكشورهاي بيگانه محاكمه و در 21 ژانويه 1793 در 39 سالگي در ميداني كه امروز به نام ميدان كنكورد معروف است به وسيله گيوتين اعدام شد. نكته شگفت‏آور اينكه او با همه ضعف و زبوني كه در حل مسائل زندگي‏اش از خود نشان داد، مرگ را با شجاعت و خونسردي استقبال كرد.

مرگ "ولاديمير لنين" پايه‏ گذار اتحاد جماهير شوروي سابق (1924م)

ولاديمير ايليچ اوليانف معروف به لنين رهبر انقلاب اكتبر 1917 روسيه، در 22 آوريل سال 1870م به دنيا آمد. اعدام برادر بزرگ وي به جرم شركت در توطئه قتل الكساندر سوم، تزار روسيه، در لنين انگيزه سازمان‏دهي فعاليت براي براندازي حكومت تزاري را به وجود آورد. لنين 6 ماه پس از ورود به دانشگاه، به دليل شركت در تظاهرات دانشجويى و فعاليت‏هاي سياسي اخراج شد و در سال 1893م سازمان زيرزميني سوسيال دموكرات‏هاي روسيه را پايه‏ريزي كرد. لنين در اوايل سال 1895م به دليل بيماري جهت مداوا عازم سوئيس و فرانسه شد. او در اين سفر توانست با رهبران سوسياليست اروپا و نيز سردمداران نظريه ماركسيسم روس ملاقات كند و شيوه مبارزه كمونيستي را بهتر از گذشته از آنان بياموزد. لنين پس از چندي به روسيه بازگشت و مدت كوتاهي پس از آن در پي انتشار يك نشريه ضد دولتي دستگير و پس از 14 ماه زندان به مدت سه سال به سيبري تبعيد شد. او در تبعيدگاه كتاب‏هاي متعددي درباره ماهيت نظام سياسي و اقتصادي تزار روس و نيز اهداف سوسيال دموكرات‏ها در روسيه انتشار داد و طرفداراني پيدا كرد. لنين پس از تبعيد راهي آلمان شد و به كمك آلماني‏ها روزنامه‏اي به نام جرقه منتشر كرد كه آن را به داخل روسيه مي‏فرستاد. اين روزنامه در ادامه فعاليت خود، نه فقط به عنوان يك ارگان انقلابي تبليغاتي، بلكه به صورت يك عامل سازمان دهنده و هماهنگ كننده فعاليت‏هاي انقلابي در داخل روسيه شناخته شد. در سال 1903م حزب سوسيال دموكرات روسيه در نتيجه اختلافات داخلي به دو گروه تندرو و ليبرال تجزيه شد. گروه تندروها به بلشويك (اكثريت) و گروه ليبرال‏ها به منشويك (اقليت) معروف شدند. اين تجزيه و انشعابْ ضربه بزرگي براي لنين كه در پي ايجاد اتحاد بين مخالفان تزار بود محسوب مي‏شد. با اين حال، لنين در سال‏هاي بعد توانست با كمك گروه اكثريت يا بلشويك‏ها، حزب بلشويك را با خط مشي مبارزه علني و مسلحانه عليه حكومت تزاري به وجود آورد. نقش لنين در تحريك كارگران كارخانجات و نيروهاي مسلح موجبات خشم دولت موقت را كه پس از استعفاي تزار نيكلاي دوم، زمام امور را به دست گرفته بود، عليه وي فراهم آورد. در نتيجه لنين در ژوئيه 1917م با تغيير قيافه به فنلاند گريخت اما در اكتبر همان سال با تدابير نظامي وسيع‏تري وارد روسيه شد. در اين مرحله، لنين طي عمليات نيمه كودتايى - نيمه مردمي با حمله گروهي از سربازان نيروي دريايى وابسته به بلشويك‏ها به پايتخت و تصرف آن و پيشروي‏هاي مرحله به مرحله، انقلاب روسيه را در 25 اكتبر 1917م (برابر با نهم نوامبر براساس تقويم جديد) به پيروزي رساند. با قدرت‏گيري لنين و روي كار آمدن دولت موقت، عناصر ليبرال قصد داشتند جنگ با آلمان و اتريش را ادامه دهند ولي لنين كه با كمك آلماني‏ها و قول و قرار قبلي با آنها به روسيه بازگشته بود مي‏خواست به هر قيمتي شده به تعهدات خود براي متاركه جنگ عمل كند. از اين‏رو در شش ماه اول زمام‏داري خود به وعده متاركه جنگ عمل كرد و با اعطاي امتيازات گوناگون، صلح خفت بار با آلمان را پذيرفت. لنين در سال 1921م سياست جديد اقتصادي خود را كه متضمن آزادي‏هايى براي فعاليت‏هاي اقتصادي به مردم بود اعلام كرد ولي از سال 1922م به علت بيماري نتوانست بر اداره امور كشور تسلط يابد. در همين سال، لنين به كميته مركزي حزب كمونيست شوروي توصيه كرد تا مقام دبير كلي به ژوزف استالين داده شود. اما استالين پس از قبضه اين مقام، لنين را به بهانه استراحت به مكاني در پنجاه كيلومتري مسكو فرستاد و ارتباط وي را با خارج قطع كرد. در اين زمان، لنين ضمن يادداشتي خواهان بركناري استالين شد ولي اين نوشته سي سال بعد، و پس از مرگ استالين افشا گرديد. لنين در سال‏هاي پس از پيروزي انقلاب تا زمان مرگش، هيچ گاه شاهد اوضاع آرام در روسيه نبود. دولت‏هاي بزرگ سرمايه‏داري اروپا و مخالفت نظاميان، سلطنت‏طلبان، رقباي سياسي و حزبي و نارضايى‏هاي داخل مردم در گوشه و كنار روسيه به صورت عامل بازدارنده و فشار عليه لنين عمل مي‏كردند. لنين موفق شد بنيان يك حكومت خفقان و ديكتاتوري را در جامعه روسيه پايه‏ريزي كند و با قتل تزار روس و خانواده‏اش، حكومت تزاري را سرنگون سازد. زمام‏داري لنين بيش از شش سال طول نكشيد و سرانجام در 21 ژانويه 1924م بر اثر سكته مغزي در 54 سالگي به كام مرگ فرو افتاد. جسد وي را پس از موميايي شدن در يك تابوت شيشه‏اي، در مقبره‏اي كه براي او در ميدان سرخ ساخته شد، قرار دادند.

