رحلت عالم مجاهد و فقيه جليل آيت‏اللَّه "شيخ مرتضي آشتياني" (1325 ش)

آيت‏اللَّه شيخ مرتضي آشتياني متخلص به شعله، فرزند ميرزا محمدحسن مجتهد آشتياني در سال 1243ش (1281ق) در بيت رفيع مرجعيت و اجتهاد، در تهران به دنيا آمد. وي پس از فراگرفتن مقدمات و سطوح، و نيز پس از استفاده از محضر والد بزرگوارش، راهي نجف اشرف شد و از درس خارج استاداني همچون ميرزا حبيب اللَّه رشتي و آخوند ملامحمد كاظم خراساني بهره‏مند گرديد تا به مدارج عاليه اجتهاد و فقاهت رسيد. آيت‏اللَّه مرتضي آشتياني سپس به ايران مراجعت نمود و در تهران به تدريس و اقامه جماعت مشغول شد. او در نهضت تحريم تنباكو، در كنار پدرش براي پيشبرد اهداف نهضت فعاليت كرد و بعد از پدرش، در تهران مرجعيت روحاني يافت. آيت‏اللَّه مرتضي آشتياني در جريان انقلاب مشروطه نيز يكي از رهبران روحاني در تهران بود كه به همين خاطر، عين‏الدوله، از رجال قاجار، او را از توليت مدرسه مروي بر كنار نمود. ايشان همراه با ساير علماي تهران براي پيشبرد امر مشروطه به حرم حضرت عبدالعظيم مهاجرت كرد و تحصن گزيد. وي تا آخر كار، مشروطه خواه باقي ماند ولي پس از فتح تهران توسط مشروطه‏طلبان و قبل از كودتاي رضاخان در 1299ش، به مشهد كوچيد و وظايف ديني خود را دنبال كرد. آيت‏اللَّه آشتياني در جريان كشف حجاب، به همراه ديگر بزرگان شهر نامه اعتراض خود را به رضاخان پهلوي فرستادكه متعاقب آن، دستگيري علماي مشهد و قيام خونين مسجد گوهرشاد شكل گرفت. ايشان در كنار امور سياسي و اجتماعي، به لحاظ اخلاص به اهل بيت، زبانزد خاص و عام بود به طوري كه تمام مواليد و وفيات اهل‏بيت را برپا نموده و با وجود كهولت سن از مردم پذيرايي و گاه خود مديحه خواني مي‏نمود. ايشان داراي مكاشفات و رؤياهاي صادقه نيز بوده است. آيت‏اللَّه مرتضي آشتياني سرانجام در 27 آبان 1325ش برابر با 23 ذي‏حجه 1365ق در 82 سالگي دارفاني را وداع گفت و در حرم امام رضا(ع) به خاك سپرده شد. ميرزا محمود آشتياني، حكيم و فقيه معاصرو اسماعيل آشتيان ي، نقاش بزرگ، از فرزندان اويند. 

مرگ "فرانسوا لاروش‏فوكو" نويسنده و فيلسوف برجسته فرانسوي (1680م)

پرنْسْ فرانْسْوا دوك دو لاروش‏فوكو، فيلسوف و نويسنده فرانسوي، در سوم مارس 1613م در خانواده‏اي اشرافي در پاريس به دنيا آمد. وي از دوران جواني وارد ارتش و سياست شد، اما پس از حضور در يكي از جنگ‏هاي داخلي از ارتش كناره گرفت. لاروش‏فوكو هم‏چنين پس از چند حضور ناموفق در عرصه سياست، از اين مقوله نيز دست كشيد و در پاريس، وارد محافل ادبي شد. وي سپس نخستين اثر خود را با نام خاطرات، منتشر كرد كه در واقع به نوعي بررسي وقايع سال‏هاي مياني سده هفدهم ميلادي فرانسه مي‏پرداخت. كتاب ديگر لاروش‏فوكو با عنوان تفكرات يا حِكَم، چنان مورد استقبال قرار گرفت كه در طي ده سال آخر عمر نويسنده، چهار بار تجديد چاپ شد. اين كتاب شامل بيش از پانصد حكمت و مثل است. بخشي از اين حكمت‏ها نمايش‏گر روح بشر است كه عقل حاكم بر آن از راه اصلي منحرف نمي‏شود، اما بخشي ديگر، نشان دهنده مواردي خاص از نظرهاست كه برمبناي آن فقط سودجويى باعث حركت و موتور محركه آدمي است و البته اقدامات اين گروه به صورت مخفي و با ظاهري آراسته و در عين رياكاري انجام مي‏گيرد. در اين ميان، با وجود برخي مخالفت‏ها، بسياري از اين امثال و حكم در محافل ادبي راه يافت و موجب سرگرمي گشت و اگرچه انديشه‏ها و نظريه‏هاي نويسنده، غالباً واقعيت عواطف انساني و ارزش حقيقي او را ناديده مي‏گرفت، قالبي كه لاروش‏فوكو براي بيان انديشه‏هاي خود برگزيده بود، به سبب به كار بردن بسيار به جا و متناسب كلمات و دقت در تكامل شيوه بيان كه ثمره كار مداوم و وسواس او بود، ستايش اين محافل را برانگيخت. كمتر درس انشا و شيوه نگارشي وجود داشت كه مانند امثال و حِكم، آموزنده باشد. در اين كتاب كه به كلمات قصار نيز شهرت دارد، لاروش‏فوكو به عنوان يك فيلسوف شكاكْ مطالبي عنوان كرده كه برخي از آن‏ها عبارتند از: آن كس كه خود را دوست مي‏دارد چاپلوس‏ترين مردم جهان است؛ همه ما به اندازه كافي توانايى تحمل بدبختي‏هاي ديگران را داريم؛ اعمال نيك ما، اغلب شديدتر از اعمال بدمان مورد مجازات واقع مي‏شود؛ عشق و عدالت فقط ترسي است از تحمل بي‏عدالتي‏ها؛ اگر ما موفق شده‏ايم كه بر عواطف خود غلبه كنيم، بيشتر به سبب ضعف عواطف است تا قدرت‏ها؛ تحمل خوش‏بختي بيش از تحمل بدبختي، نشانه فضيلت اخلاقي است و اغلب لجاجت ما ناشي از زبوني و تهوّرمان ناشي از بزدلي است. اين كتاب با عنوان شكوفه‏هاي جاويدان حكمت، به فارسي ترجمه شده است. فرانسوا لاروش‏فوكو در سال‏هاي پاياني عمر متحمل مصيبت‏هاي پياپي خانوادگي و بيماري شد و خود سرانجام در هجدهم نوامبر 1680م در 67 سالگي درگذشت.