هم پيمان شدن حضرات آيات بهبهاني و طباطبايي به منظور نيل به مشروطه (1284 ش)

انتشار عكس موسيونوژ بلژيكي مدير كل گمرك ايران با لباس روحانيت شيعه در مجلس لهو و لعب، خشم مردم متدين و علما را برانگيخت. در اين ميان، كوبنده‏ترين و مؤثرترين اعتراض از جانب سيد عبداللَّه بهبهاني، عالم بزرگ تهران، مشاهده شد. مظفرالدين شاه در پي اعتراضات سهمناك بهبهاني، نامه‏اي به او نوشت و به برآوردن خواسته‏هاي وي تعهد سپرد. اما با آرام شدن مردم و فروكش كردن هيجان‏هاي نخستين، اقدامي از سوي شاه قاجار در اين باره صورت نگرفت و اين بار، بهبهاني مصمم شد تا به همراهي ديگر علما، نهضت را شوري تازه ببخشد. براين اساس، مقصود خود را با علماي نامدار و بزرگ تهران در ميان گذاشت كه در اين ميان تنها سيد محمد طباطبايي اظهار داشت كه به خاطر مشروطه، حاضر است بهبهاني را همراهي كند. آيت‏اللَّه بهبهاني نيز همكاري طباطبايي را مغتنم شمرد و دوم آذر 1284ش به منزل طباطبايي رفت و پس از مذاكره، هم‏پيمان و متّفق شدند كه در مبارزه عليه استبداد و ظلم حكومت تا رسيدن به هدف اصلي يعني مشروطه، از ياري يكديگر باز نايستند. اين نشست كه به پيمان "سيدين سندَين" معروف شد، در تاريخ مشروطيت اهميتي بس بزرگ يافت تا جايي كه رشد نهضت مشروطه‏خواهي را به آن دو بزرگوار دانسته‏اند. بهبهاني شخصيتي بي‏باك، شجاع و سرسخت بود و طباطبايي، عالمي متقي، پاك دامن، آگاه به علوم زمان و اوضاع سياسي جهان. در واقع، دو ويژگي ممتازي كه هر رهبر براي پيروزي نهضت بدان نيازمند است، يعني سازش ناپذيري و درايت، به وسيله اتحاد بهبهاني و طباطبايي حاصل شد و پيروزي‏هاي بعدي را ممكن ساخت تا به مشروطه دست يافت.

تشكيل "كميته دفاع ملي" در قم در جريان جنگ جهاني اول (1294 ش)

پس از تجاوز ارتش روس به ايران در جريان جنگ جهاني اول و پيشروي تا نواحي اطراف تهران و انحلال مجلس شوراي ملي، طبق هماهنگي به عمل آمده با احمد شاه قاجار، قرار بر اين شد كه شاه به طرف اصفهان حركت كند و پايتخت به آن شهر منتقل شود. اما پس از مذاكرات بسيار با نمايندگان روس و انگليس نظر احمدشاه تغيير كرد و به اطلاع دربار رسيد كه قواي روس به پايتخت حمله نخواهند كرد. در اين حال، عده‏اي از نمايندگان مجلس، روحانيان بلند پايه و تجار تهران، پايتخت را به قصد قم ترك كردند و در قم، كميته دفاع ملي را تاسيس نمودند. در اين حال فرمان جهاد عليه روس از طرف علما صادر شد و هيئتي مامور تدارك اسلحه گرديد. در همين ايام، قواي جنگي روسيه، شهر ساوه را تصرف كرده، به سمت قم پيشروي كردند. اعضاي كميته دفاع ملي كه قواي مهاجم را در پيش روي خود ديدند، به سرعت رهسپار اصفهان شدند و پس از چند روز توقف، به سمت كرمانشاه حركت كردند. قواي روسيه نيز پس ازتصرف ساوه، شهرهاي قم و كاشان را اشغال كردند و براي مقابله با كميته راهي كرمانشاه شدند. اين كميته در كرمانشاه، دولت موقتي تشكيل داد و به جنگ روس‏ها رفت. پس از چندين درگيري بين قواي روس و انگليس با كميته دفاع ملي، اين كميته مجبور شد جاي خود را تغيير دهد و مدتي در قصر شيرين و موصل در عراق اقامت نموده، سرانجام به استانبول رفتند. اين كميته و دولت موقت در ارديبهشت سال بعد با نامي ديگر اعلام موجوديت كرد، اما سرانجام پس از پايان جنگ منحل شد.

