سفری تا نزدیکی لانه عنکبوت
گزارشی از سفر آیت الله نوری همدانی به کشور لبنان به قلم مرتضی نجفی قدسی مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی تحت عنوان «سفری تا نزدیکی خانه عنکبوت» به منظور بهره برداری تقدیم میگردد.
 
بسم الله الرحمن الرحیم
«مَثَلُ الَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِ اللَّهِ أَوْلِیَاء کَمَثَلِ الْعَنکَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَیْتًا وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُیُوتِ لَبَیْتُ الْعَنکَبُوتِ لَوْ کَانُوا یَعْلَمُونَ »
(سوره عنکبوت، آیه۴۱)
حکایت کسانی که غیر از خدا برای خود سرپرستان دیگری گرفتند، همچون حکایت عنکبوت است که خانه‏ای بساخت ولی اگر آگاه بودند می‏دانستند که همانا سست ترین خانه ها، خانه عنکبوت است.
یکی از سخنان بسیار مهم جناب سید حسن نصر الله دبیرکل حزب الله لبنان در جنگ سی و سه روزه با اسرائیل، طرح بحث «خانة عنکبوت» با استفاده از آیه فوق بود که با تشبیه اسرائیل به خانه عنکبوت به معنای سست بودن بنیان‏های آن، تأثیر بسیار زیادی در روحیه رزمندگان لبنانی داشت و این سخن برگرفته از فرهنگ قرآنی بود که به مجاهد مسلمان می‏گوید باید اتکالش به خدا باشد و از هیمنة دشمن نهراسد و واقعیت او را همانند خانه عنکبوت تصور کند که بسیار سست بنیاد است.
 
********* سفر به لبنان و دیدار سید حسن نصر الله
در آستانه محرم حسینی توفیقی یار شد تا در معیّت مرجع عالیقدر و مجاهد نستوه، حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی سفری به کشور لبنان در نزدیکی و همسایگی خانة عنکبوت داشته باشیم.
ماهیت این سفر صرفاً فرهنگی بود و معظم له از بدو ورود به فرودگاه بیروت، مورد استقبال قاطبه‏ای از رجال علمی و فرهنگی و شخصیت‏های روحانی و حوزوی قرار گرفتند.
در این سفر که یک هفته به طول انجامید حضرت آیت الله نوری همدانی دیدارهای متعددی با علماء و شخصیت‏های دینی و فرهنگی لبنان داشتند که هر کدام در جای خود حائز اهمیت بود و اخبار آن نیز کم و بیش در همان مقطع در رسانه‏ها انعکاس داشته است.
از مهمترین این دیدارها، دیدار سید حسن نصر الله دبیرکل حزب الله لبنان با ایشان بود که در همان روز نخست و بر خلاف وقت برنامه ریزی شده قبلی و به طور کاملاً غیر منتظره انجام شد و معظم له در این دیدار حجت الاسلام والمسلمین سید حسن نصر الله را فردی عالم، مقاوم، هوشیار و سیاستمدار صادق نام بردند و بر حمایت از جبهه مقاومت در برابر دشمن صهیونیستی تأکید کردند.
سید حسن نصر الله نیز در این دیدار ضمن خیر مقدم به حضرت آیت الله نوری همدانی جایگاه انقلاب اسلامی، امام راحل و مقام معظم رهبری را در نظر مردم لبنان بسیار مهم و بالا توصیف کرد و از همبستگی ملت ایران با مردم لبنان تشکر وافر داشت.
وی سپس به مبارزات بسیار سخت و طولانی رزمندگان حزب الله با گروه‏های تروریستی داعش و دیگر تکفیری‏ها در سوریه اشاره کرد و گفت: آنان با پشتوانه آمریکا، اسرائیل و عربستان قصد داشتند حکومت سوریه که از محورهای مقاومت است را ساقط کنند و حتی با صراحت اعلام کرده بودند که ما می‏خواهیم در سوریه حکومت امویان را برپا کنیم!
امّا اشتباه آنان را دیگر تکرار نمی‏کنیم چرا که آنها بعد از کشتن (امام) حسین، زنان و بچه‏ها را نکشتند و زنده نگهداشتند و حال آنکه باید همه را می‏کشتند! ولی ما اگر بر سوریه حاکم شویم تمام شیعیان لبنان و عراق را می‏کشیم و حرم بت بزرگشان را نیز در نجف خراب می‏کنیم! اینها مطالبی است که سخنرانان آنها در خطابه هایشان می‏گفتند و نشان از نهایت افکار پلید آنها داشت و ما وقتی دیدیم در مواجهه با چنین انسان‏های خشن و بی رحمی هستیم، بر خود فرض و واجب دانستیم تا به مصاف آنها رفته و به لطف الهی و البته با حمایت‏های سید القائد حضرت آیت الله خامنه‏ای و مراجع معظم تقلید و پشتیبانی‏های سپاه پاسداران و ملت عظیم الشأن ایران و با همکاری با ارتش سوریه و قوای روسیه توانستیم بر صدها هزار تروریستی که از کشورهای مختلف جمع کرده بودند، پیروز شویم و جلوی فتنه‏های بزرگتر آنها را بگیریم و الحمد لله هم اکنون لبنان و عراق از لوث وجود آنان پاک شده است و تنها در بخش اندکی از سوریه هنوز باقی هستند که رو به اضمحلال هستند و بزودی سفرة آنان بطور کامل جمع خواهد شد.