آغاز بنای برج ایفل در شهر پاریس (1887م)

بنای برج ایفل در شهر پاریس به همت ایفل از جمله مهندسان برجسته فرانسوی در تاریخ بیست و یکم ژانويه سال ۱۸۸۷ ميلادی آغاز شد. بنای این برج که امروزه از پدیده‌های بزرگ و دیدنی فرانسه و جهان به‌شمار می‌‏رود، در سال ۱۸۸۹م میلادی به پایان رسید. برج‌ ایفل در سال ۱۸۸۹م به‌مناسبت صدمین سالگرد جشن انقلاب فرانسه افتتاح و از‌‌ همان زمان، به‌عنوان یکی از نمادهای فرانسه به رسمیت شناخته شد. برای ساخت این برج طراحان بسیاری طرح‌های خود را ارائه دادند که در‌‌نهایت، «گوستاو ایفل» که سازنده پل بود و هم‌اکنون نامش نیز بر روی این برج گذاشته شده است با وجود مخالفت‌های بسیار، توانست طرح خود را به اثبات برساند. گفته می‌شود برای ساخت این برج حدود ۳۰۰ کارگر به مدت دو سال و دو ماه متوالی کار کردند تا نهایتاً در ۳۱ مارس ۱۸۸۹م این برج که حدود ۳۲۴ متر ارتفاع دارد را به پایان رساندند. در حال حاضر با گذشت سال‌ها از ساخت آن، هر ۷ سال یک‌بار با مصرف ۵۰ تن رنگ آن را به تمیز‌ترین شکل نگاه می‌دارند و با ۳۵۲۱۰۰۰ وات برق روشنایی آن را تأمین می‌کنند. این برج با ۱۶۶۵ پله سالانه هزاران هزار بازدیدکننده را به شهر پاریس می‌کشاند که البته آن‌ها می‌توانند با وجود پله‌های بسیار زیاد، از طبقه دوم به‌بعد را با آسانسور به طبقه آخر بروند. برای آسانسور این برج برنامه منظمی تهیه دیده شده است که تعمیرات آن به‌موقع انجام شود. طبق آنچه برآورد شده است، این پل حدود ۷۳۰۰ تن وزن دارد که مطمئناً نگهداری آن و جابه‌جا شدن صد‌ها هزار گردشگر باید طبق رعایت مسائل ایمنی صورت پذیرد. برج ایفل از سه طبقه تشکیل شده است. در این طبقات رستوران‌های بسیار گران‌قیمتی وجود دارد که غذاهای فرانسوی و حتی روسی بسیار مرغوب را برای بازدیدکنندگان مهیا می‌کنند. البته هزینه این مرغوب بودن با ارتفاع رستوران انتخابی، رابطه بسیار مستقیم دارد! منظره‌ای که از بالای برج ایفل به چشم می‌خورد، در هوای بعدازظهر بسیار زیبا‌تر است. عصر‌ها این برج عظیم که با اختلاف دما و گرم‌تر شدن هوا تا ۶ اینچ تغییر سایز می‌دهد، منظره‌ای چشمگیر در برابر گردشگران قرار می‌دهد. این برج، هر سال بیش‌تر از ۶ میلیون بازدیدکننده را به سوی خود می‌کشاند.