هجوم وحشيانه ايادي رژيم پهلوي به حرم مطهر امام رضا(ع) (1357 ش)

روز دوم آذر 1357، در مشهد تظاهرات آرامي از طرف مردم به وقوع پيوست و تظاهركنندگان وارد صحن حرم امام رضا(ع) شدند. ناگهان نظاميان رژيم، مردم را به گلوله بستند و عده‏اي از مردم مبارز جان خود را از دست دادند. گلوله باران بارگاه مقدس حضرت ثامن الحجج(ع) خشم مردم را چندين برابر كرد و عكس العمل علما را به بار آورد. حضرت امام خميني(ره) طي پيامي متذكر شدند: دولت ياغي نظامي، به امر شاه، تر و خشك را به آتش كشيده و يكي از بزرگ‏ترين ضربه‏هاي اين جنايتكار به اسلام، به مسلسل بستن بارگاه قدس علي بن موسي الرضا صلوات اللَّه عليه است. پس از آن، امام، روز پنجم آذر را عزاي عمومي اعلام نمودند. متعاقب پيام امام، ساير آيات عظام و مراجع تقليد نيز پيام‏هايي در محكوم كردن عمليات نظاميان در مشهد فرستادند و روز عزاي ملي را تاييد و بر آن تأكيد نمودند.

 

درگذشت محقق و مترجم معاصر استاد دكتر "محمد حسن لطفي تبريزي" (1378 ش)

استاد دكتر محمدحسن لطفي تبريزي، مترجم آثار فلسفي و محقق بنام آثار افلاطون، در سال 1298 ش در تبريز به دنيا آمد. وي پس از گذراندن دروس ابتدايي و متوسطه راهي تهران شد و پس از اخذ ليسانسِ حقوق از دانشگاه تهران، مدرك دكتراي خود را از آلمان گرفت و از سال 1329 تا پيروزي انقلاب اسلامي به وكالت پرداخت. دكتر لطفي تبريزي پس از آن، عمر خود را وقف خواندن و نوشتن و ترجمه آثار فلسفي نمود و با تسلطي كه به زبان‏هاي آلماني، انگليسي و فرانسوي داشت، در زمره بهترين مترجمان آثار فلسفي قرار گرفت. وي در طي مدت نزديك به چهل سال ترجمه آثار كلاسيك و متون اصلي فلسفه، آثار متعددي به وجود آورد كه زندگي و آثار افلاطون، دوره آثار افلاطون، فرهنگ رنسانس و خاطرات سقراط از آن جمله‏اند. سرانجام استاد لطفي تبريزي در حالي كه عمري را به خدمات ارزشمند علمي سپري كرده بود در دوم آذر 1378 ش در هشتاد سالگي بدرود حيات گفت و دربهشت زهرا آرميد.

 

بيرون آمدن پيامبر اسلام از غار ثور پس از سه شبانه روز و حركت به سوي مدينه (1ق)

پيامبر اكرم(ص) پس از سه شبانه‏روز مخفي بودن درغار ثور، در روز چهارم ربيع‏الاول سال اول هجرت به سوي مدينه حركت نمود. آن حضرت را درغار ثور، ابوبكر بن‏ابي‏قحافه همراهي مي‏كرد. حضرت علي(ع) و برخي از نزديكان پيامبر(ص)، شبانه به اين غار رفت و آمد مي‏كردند. پس از هجرت پيامبر اكرم(ص) از مكه، حضرت علي(ع) سفارش‏ها و خواسته‏هاي آن حضرت در مكه را برآورده نمود و خانواده پيامبر اكرم(ص) را به سوي مدينه به حركت درآورد.