* درس‏هایی از سلوک علمی و عملی حضرت آیت الله نوری همدانی از جمله نکاتی که در دیدارهای مختلف، وجه مشترک داشت، استناد سخنان آیت الله نوری همدانی به آیات قرآن و فرازهای نهج البلاغه بود که گویا همه قرآن و نهج البلاغه را از حفظ هستند و مکرر به آنها استناد می‏کنند.

 

بنده قبل از آنکه این سفر را آغاز کنم برای خداحافظی به محضر حضرت آیت الله العظمی جعفر سبحانی شرفیاب شدم و هنگامی که ایشان باخبر شدند در معیت حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی عازم لبنان هستیم، نکاتی فرمودند که از جمله آنها تأکیدشان بر این بود که در این سفر از نظم حضرت آیت الله نوری همدانی در امورشان درس بگیریم و حقیقتاً هم نظم ایشان بسیار فوق العاده است ولی برای بنده در این سفر درس‏های زیادی بود که از آن جمله تسلط ایشان به آیات قرآن و سخنان امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه و حافظه قوی که از احادیث داشتند، بسیار حائز اهمیت بود و حتی به طلاب سفارش داشتند که شما باید علاوه بر قرآن و نهج البلاغه که باید پیوسته مورد مطالعه باشد، یک دوره کل احادیث را باید قرائت کنید تا تصویری کلی از معارف اهل بیت علیهم السلام داشته باشید. 

از دیگر درس‏های این سفر تسلط ذهنی حضرت آیت الله نوری همدانی به سخنان و مطالب حضرت امام خمینی (رض) بود بطوری که به طلاب سفارش می‏کردند شما دوره بیست جلدی صحیفه نور حضرت امام و یا دوره ۵۲ جلدی تبیان که مجموعه کلمات موضوعی امام راحل هست را باید کامل مطالعه کرده باشید و حتی کتاب دم دستی شما باشد! اینجا بود که علت مواضع انقلابی ایشان را دریافتم که در حقیقت از استاد خود یعنی حضرت امام الگو گرفته و کلیه بیانات ایشان را بمثابه کتاب درسی مورد مطالعه قرار می‏دهند و دوره‏های تبیان کتاب دم دستی ایشان است!‌

* حضور در حوزه علمیه شهر بعلبک و دیدار با علما

در این سفر فشرده، یک روز به شهر بعلبک از شهرهای مهم لبنان رفته و میهمان حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمد یزبک از علمای جبل عامل و مسئول حوزه علمیه بعلبک بودیم که جلسه بسیار مهمی را ترتیب داده بود و جمع کثیری از علماء و اساتید حوزه‏ها را به افتخار ورود آیت الله نوری همدانی به بعلبک دعوت کرده بود و در آن جلسه نیز به مثابه دیگر جلسات بندة حقیر آیاتی از کلام الله مجید را تلاوت کردم و پس از آن شیخ محمد یزبک از مقام مرجعیت تجلیل کرد و جمهوری اسلامی ایران و رهبری معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت ا لله خامنه‏ای را مایة امید مسلمانان و مخصوصاً شیعیان لبنان ذکر کرد و از تشریف فرمایی آیت الله نوری همدانی تقدیر و تشکر نمود. 

در این جلسه نیز حضرت آیت الله نوری همدانی بر اهمیت تحصیل در حوزه‏های علمیه تا مرحله فقاهت تأکید جدی داشتند و دلیل آن را هم اینچنین عنوان کردند که اگر شما می‏خواهید در مردم اثر گذار باشید باید اول فقیه در دین باشید و پس از‌ آن به هدایت مردم و تبلیغ دین همت گمارید و اگر با این وزنه علمی وارد در مجاهدت بشوید قطعاً اثر گذاری بسیار بیشتری خواهید داشت، کما اینکه حضرت امام پس از آنکه به مقام مرجعیت رسید، نهضت انقلابی خود را آغاز کرد و اگر او یک فقیه و مرجع بزرگ نبود هرگز چنین موفقیتی را نمی‏توانست بدست آورد، مردم همه دین را در وجود حضرت امام می‏دیدند ولذا در راه فرامین او جان می‏دادند و می‏دانستند که در این راه شک وجود ندارد و او نائب امام زمان است و اوامر او را واجب الاطاعه می‏دانستند. 

 

* بازدید از منطقه مرزی بنت جبیل و حوزة علمیة آن 

در روزهای پایانی این سفر دیداری هم از منطقه مرزی بنت جبیل در مرز اسرائیل و لبنان داشتیم و ابتدا در حوزه علمیه‏ای که در روستای بنت جبیل تأسیس یافته بود، رفتیم و جلسه با شکوهی با حضور اساتید و طلاب آنجا برپا شده بود و تعجب کردم که در این نقطه مرزی با چه خیال راحتی حوزه علمیه ساخته اند و کتابخانه مجهزی هم داشت و از همه مهمتر از سطح درسی آنجا سئوال کردم که طلبه‏ای گفت در اینجا از دروس مقدماتی تا دروس سطح و حتی دروس خارج فقه و اصول وجود دارد! و هم اساتید و هم شاگردان همه فعال هستند، مردم بنت جبیل نیز علیرغم آنکه در جنگ ۳۳ روزه آسیب‏های زیادی دیده بودند، امّا با روحیه‏ای بسیار بالا به زندگی خود مشغول بودند و هیچ احساس خوفی از اینکه در مرز با اسرائیل هستند و خطری آنان را تهدید می‏کند، نداشتند. 

 

* صرف ناهار در «حدیقة ایرانیه» در مرز لبنان با فلسطین اشغالی 

جالب تر از همه آن بود که دقیقاً در نقطه مرزی با اسرائیل، باغچه‏ای و یا بهتر بگوئیم پارکی ایجاد شده بود به نام جمهوری اسلامی ایران و نام آن را «حدیقة ایرانیه» گذاشته بودند و خانواده‏های لبنانی از روستاهای مختلف می‏آمدند با بچه هایشان در این پارک در جلوی چشم صهیونیست‏ها بازی می‏کردند و حتی آن روز برای صرف ناهار، حضرت آیت الله نوری همدانی و همراهان را به آن پارک بردند و در فضای آزاد بدون هیچ استتاری از ما پذیرایی کردند! 

بنده به یکی از مسئولان سفر که همراه بود، عرض کردم به لحاظ امنیتی شاید درست نباشد ما را با این همه ماشین و به صورت آشکار در مقابل دید دوربین دشمنان آورده‌اید و یک جمعیت حداقل یکصد نفری اینجا تجمع کرده‌اند و اگر خطری رخ دهد فاجعه بار خواهد بود!‌ 

او در جواب گفت ما مخصوصاً این میهمانی را در جلوی چشمان صهیونیست‏ها برگزار کردیم تا بدانند ما از آنها هیچ واهمه‏ای نداریم و آنها هم جرأت هیچ گونه تعرضی را ندارند چرا که می‏دانند هرگونه تعرض برای آنها بسیار گران تمام خواهد شد  و دیگر آن دوران که اسرائیل هر وقت بخواهد هواپیماها و هلیکوپترهایش وارد لبنان شوند و عملیاتی انجام دهند، گذشته است و هم اکنون حزب الله با قدرت تمام در مقابل او مانند شیر ایستاده و اگر کوچکترین تعرضی کند، تاوان سختی خواهد داد و حتی موجودیتش به خطر می‏افتد! 

 

* همبستگی ادیان و مذاهب در لبنان 

کشور لبنان دارای ادیان و مذاهب مختلف و طوایف گوناگون است ولی بحمدالله بواسطه مجاهدت‏هایی که حزب الله لبنان در مواجهه با دشمن صهیونیستی داشته است، کلیّت لبنان، یکپارچگی خود راحفظ کرده و همه آنها سید حسن نصر الله را به عنوان یک رهبر و مجاهد بزرگ می‏شناسند و تلاش‏های زیربنایی و اولیه امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان نیز در ساماندهی به وضع مسلمانان و شیعیان و ایجاد همبستگی با طوایف مختلف و حتی مسیحیان نیز کاملاً مشهود است و هنوز پس از گذشت حدود چهل سال از مفقود شدن امام موسی صدر، تصاویر او در پهنه لبنان در اهتزاز است. 

پیوند جامعه مسیحی لبنان با مسلمانان و شیعیان بسیار حائز اهمیت است و حتی نویسندگان و محققان بزرگی از آنها مانند جرج جرداق مسیحی کتاب با ارزش «الامام علی صوت العدالة الانسانیه» در معرفی شخصیت حضرت علی (ع) به نگارش در آورده‌اند و بنده نیز در این سفر توفیق این را داشتم تا یکی از نویسندگان مهم مسیحی آقای دکتر میشل سلیم کعدی از اُدبا و شعرا و شخصیت‏های فرهنگی لبنان که آثار متعددی را در شرح حال ائمه اطهار (ع) بویژه امام سجاد (ع) به نگارش در آورده است را در معیت آقای دکتر شریعتمدار، رایزن فرهنگی کشورمان و همچنین آقای دکتر عباس خامه‌یار از مسئولان سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در منزلش دیدار کنیم. 