مرگ "آندره مالْرو" نويسنده سياسي و معروف فرانسوي (1976م)

آنْدْرِه مالْرو، نويسنده معروف فرانسوي، در سوم نوامبر 1901م در پاريس به دنيا آمد. وي در ابتدا به علت علاقه به باستان‏شناسي و هنرهاي قديمي به تحصيل در اين رشته پرداخت و آن گاه زبان سانسكريت را فرا گرفت. مالرو در جواني پس از مطالعه كاملي كه در زبان مردم هندوچين كرد به آن سرزمين كه تحت سلطه فرانسه بود عزيمت نمود. در ابتدا تصور مي‏شد كه اين سفرتنها يك سفر تفريحي است اما مالرو در هند و چين وارد فعاليت‏هاي سياسي شد و عليه سلطه استعماري فرانسه دست به كار گرديد. وي پس از بازگشت به فرانسه، كتابي درباره مبارزات مردم جنوب شرقي آسيا عليه استعمار تحت عنوان سرنوشت بشر نگاشت و با انتشار اين كتاب در رديف معروف‏ترين نويسندگان ادبي جهان قرار گرفت. با اين اثر كه جزو شاه‏كارهاي مالرو به حساب مي‏آيد، وي به دريافت جوايز معتبر فرانسه نائل آمد و كتابش به اكثر زبان‏هاي زنده دنيا ترجمه شد. مالرو قبل از جنگ جهاني دوم، در حمايت از جمهوري خواهان اسپانيا راهي اين كشور شد و به مبارزه بر ضد سلطنت‏طلبان پرداخت. او هم‏چنين در جريان جنگ جهاني دوم، دو بار توسط آلماني‏ها اسير شد كه از زندان فرار كرد. مالرو پس از جنگ به عنوان وزير فرهنگ فرانسه برگزيده شد و انجمن جهاني نويسندگان مدافع فرهنگ را بنياد نهاد. او در بعضي كتاب‏هاي خود به تشريح عقايد مخصوص خويش راجع به سياست پرداخته و عليه مرگ و خون‏ريزي، مبارزه سختي نموده است. مالرو در سال 1953م، رمان فريادهاي سكوت را انتشار داد كه برخي آن را ماندگارترين اثر او مي‏دانند. وي در اين اثر بر پايه تحقيق و بررسي كه پيش از آن با نام روان‏شناسي هنر انجام داده، تاريخ مصوّري از آدمي و توان هنريش از خطكشي‏هاي دوران نوسنگي بر غارها، تا آسمان خراش‏هاي شگفت‏آور جهان امروز به دست داده است. مالرو در اين كتاب، مي‏فهماند كه هنر، يكسره شورش و اعتراض عليه خاموشي است و علمي است طغيان‏گرانه در برابر مرگ و از ميان رفتن غم‏انگيز آدمي. از نظر مالرو، سرگذشت هنر، سرگذشت آدمي است. مالْرو از چهره‏هاي استثنايي و از مردان بزرگ عصر ماست. وي در عين حال، داستان‏نويس، هنرشناس، انسان دوست، مبارز و ميهن‏پرست بود. به فرهنگ فرانسه خدمت بسيار كرد و مدت پنجاه سال در دل همه وقايع و تحولات اروپا جاي گرفته است. اصول عقيده او بر آزادي بشر استوار است، آزاديي كه در برابر شكل‏هاي گوناگون تقدير، گاه به صورت انقلاب ظاهر مي‏شود و گاه به صورت فرهنگ مشترك. در نظر مالرو، برادري و يگانگي معنوي، پادزهري است براي درمان تنهايي احتضارآميز بشر. مالرو در برابر پوچي زندگي، نا اميدي توام با خوشبيني دارد و اين حال را، انسانيت غم‏انگيز مي‏خواند. داستان‏هاي مالرو، پرده نقاشي وسيعي است كه در آن، اشخاص تلاش مي‏كنند تا به رؤياهاي خود تحقق بخشند. از مالرو آثار متعدد ديگري بر جاي مانده كه راه سلطنتي، وسوسه غرب، فاتحان، اميد، روزهاي خشم و اميد بشر از آن جمله است. آندره مالرو سرانجام در 23 نوامبر 1976م به دليل ابتلا به نوعي بيماري ريوي در 75 سالگي درگذشت.