خوشبختانه این پیوست و همبستگی ملی در جامعه لبنان بین مسیحیان، مسلمانان اهل سنت و تشیع بسیار مبارک است و حال آنکه دشمن صهیونیستی همیشه در گذشته سعی داشت در لبنان جنگ‏های داخلی بین طوایف مختلف ایجاد کند و تا حدودی هم موفق شده بود و بخش‏های زیادی از لبنان تخریب شده بود و هر لحظه ممکن بود جنگی در نقطه‏ای از شهری در بگیرد ولیکن با ظهور حزب الله و تدابیر و سیاست‏های آشتی جویانه رهبران آن برپایه اصل قرآنی: «مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَی الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ ...» (سوره فتح، آیه ۲۹) کم کم وحدت ملی بر جامعه لبنان سایه افکنده است. 

 

* انقلاب اسلامی ملت ایران، تکیه گاه مسلمانان و شیعیان جهان است 

در این سفر گاهی اگر فرصتی می‏شد تا با مردم به گفتگو بنشینیم از علاقه آنها به جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی ملت ایران و رهبری معظم آن شگفت زده می‌شدم و احساس می‏کردم ما یک ملت هستیم، آنها ایران را پشتوانه خود می‏دانستند و نسبت به تحولات داخلی و اخبار مربوط به آن نیز بسیار حساس بودند، به عنوان مثال روزی برای خرید به مغازه‏ای رفته بودم و خانم فروشنده وقتی از طرز صحبت من فهمید که ایرانی هستم، با دل نگرانی خاصی پرسید آیا در جلوی منزل شهید حججی در نجف آباد اصفهان بمب کار گذاشته بودند؟!‌ از اینکه اینها در این حد ریز مسائل و اخبار و حتی شایعات کشورمان را پی‌گیری می‏کنند تعجب کردم و گفتم خیر، ظاهراً بمب نبوده و شیء مشکوکی بوده ولی خبرش تا روستاهای لبنان رفته بود!‌

او در ادامه گفت: شما بدانید اگر جمهوری اسلامی قوی باشد، ما هم احساس قدرت می‏کنیم و قوی هستیم و اگر روزی جمهوری اسلامی ضعیف شود، ما هم ضعیف خواهیم شد و سر نوشت ما و شما به هم گره خورده است، اینها حرف‏های یک فرمانده حزب الله نیست، بلکه حرف‏های یک خانم فروشنده در یک مغازه لباس فروشی است! 

به هر حال ما باید توجه داشته باشیم که برای انقلاب اسلامی خون‏های پاکی ریخته شده است و هم اکنون نیز امثال شهید حججی‏ها جانفشانی می‏کنند و در این چنین شرایطی صحیح نیست عده‏ای چپاولگر در صدد تصاحب اموال مردم در بانک‏ها و مؤسسات مالی بر آیند و چهره نظام جمهوری اسلامی را در داخل و خارج مخدوش جلوه دهند. 

ما بر این اعتقادیم که اصل انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی (رض) بر مبنای حق و حقیقت و با اخلاص تمام بوده و برای مجد و عظمت اسلامی و برای ایجاد قسط و عدل در جامعه اسلامی و برای تحقق مقدمات ظهور مولایمان حضرت صاحب الزمان (عج) بوده و بنابراین هر کس در خلاف این مسیر حرکت کند، به خون‏های پاک شهیدان خیانت کرده است. 

بیان زیبایی حضرت آیت الله جوادی آملی (مدظله) داشتند بدین مضمون که فرمودند: «خدا، خدای شهیدان است، خدای اختلاس گران نیست، این رباخواری‏ها و مفاسد مالی گسترده ربطی به انقلاب اسلامی ندارد، خدا مدافع خون شهیدان است و نمی‏گذارد خون‏های پاک آنان هدر رود!» 

مسلماً در چنین شرایطی وظیفه دستگاه‏های نظارتی بسیار سنگین است، ما باید توجه داشته باشیم که خطر بیرونی هیچگاه جمهوری اسلامی را از پای در نمی‏آورد ولی خطر مهمی که از داخل ما را تهدید می‏کند عدم مقابله جدی با مفاسد اقتصادی است که امیدواریم از این مرحله نیز نظام جمهوری اسلامی بتواند با سرافرازی عبور کند. 

«إِنْ أُرِیدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَإِلَیْهِ أُنِیبُ» 

(سوره هود، آیه ۸۸)